گروه پژوهشی «راستا» (راهنمای سرمایه‌گذاری تجارت الکترونیک) با هدف پرکردن خلأ ناشی از کمبود اطلاعات صحیح در فضای تجارت الکترونیک ایران ایجاد شده و می‌کوشد با ارائه گزارش‌های تحلیلی از این فضا، مسیر روشن‌تری پیش روی سرمایه‌گذاران و کارآفرینان ترسیم کند. ماموریت اصلی راستا ارائه اطلاعات صحیح، جامع و در عین حال مختصر و مفید به علاقه‌مندان حوزه استارتاپی ایران است.
اواخر سال۱۳۹۷ بود که ایده راه‌اندازی رسانه‌ای تحلیلی در یک جمع کاری با تهیه یک گزارش از صنعت فروش آنلاین بلیت مطرح شد. در واقع سفارش تهیه این گزارش باعث شناسایی یک نیاز شد. پس از تهیه گزارش و شناسایی کامل بازار در سال98 هسته اصلی تیم شکل گرفت. در واقع راستا را می‌توان نمونه‌ای از کارآفرینی سازمانی دانست.
موسسان راستا کارمندان مجموعه‌ای فعال در حوزه رسانه و استارتاپ‌ها بودند. نام راستا از به هم پیوستن حروف اول عبارت «راهنمای سرمایه‌گذاری در تجارت الکترونیک» ساخته شد و از بهار ۱۳۹۸ با راه‌اندازی نسخه اولیه وب‌سایت راستا(rasta360.ir) به طور جدی شروع به کار کرد. در حال حاضر، وحید وفایی مدیریت گروه راستا را بر عهده دارد.
وحید وفایی، فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد مهندسی مالی از دانشگاه امیرکبیر است. او کارشناسی مهندسی صنایع خود را هم از دانشگاه فردوسی گرفته است. بقیه اعضای تیم هم فارغ‌التحصیلان رشته‌های MBA، اقتصاد و جامعه‌شناسی هستند.
نیاز بازار و مشتریان راستا (rasta360.ir)
یکی از مشکلات اصلی در ایران کمبود اطلاعات صحیح و آمار دقیق در صنایع مختلف است. راستا در گام نخست با هدف پرکردن این خلأ در صنعت تجارت الکترونیک ایجاد شد. از آنجایی که عموما استارتاپ‌های ایرانی در صنعت تجارت الکترونیک شکل گرفته‌اند، مخاطبان راستا به صورت کلی فعالان اکوسیستم استارتاپی ایران هستند که شامل صاحبان استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاران است.
عمدتا سرمایه‌گذاران برای کشف فرصت‌های سرمایه‌گذاری به دنبال اطلاعات و آمار دقیق از بخش‌های مختلف هستند و با رصد بازار فرصت‌های سرمایه‌گذاری مناسب را پیدا می‌کنند، راستا این امکان را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند.
سرمایه‌گذاران استارتاپی شامل شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر(VC)، صندوق‌های VC، سازمان‌های دولتی که سابقه سرمایه‌گذاری VC دارند یا تمایل به ورود به این حوزه دارند و یا افرادی که به صورت شخصی در قالب سرمایه‌گذار فرشته اقدام به سرمایه‌گذاری در استارتاپ می‌کنند، دسته اول مخاطبان راستا هستند.
در کنار آنها موسسان استارتاپ‌ها و یا کسانی که علاقه‌مند به راه‌اندازی استارتاپ هستند، برای توسعه و یا راه‌اندازی کسب‌وکار خود نیاز به تحقیق بازار دارند. بدین منظور راستا بستری برای ایجاد سهولت دسترسی به اطلاعات است و به شفافیت بیشتر در این حوزه کمک می‌کند. در کنار این اطلاعات، تحلیل و پردازش داده‌ها اهمیت بسزایی دارد.
