تستادی؛ راهی برای آسان‌کردن تست‌های کاربری
سرمایه‌گذاری استارتاپ استودیو کنترل‌تک روی یک ابزار کارآمد برای کسبوکارها
اهمیت تست روی کاربران واقعی در رشد و بهبود کسبوکار، بر هیچ صاحب کسب‌و‌کاری پوشیده نیست، اما اغلب آنها از انجام این تست‌ها به دلایل مختلفی از جمله وقت‌گیر و هزینه‌بر بودن آنها، سر باز می‌زنند. حال استودیو کنترل‌تک با سرمایه‌گذاری روی استارتاپ تستادی این شرایط را آسان‌تر کرده است و صاحبان کسبوکارهای آنلاین، انجام تمام مراحل تست کاربردپذیری را می‌توانند به آنها بسپارند. به منظور آشنایی بیشتر با تستادی با غزل مقصودی، هم‌بنیانگذار و مدیر استارتاپ تستادی به گفت‌و‌گو نشسته‌ایم.
- برای شروع توضیح دهید که تستادی چه خدماتی را ارائه می‌دهد؟
تستادی کارش را از دی ماه ۹۸ آغاز کرده‌است. اگر بخواهم برای توضیح خدمات تستادی مثال واضحی بزنم، اپلیکیشن‌های تاکسی‌های اینترنتی را در نظر بگیرید، کار آنها این است که مسافر را به راننده متصل می‌کنند. هر چند تا پیش از این هم مسافر‌ها می‌توانستند تاکسی بگیرند و راننده تاکسی‌ها هم می‌توانستند مسافر را سوار کنند اما این اپلیکیشن‌ها به کمک آمدند و این فرآیند را لذت‌بخش و راحت‌تر کردند و امکاناتی که تا‌به‌حال وجود نداشته را در اختیار کاربران‌شان گذاشتند. در نهایت چون تجربه راحت‌تری ایجاد شده، افراد ترجیح می‌دهند از این اپلیکیشن‌ها استفاده کنند. کاری که تستادی انجام می‌دهد، این است که کاربران عادی را از سراسر ایران، وصل می‌کند به کسانی که کسبوکار آنلاین دارند. این کاربران عادی، با استفاده از پلتفرم تستادی، طبق سناریویی که از پیش مشخص شده، با سایت یا اپلیکیشن کار می‌کنند و افکار خود را بیان می‌کنند، این مراحل توسط نرم‌افزار تستادی ضبط شده و تبدیل به یک فایل ویدئویی می‌شود. از این طریق کسی که تست را سفارش داده است، متوجه می‌شود که مشکلات اپلیکیشن یا سایت چیست، کجا باید بهبود پیدا کند، کاربر هنگام کار چه حسی دارد، کدام بخش را درست متوجه نمی‌شود، کجا خسته می‌شود و چرا تصمیم می‌گیرد کار کردن با سایت یا اپلیکیشن را ادامه ندهد. در نهایت صاحبان کسبوکار، با استفاده از نتیجه این تست‌ها می‌توانند اپلیکیشن و سایتشان را بهبود دهند و درصد موفقیت و رشد آن را افزایش دهند.
- ایده تستادی از کجا آمده است؟
ما زیر مجموعه استارتاپ استودیوی کنترل‌تک هستیم. یکی از کارهایی که کنترل‌تک انجام می‌دهد، این است که روی ایده‌هایی که نمونه موفق‌اش در بازار جهانی وجود دارد، سرمایه‌گذاری می‌کند. محصول را در ساده‌ترین شکل وارد بازار می‌کند و اگر به این نتیجه رسید که بازار ایران آماده استفاده از این محصول است و امکان موفقیت آن وجود دارد، به توسعه استارتاپ ادامه می‌دهد. در حال حاضر ۴استارتاپ در پورتفولیوی کنترل‌تک وجود دارد: سه‌سوت جابز که یک پلتفرم کاریابی است، بیدزیلا که حراجی آنلاین است و تازه‌بار که کشاورزان را به مصرف‌کنندگان وصل می‌کند.
- تست کاربردپذیری چیست و چه فایده‌ای دارد؟
تست کاربردپذیری موثرترین روش برای شناسایی مشکلاتی است که کاربران ما هنگام کار با سایت یا اپلیکیشن‌مان دارند. برخی از این مشکلات را از قبل می‌دانیم اما خیلی وقت‌ها با بررسی این تست‌ها متوجه مشکلاتی می‌شویم که تا‌به‌حال از چشم ما دور ماند‌ه‌اند و باعث ضرر هر روزه به کسب‌و‌کارمان می‌شوند. مثلا اگر فردی صاحب سایت فروش بلیت است و قسمت فروش بلیت داخلی برایش مهم است، در تست از کاربران می‌خواهد تا پروسه رزرو بلیت را مثل حالت عادی طی کند. پس از بررسی نتیجه متوجه می‌شود که دلیل خرید‌نکردن کاربران این است که مدل هواپیما را نمی‌توانند پیدا کنند. رفع این مشکل بسیار ساده است اما چون آن سایت نمی‌داند که مشکل وجود دارد، پس کاری هم برای رفع آن نکرده و بخشی از فروش روزانه‌اش را از دست می‌دهد.
