وقتی شرایط سخت باشد، سرمایه‌گذار هم دوست دارد که سرمایه‌اش را به جایی بیاورد که انگیزه کارکردن وجود داشته باشد. اگر تیمی بتواند ارزش ایجاد کند، می‌تواند به جذب سرمایه امیدوار باشد.
نکته‌ای که سال ۹۷ را برای ما کمی متفاوت کرد، این بود که باهمتا به‌عنوان یکی از پرداخت‌یارهای حوزه فین‌تک توانست توافقنامه همکاری با شاپرک و بانک مرکزی امضا کند و فعالیتش توسط بانک مرکزی به رسمیت شناخته شود.
این مسئله نقطه عطفی در حوزه کاری ما بود و سال‌ها برایش تلاش کرده بودیم، اما در هر صورت سال۹۷ با همه سختی‌هایش در حال اتمام است.
ما در این سال خیلی تلاش کردیم که رشدمان را ادامه بدهیم و به اهداف‌مان برسیم و از این به بعد به تلاش به‌شدت بیشتری نیاز داریم.
هدف‌مان عبور از این شرایط سخت است
سختی‌های سال ۹۷ به چند مورد برمی‌گردد؛ یکی ناپایداری شرایط اقتصادی به ویژه مسائل مربوط به دلار بود که ما را هم متاثر کرد، چون تصمیم‌گیری و تعیین اهداف بلندمدت را بسیار سخت می‌کرد.
راهکار ما این بود که تمام تلاش‌مان را بکنیم که در این شرایط زنده بمانیم و با کم‌کردن هزینه‌ها، نزدیک‌تر‌شدن به مشتری و تعامل جدی‌تر با مشتری و رسیدگی به نیازهای اساسی مشتری تا درآمدمان حفظ شود و رشد هم بکند. هنوز این شرایط سخت وجود دارد اما ما هدف‌مان عبور از این شرایط است.
کناررفتن استارتاپ‌ها در این سال، بستگی به عوامل مختلفی دارد؛ شرایط زیادی وجود دارد و شرایط سخت همیشه احتمال کناررفتن تیم‌ها را بالا می‌برد. من عوامل محیطی را هم دخیل می‌بینم.
اما مسئله جدی‌تر این است که سال ۹۸ سال خیلی سخت‌تری خواهد بود، اما راهکاری که من فکر می‌کنم می‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند، این است که به بازار بین‌المللی نگاهی داشته باشند.
هر‌چند خیلی سخت است. تیم‌ها باید اعتماد‌به‌نفس حضور در این بازارها را به دست بیاورند و این تجربه را با بقیه به اشتراک بگذارند.
شرایط سخت است و نیازی به انکار و نادیده‌گرفتن ندارد اما امید تنها چیزی است که برای یک کارآفرین باقی می‌ماند. در شرایط خوب هم باید با امید و انگیزه کار کرد. در شرایط سخت نیاز به این امید و انگیزه چند‌برابر می‌شود.
تیم‌هایی هم که در این شرایط باقی می‌مانند و کار می‌کنند و از این شرایط عبور می‌کنند، می‌توانند امیدوار باشند که کسب‌وکار ماندگاری داشته باشند.
ارزش ایجاد کنید و سرمایه بگیرید
به طور کلی جذب سرمایه فرایند سختی است، اما اگر کسب‌وکاری ارزشی ایجاد کند و این ارزش را به خوبی به سرمایه‌گذار نشان دهد، می‌تواند امیدوار باشد.
وقتی شرایط سخت باشد، سرمایه‌گذار هم دوست دارد که سرمایه‌اش را به جایی بیاورد که انگیزه کارکردن وجود داشته باشد. اگر تیمی بتواند ارزش ایجاد کند، می‌تواند به جذب سرمایه امیدوار باشد.
چه در سال‌های گذشته و چه در سال پیش‌رو، نیروی انسانی متخصص یک چالش جدی برای کسب‌وکارهای ایرانی است، اما یک نکته هم وجود دارد و آن این است که وقتی سختی‌ها زیاد می‌شود، عیار همه چیز خیلی بهتر مشخص می‌شود.
این چالش‌ها، فرصت‌هایی را هم ایجاد می‌کند. کسب‌وکارها به دنبال ارزش واقعی و شناسایی ارزش واقعی هستند و یاد می‌گیرند که چه ارزشی ایجاد کنند که مشتری در همین شرایط سخت هم به آنها کمک کند.
تصویر خوشایند من از سال ۹۸، حضور کسب‌وکارها در بازارهای بین‌المللی و یادگرفتن شیوه حضور در این بازارهاست.
به نظر من این محدودیت‌ها و این فشارها می‌تواند به موفقیت کسب‌وکارهای ایرانی کمک کند، چون احتمالا تجارب بیشتری کسب می‌کنند و تجربه از مهم‌ترین ابزارهای موفقیت است.