برخی از تحلیل‌ها به صورت عمومی منتشر می‌شود و در اختیار همگان قرار می‌گیرد و برخی دیگر به صورت سفارشی تهیه می‌شود. هم‌اکنون در وب‌سایت راستا با آدرس rasta360.ir می‌توانید به صورت رایگان گزارش‌های مختلف راستا را بخوانید.
رسانه‌هایی که تا‌کنون در ایران شکل گرفته‌اند یا اهداف آموزشی را دنبال می‌کنند و یا به گردآوری داده‌ها اکتفا کرده‌اند. ما یک قدم جلوتر برداشتیم تا با تحلیل داده‌ها، به ارتقای دانش و بینش مخاطبان خود کمک کنیم.
محتوای تولیدی راستا
راستا به دنبال تولید محتوای جذاب و باکیفیت است که بتواند به سرمایه‌گذاران و کارآفرینان در تصمیم‌گیری‌هایشان کمک کند. محتواهایی که دید جامعی نسبت به اتفاقات، روندها و نوآوری‌ها در ایران و جهان در اختیار سرمایه‌گذاران و کارآفرینان قرار دهد و پاسخی برای سوالات آنان باشد؛ سوالاتی از قبیل کدام حوزه‌ها برای سرمایه‌گذاری خطرپذیر مناسب‌تر هستند؟ کدام حوزه‌های فینتک برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر است؟ نمونه‌های موفق استارتاپی در حوزه‌های مختلف کدام است؟ ترندهای سرمایه‌گذاری در ایران و جهان چگونه است؟ و …
یکی از مهم‌ترین محتواهایی که توسط راستا تولید شده، نقشه اکوسیستم استارتاپی کشور است که احتمالا خیلی از مخاطبان شنبه با آن آشنا باشند. این نقشه در ابتدای سال 99 با قابلیت‌های ویژه در دسترس عموم قرار گرفت.
سرمایه‌گذاران و موسسان استارتاپ‌ها و سایر علاقه‌مندان با مراجعه به نقشه راستا، ارتباطات بین اجزای مختلف اکوسیستم را پیدا می‌کنند و با سرمایه‌گذاران و پرتفوی آنها نیز آشنا می‌شوند. این نقشه در طی زمان به‌روز می‌شود و حتما در آینده قابلیت‌های جدیدی به آن اضافه خواهد شد.
از آنجا که تعداد شتاب‌دهنده‌ها در اکوسیستم استارتاپی ما بسیار زیاد است، راستا تصمیم گرفته که نقشه مربوط به شتاب‌دهنده‌ها را به صورت مجزا منتشر کند که این نقشه تا پایان مهر‌ماه ۱۳۹۹ منتشر خواهد شد و فعالان اکوسیستم استارتاپی کشور می‌توانند از آن نیز استفاده کنند.
رفتار‌شناسی کاربران ایرانی
یکی از پژوهش‌هایی که راستا انجام داده، رفتار‌شناسی کاربران ایرانی در فضای وب است. راستا سراغ موضوعات مختلفی رفته و نظرسنجی‌های آنلاین گسترده‌ای در حوزه‌های مرتبط مانند مسیریاب‌ها، بازار آنلاین مسکن و … برای یافتن تمایل کاربران ایرانی، برگزار کرده‌است.
به طور متوسط در هر کدام از نظرسنجی‌های راستا، بیش از 30 هزار نفر شرکت کردند و نتایج آن به همراه اطلاعاتی از بازیگران اصلی آن صنعت و همچنین آمار و ارقامی از این بازیگران در راستا منتشر شده است.
این نظرسنجی‌ها به صاحبان کسبوکارهای هر حوزه نیز کمک می‌کند که دید بهتری نسبت به رقبای خود داشته باشند و بازخوردی از جامعه نسبت به وضعیت فعلی خود پیدا می‌کنند. البته لازم به ذکر است این نظرسنجی‌ها می‌توانند به صورت سفارشی‌سازی‌شده، توسط تیم نظرسنجی راستا و به درخواست مدیران کسب‌وکارها نیز انجام شود.