بدیهی است که هر استارتاپی با مشکلات و چالش‌هایی هم مواجه است. شما در این راه با چه چالش‌هایی مواجه هستید؟
ما در حال حاضر دو چالش اصلی داریم؛ اول اینکه آگاهی در مورد اهمیت و شیوه انجام این تست‌ها بسیار کم است و دوم، بسیاری از کسبوکارها علی‌رغم آگاهی در مورد اهمیت این تست‌ها، آنها را انجام نمی‌دهند.
- علت اینکه صاحبان کسبوکار این تست را انجام و به آن اهمیتی نمی‌دهند، چیست؟
عمده‌ترین دلیل این است که انجام این تست‌ها زمان‌بر است. به این نیاز دارند که سناریوی تست با توجه به نیاز کسبوکار تعریف شود، بعد کاربری که تست را انجام بدهد پیدا کنند، پس از آن مرحله برگزاری تست انجام شود و در نهایت تحلیل نتایج که فرآیندی بسیار دقیق و زمان‌بر است. از سوی دیگر هم کسانی را داریم که نمی‌دانند تست کاربردپذیری چیست و چه نتایجی خواهد داشت. خیلی پیش آمده که با شخصی کار کرده‌ایم که تا‌به‌حال تست نگرفته و زمانی که نتیجه را می‌گیرد، اولین واکنشش این است که بسیار شوکه می‌شود که با یک تست ساده، چقدر مشکل پیدا شده است.
راه‌حل شما برای حل این مشکل و تشویق کردن صاحبان کسبوکار برای انجام تست کاربردپذیری، چه بوده است؟
یکی از کارهایی که ما در این زمینه انجام می‌دهیم، انتشار گزارش‌های عمومی است. اولین گزارش‌مان که در بهار منتشر شد، بررسی کاربردپذیری ۴سوپرمارکت آنلاین بزرگ ایران بود. گزارش دوم در تابستان منتشر شد و مربوط به بازار آنلاین خودرو بود. با منتشر‌کردن این گزارش‌ها، افراد مشاهده می‌کنند که تست کاربردپذیری چیست و چه مشکلاتی را می‌تواند نمایان کند. یکی دیگر از کارهایی که در این زمینه انجام دادیم، همکاری با مجموعه نوآفرین زیر‌مجموعه وزارت ارتباطات است، به این شکل که کسانی که کاربر نوآفرین هستند، می‌توانند ۵تست رایگان برای سایت یا اپلیکیشن خود روی تستادی بگیرند.
برای کسانی که وقت انجام این تست‌ها را ندارند هم، ما تمام مراحل تست از نوشتن سناریو تا رسیدن به گزارش تحلیلی را انجام می‌دهیم.
- تسترها شامل چه افرادی می‌شوند؟
تسترها کاربران عادی و از سراسر ایران هستند. ما برای پیدا کردن تست از کانال‌هایی که فکر می‌کنیم کاربران عادی‌تر آنجا هستند، استفاده می‌کنیم. مثلا کانال‌های تلگرامی که مخاطب عام‌تری دارند. اگر یک کسبوکار احتیاج به کاربر خاصی داشته باشد، در کانال‌هایی که فکر می‌کنیم آن کاربران آنجا حضور دارند، آگهی می‌دهیم و کاربر را برای همان تست استخدام می‌کنیم.
- تسترها از چه طریقی می‌توانند از اپلیکیشن و سایت شما استفاده کنند؟
شخصی که می‌خواهد تستر شود، ابتدا باید از طریق اپلیکیشن یا سایت ثبت‌نام کند و سپس یک تست آزمایشی انجام دهد. انجام این تست برای این است که بدانیم نرم‌افزار درست نصب شده است، آن سیستمی که استفاده می‌کند صدایش وصل است یا خیر و اینکه فرایند تست گرفتن را یاد بگیرند. در این پروسه است که تسترها آشنا می‌شوند که اصلا تست‌دادن چیست. سپس یک تست آزمایشی انجام می‌شود و گروه پشتیبانی ما تمام تست‌ها را می‌بینند و اگر تستی شرایطش را نداشته باشد، تایید نمی‌کنند و با آن فرد تماس می‌گیرند تا مشکل را حل کنند. بعد از اینکه تست آزمایشی قبول شد، آن فرد تستر تستادی می‌شود و با هر فرصت تستی جدید یک نوتیفیکیشن برایش می‌آید که این تست به شرایطش می‌خورد. به ازای انجام هر تست هم به تسترها مبلغی پرداخت می‌شود.