پروفایل استارتاپ‌ها در راستا
پروفایل استارتاپ‌ها بخش دیگری است که با هدف ارائه اطلاعات دقیق و قابل اتکا در فضای اکوسیستم استارتاپی ایران راه‌اندازی شده است. در این بخش تمامی اطلاعات موجود درباره استارتاپ‌های بزرگ ایران از منابع مختلف گردآوری و طبقه‌بندی‌شده و در یک مقاله به مخاطبان ارائه می‌شود.
اطلاعات این بخش به طور دائم به‌روزرسانی خواهد شد و حتی می‌تواند مرجعی برای شناخت بازار باشد. در حال حاضر راستا این پروفایل را برای استارتاپ‌های دیجی‌کالا، کافه‌بازار، آپارات، دیوار، تپسی، علی‌بابا و شیپور ایجاد کرده و در آینده نیز برای سایر استارتاپ‌ها راه‌اندازی خواهد شد.
ترجمه تحلیل‌های جهانی صنایع
یکی دیگر از محتواهای پر‌طرفدار که توسط تیم راستا منتشر می‌شود، گزارش‌های ترجمه‌ای از هندبوک صنایع است. در این گزارش‌ها حوزه(Category)های اصلی هر صنعت و استارتاپ‌های فعال در این حوزه‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. هر گزارش شامل دو بخش اصلی است: «نقشه بازار استارتاپ‌ها» و «نمودار نوآوری صنعت».
جذاب‌ترین بخش این گزارش نمودار نوآوری صنعت است که در آن، هر دسته بندی (Category) بر اساس متوسط عمر استارتاپ‌ها و متوسط سرمایه جذب شده ارزیابی شده است. بررسی اکوسیستم استارتاپی کشورهای مختلف محتوای جدیدی است که به بازیگران دولتی و خصوصی تاثیرگذار در اکوسیستم استارتاپی ایران کمک می‌کند تا با مسیر توسعه و شکل‌گیری این فضا در سایر کشورها نیز آشنا شوند.
محتوای آموزشی راستا
در وب‌سایت راستا ترجمه مقالات آموزشی منتشر می‌شود که بیش از همه به درد موسسان استارتاپ‌ها می‌خورد. در تهیه بیشتر این مقالات از منابع معتبر خارجی استفاده می‌شود. مقالات منتخب به صورت گروهی انتخاب و ترجمه مجموعه‌ای از مقالات منتخب در حوزه‌های مارکتینگ، مدیریت کسب‌وکار و مالی توسط تولید محتوا انجام می‌شود.
در کنار این محتواهای تحلیلی و آموزشی، راستا بخش دیگری به نام «گزارش‌ها» هم راه‌اندازی کرده است. این بخش در راستای پر کردن خلأ ناشی از بحران اطلاعات صحیح شکل گرفته است. در بخش «گزارش‌ها» راستا می‌کوشد تمامی گزارش‌های آماری و تحلیلی معتبر منتشر‌شده در فضای استارتاپی ایران را گردآوری کرده و در اختیار مخاطبان خود قرار دهیم.
علاوه بر این، در بخش گزارش‌ها، گزارش‌های اختصاصی رایگان و ویژه راستا قابل مشاهده و دریافت است. در کنار موارد فوق، راستا با پوشش اخبار مهم مرتبط با صنعت تجارت الکترونیک علاقه‌مندان را در جریان آخرین اتفاقات مهم صنعت قرار می‌دهد.
متن کامل اخبار در وب‌سایت راستا منتشر می‌شود و تیتر خبرها به همراه چکیده خبر در استوری‌های اینستاگرام راستا قابل مشاهده است. این اخبار در راستای ارائه بینش به سرمایه‌گذاران و کارآفرینان است و در حال حاضر نیز تمرکز کمتری روی این بخش داریم.
الگوهای خارجی راستا
CB Insights و Crunchbase پلتفرم‌های برجسته‌ای هستند که راستا سعی می‌کند از آنها الگوبرداری کند و هنگام راه‌اندازی راستا آنها را به دقت بررسی کرده‌است. Crunchbase پلتفرم شناخته‌شده‌ای است که افراد خبره برای شناسایی شرکت‌های نوآور و ارتباط با افرادی که در پشت این شرکت‌ها قرار دارند، از آن استفاده می‌کنند.
بیش از 55 میلیون کارآفرین، سرمایه‌گذار، محقق و فروشنده با اعتماد به این پلتفرم، اطلاعات خود را در اختیار Crunchbase قرار می‌دهند و شرکت‌های بسیاری در سرتاسر دنیا نیز از API های این پلتفرم استفاده می‌کنند.
CB insight نیز پلتفرم دیگری است که با تجزیه و تحلیل میلیون‌ها داده و خبر از سرمایه‌گذاران خطرپذیر، استارتاپ‌ها، اختراعات و … به سرمایه‌گذاران و کارآفرینان کمک می‌کند تا فرصت‌های پیشرو را شناسایی کنند.
در دنیای امروز که با حجم بسیار زیادی از اطلاعات گوناگون مواجه هستیم، کسبوکارهای این حوزه چاره‌ای جز استفاده از ابزار بیگ دیتا و همچنین الگوریتم‌ها برای جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها ندارند. با تجمیع این داده‌ها در طی زمان می‌توان روندهای سرمایه‌گذاری را پیش‌بینی کرد.
البته استفاده از هوش مصنوعی برای جمع‌آوری و پردازش داده توسط هوش مصنوعی کار جدیدی نبوده و بسیاری از کسبوکارهای این حوزه سال‌هاست که این کار را شروع کرده‌اند.
اهداف و چشم‌انداز راستا
راستا به دنبال آن است تا با ایجاد ارتباطات گسترده و شبکه‌سازی با فعالان اکوسیستم استارتاپی و جمع‌آوری داده‌ها از طرق مختلف و تجزیه و تحلیل آن، گزارش‌های مستند برای تصمیم‌گیری در اختیار کارآفرینان و سرمایه‌گذاران قرار دهد.
راستا تلاش می‌کند تا فضایی شفاف بسازد تا صنعت نوپایی مانند تجارت الکترونیک در ایران، بر خلاف آنچه در بخش‌های دیگر شاهد آن هستیم، به این وضع دچار نشود؛ اتفاقی که در کشورهای دیگر به خوبی رخ داده و سرمایه‌گذاران و کارآفرینان برای تصمیم‌گیری می‌توانند به آمار و اطلاعات دقیق موجود دسترسی پیدا کنند.
در حال حاضر گروه راستا با تمرکز روی توسعه روش‌های جمع‌آوری و راستی‌آزمایی داده‌ها به دنبال ایجاد ساختار آنلاین برای دسترسی آسان‌تر کاربران به اطلاعات است. وب‌سایت راستا به سمتی پیش خواهد رفت که کاربر به‌راحتی بتواند در میان انبوه اطلاعات مطالب مورد علاقه خود و آنچه به آن مرتبط است را پیدا کند و داشبوردی از اطلاعات مورد نیاز خود در راستا بسازد.
همچنین امکان استفاده از این داده‌ها را برای سایرین فراهم خواهد کرد.در بلندمدت نیز راستا به دنبال هوشمندسازی سیستم‌های جمع‌آوری داده‌ها و داده‌کاوی است. بر اساس ذهنیتی که در تیم راستا وجود دارد، در آینده، محدود به صنعت فناوری اطلاعات نخواهند ماند و از دانش خود در تحقیقات بازار در صنایع مختلف بهره خواهیم برد.
همان‌طور که گفته شد، راستا، با هدف پرکردن خلأ ناشی از کمبود اطلاعات صحیح در فضای تجارت الکترونیک ایران ایجاد شده است و می‌کوشد با جمع‌آوری داده‌ها و تجزیه و تحلیل آنها مسیر روشن‌تری را پیش روی سرمایه‌گذاران و کارآفرینان قرار دهد. اما یکی از معضلات اصلی ما که همیشه با آن مواجهیم، کمبود اطلاعات است.