- راه‌اندازی یک کسبوکار استارتاپی با استفاده از امکانات و مزایای استارتاپ استودیوها چه مزیت‌هایی دارد؟
مهم‌ترین مزیتش برای من این بود که مشاوره‌های بسیار خوبی از کنترل‌تک گرفتم. جدا از بحث سرمایه‌گذاری و منابع انسانی، در مواردی که تجربه‌ای نداری، این اطمینان را داری که شخصی هست که کمکت می‌کند و حضور استارتاپ‌های دیگر در مجموعه، باعث به اشتراک‌گذاری تجربیات شده و این باعث هم‌افزایی می‌شود. همچنین بسیاری از خدماتی که از همان اول یک استارتاپ به آنها احتیاج دارد ولی نمی‌تواند برای آن هزینه کند، این را از خود استارتاپ استودیو می‌گیریم. مثل خدمات مربوط به توسعه کسبوکار یا خدمات مالی و خدمات منابع انسانی به اضافه اینکه یک گروه فنی هم در استارتاپ استودیو هست که به همه استارتاپ‌هایی که آنجا مستقر هستند، سرویس می‌دهد و باعث پایین آمدن هزینه‌ها می‌شود.
- از نظر مرحله رشد، بلوغ و سرمایه گذاری، به سراغ کسب‌و‌کار‌هایی که در کدام مرحله قرار گرفته‌اند، می‌روید؟
تست کاربردپذیری در تمام مراحل می‌تواند انجام شود؛ از لحظه‌ای که شما یک طرحی دارید و کار پیاده‌سازی شروع نشده است می‌توان تست را انجام داد تا زمانی که کسبوکار گسترش پیدا کرده و کاربران چند میلیونی در روز دارد. در صفحه اول سایت تستادی، نام برخی از مشتریان ما دیده می‌شود که اینها در مراحل مختلف رشد هستند.
- درآمد‌زایی استارتاپ شما از چه طریقی انجام می‌شود؟
۲مدل فروش داریم؛ یکی تنها تست کاربردپذیری است که صاحب کسبوکار همه کار‌ها را می‌تواند آنلاین انجام دهد، خودش تست را بگذارد و نتیجه تست زمانی که آماده شد در پروفایلش قابل مشاهده است. شیوه دیگر هم پکیج‌های مختلفی است که بسته به نیاز کسبوکار پیشنهاد می‌شود و شامل نوشتن سناریوی تست، تخصیص کاربران مناسب با بازار هدف کسبوکار، پیاده‌سازی و تحلیل تست‌ها و در نهایت، یک گزارش جامع به همراه ویدئو‌های تست‌ها را به مشتری می‌دهیم.
- چه تعداد کاربر از استارتاپ شما استفاده می‌کنند؟
در حال حاضر تستادی ما نزدیک به ۲هزار تستر با ویژگی‌های مختلف از سراسر ایران دارد. کاربران ما در رده‌های سنی مختلف از زیر ۲۰ سال تا بالای ۵۰ سال، خانم و آقا و با سطح استفاده مختلف از اینترنت هستند، از کاربران مبتدی‌تر که تجربه زیادی در کار با اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌ها ندارند، تا افراد حرفه‌ای‌تر که ممکن است حتی خودشان طراح تجربه کاربر باشند. ما به صورت هفتگی به تسترها پرداخت داریم و به طور متوسط هر فرد به ازای هر تست ۱۵دقیقه‌ای مبلغ ۲۵ هزارتومان درآمد دارد.
- تستادی چه خدمات خاصی را به مشتریانش ارائه می‌دهد؟
یکی از خدمات خاص ما این است که کاربران را دقیقا بر اساس بازار هدف همان کسبوکار انتخاب می‌کنیم. مثلا اگر بازار هدف یک کسبوکار فروشند‌گان سوپرمارکت یا کشاورزان باشد، ما تست را روی همین افراد انجام می‌دهیم. یکی دیگر از خدمات ما، تست محصول برای سرمایه‌گذارانی است که به دنبال ارزیابی پورتفولیوهایشان از نظر تجربه کاربری هستند. همچنین گزارش‌های تست‌های مقایسه‌ای هم یکی از دیگر خدمات ماست برای کسانی که می‌خواهند وضعیت خود را با بقیه مقایسه کنند و ببینند از نظر کاربردپذیری نسبت به رقبای‌شان در چه وضعیتی هستند.
- تستادی چه هدفی در آینده دارد؟
مجموعه ما در حال رشد است، در حال حاضر با توجه به اینکه بسیاری از صاحبان کسبوکار آن تمایل دارند که کار تحلیل تست‌ها را خودمان انجام دهیم، روی توسعه این بخش تمرکز داریم. همچنین با مجموعه‌های بسیار بزرگی کار می‌کنیم که نیازهای خاصی دارند و در حال برنامه‌ریزی برای پاسخگویی به این نیازها هستیم. مثلا استودیوهای بازی که عادت به تست‌های مرتب روی بازی‌های خود دارند و نیازهای آنها متفاوت از سایر مجموعه‌ها‌ست. هدف ما در نهایت کمک به آسان‌کردن زندگی آنلاین برای کاربران ایرانی است و می‌خواهیم فرآیند تست و تحلیل را آنقدر آسان و راحت کنیم که تست روی کاربران واقعی، تبدیل به فعالیتی روزانه در کسبوکارهای ایرانی شود.