در واقع بسیاری از فعالان این حوزه از به اشتراک گذاشتن برخی از اطلاعاتی که می‌توانند برای سایرین راهگشا باشد، واهمه دارند. این کمبود اطلاعات مربوط به اکوسیستم استارتاپی کشور نبوده و تمام بخش‌های کشور را شامل می‌شود. به گونه‌ای که حتی شاهد نقایص و تاخیر در انتشار گزارش‌های بانک مرکزی کشور نیز هستیم.
اما انتظار راستا از فعالان اکوسیستم استارتاپی کشور این است که در این راه به مانند سایر بخش‌ها نیز پیشرو باشد. البته در سالیان گذشته شاهد انتشار گزارش‌های خوبی از فعالان اکوسیستم استارتاپی کشور بوده‌ایم که امیدواریم در آینده نیز ادامه یابد.
ما در راستا آماده همکاری با همه سرمایه‌گذاران و کارآفرینان هستیم تا با ایجاد همکاری‌های جدید با بخش‌های گوناگون این صنعت این فرصت را فراهم کنیم تا به صورت متقابل از دانش و اطلاعات یکدیگر استفاده کنیم. در پایان از مجموعه هفته‌نامه شنبه تشکر می‌کنیم که به عنوان اولین رسانه خبری تخصصی در حوزه استارتاپی به دیده‌شدن بیشتر فعالیت‌های کارآفرینان جوان ایرانی کمک کرد. ما نیز بر آنیم تا به شفافیت بیشتر در این فضا کمک کنیم.
معرفی محصولات و بسته‌های راستا
در حال حاضر استارتاپ راستا یک محصول و دو خدمت اصلی ارائه می‌دهد.
ماهنامه تحلیلی ویژه راستا
یکی از محصولات جدید راستا که برای سازمان‌های فعال در اکوسیستم استارتاپی تهیه می‌شود، گزارش‌های تحلیلی است که به صورت ماهانه تولید و منتشر می‌شود. اشتراک‌های سالیانه این گزارش‌های تحلیلی توسط شرکت‌ها، سازمان‌های دولتی و خصوصی و همچنین کارآفرینان خریداری می‌شود.
هدف از تولید این گزارش ارائه دیدی جامع و در عین حال مختصر به فعالان این حوزه است. این گزارش‌ها شامل اخبار و اطلاعاتی از اکوسیستم استارتاپی ایران و جهان است، روندهای سرمایه‌گذاری ایران و جهان و تحلیل‌هایی از رفتار کاربران به صورت جامع بر پایه آخرین داده‌ها‌ست. مشتریان ما از طریق این گزارش‌ها رصد کاملی بر وضعیت اکوسیستم استارتاپی براساس آمار و داده‌های موجود خواهند داشت.
مطالعه بازار، نظرسنجی، بنچ‌مارک
بسیاری از سازمان‌های دولتی و خصوصی نیازمند تحقیق در حوزه‌ای خاص از فضای استارتاپی هستند. این مجموعه‌ها عمدتا نیازمند انجام تحقیقات بازار، نظرسنجی در حوزه‌ای خاص و بنچ‌مارکتینگ هستند. مجموعه راستا با توجه به نیاز این مجموعه‌ها اقدام به تولید چنین گزارش‌هایی می‌کند.
تهیه گزارش‌های تحلیلی برای شرکت‌ها با هدف برندینگ
عموما شرکت‌های بخش خصوصی و همچنین بسیاری از مجموعه‌های دولتی، با هدف برندینگ اقدام به تولید و انتشار گزارش براساس آمار و ارقام مربوط به کسب‌و‌کارشان و یا سازمانشان می‌کنند. استارتاپ راستا به این مجموعه‌ها در تولید و انتشار چنین گزارش‌هایی کمک می‌کند.
در حال حاضر این سه، خدمات و محصولات اصلی مجموعه راستا هستند. در آینده نزدیک محصولات جدیدتری با توجه به نیاز اطلاعاتی اکوسیستم استارتاپی ارائه خواهد شد.
