آرزوی بزرگترین سوپراپ آموزشی ایران

میخواهیم مداخله فناورانه در ساختار آموزشــی بکنیم؛ یعنی کمک کنیم که فرآیندهای آموزشــی تغییر کنند و این بینش ایجاد شــود که برای مدرن شدن آموزش در ایران، آموزش باید به یک فرآیند شخصی سازی شده تبدیل شود و آموزش به هر شخصی براساس نیازهایش طراحی شود. ما در حال تولید زیرساختی هستیم که یادگیری شخصی سازی شده روی آن سوار شود. وقتی از هوش مصنوعی در آموزش صحبت میکنیم،از گرافی از مفاهیم حرف میزنیم که تمامی سرفصلهای آموزشی ایران را به هم مرتبط می کند». این جملات بخشی از صحبتهای علی منصور بود. هم بنیانگذار لایو بوک با هدف انجام یک کار بزرگ فعالیت می کند؛ یعنی تغییر فرآیندهای سنتی آموزش در ایران. ایدهای  نو که حتی در سطح جهان هم تازگی دارد. علی و همکارانش با پروژه بزرگ لایو بوک هزینه های بالای کلاس های خصوصی و منابع سنتی کمک آموزشی را حذف می کنند. برای تحقق ایــن ایده از هوش مصنوعی و تکنولوژی واقعیت افزوده استفاده کرده اند. با ایــن پروژه، هیچ دانش آمــوزی به خاطر شرایط مالی اش از رسیدن به دانشگاههای معتبر و سطح آموزشی بالا و کسب موقعیت های بهتر در جامعه، محروم نمی ماند. تاکنون بیش از 1 میلیون کاربر روی لایو بوک حضور داشته اند و این پروژه چندین بار جذب سرمایه داشته و امیدهای زیادی در فضای آموزشی ایران ایجاد کرده است. در ادامه، گفتگوی «شنبه» با علی منصور هم بنیانگذار لایو بوک را می خوانید.

سال 92 به ایران آمدید، ماندگار شدید و کسب و کار راه اندازی کردید. از روند کاریتان در ایران بگویید.

اولیــن کاری کــه مــن در ایــران انجــام دادم، همکاری بــا «ایــران نوین» بود و واحــد تحقیقات بازار این شــرکت راه اندازی کــردم. تجربه خوبی بود و در زمانی کوتــاه، بــا بخــش فــروش و مارکتینگ آشنا شدم. 2 سال در ایران نوین کار کــردم و بعد از آن تصمیم گرفتم که در زمینه مارکتینگ شرکتی راه اندازی کنم. انجام تعدادی پروژه آموزشی در همکاری با قلم چــی از مهمترین کارهای ما در آن شرکت بود.

همکاری با قلم چی نقطه آغاز علاقه مندیتان به حوزه آموزش بود یا دلیل دیگری داشتید؟

علاوه بر آن تجربه، من در دانشگاه آکسفورد رشته جامعه شناسی با تمرکز بر آموزش تحصیل کرده ام. مثلا روی ایــن موضوع کار کردم که تفاوت نسبی درآمد چقدر میتواند روی شــاخص هایی که مرتبط با آموزش یــا مرتبط با مصرف خانواده هســتند، تاثیر بگذارد.

این تجربه چقدر به پروژه های بعدی شما کمک کرد؟

در همکاری با قلمچی، به مدیرعامل پیشنهاد دادم کــه در روند تحقیقاتی در ایــن مناطق، فیلــم و ویدئــو هــم بسازیم. طی تحقیقات مشخص شد که مشکل اصلی بچه ها، کمبود امکانات نیست بلکه مسئله اصلی زمینه فکری آنهاست. مثــال رفتن به دانشــگاه، در رادار فکریشــان قــرار نداشــت. بنابراین باید بینش آنها را تغییر میدادیــم تــا خواهان حضور در دانشگاه باشند. چــون مثــلا طــی 10 سال اخیر، در آن مناطق کســی بــه دانشــگاه نرفتــه بــود و بنابراین در نگاه آنها مسئله دانشگاه رفتن وجود نداشت. بنابراین تهیه فیلم و ویدئو و ساخت برنامه های انگیزشی و معرفی بچه های موفق و دانشــگاه رفته، می توانست موثر باشد. کارمــان از بستان آباد در اطراف تبریز شــروع شــد و تا سراوان در سیستان و بلوچستان سفر کردیم.از بچه های مستعد فیلم تهیه میکردیم تا آنها را به سلبریتیهای بومی و محلی تبدیل کنیم و الگویی بــرای سایر بچه های هم محلی خودشان باشند و این کار نتیجه داد.

ایده پروژه لایو بوک از کار با همین بچه ها در ذهن شما شکل گرفت؟
طــی همیــن اقدامات بود که متوجه شدم تاثیرگذاری بچه ها روی یکدیگر به لحاظ نوع اطلاعــات آموزشــی که در اختیار همدیگر قرار میدهند، قابل توجه اســت. مثلا میدیدم که در یک سایت پربیننده و پر بازدیدی مثــل قلمچی اگر اطلاعیه ای در مورد ســازمان سنجش یــا کنکور منتشر می شد، 20 پیام اول در مورد اطلاعیه بــود ولــی از یک جایی بــه بعد، بچه ها شروع می کردند به همدیگر اطلاعات دادن. از اینجا بود که ایــده راه اندازی سامانه ای که در آن، دانش آموزان بتواننــد بــا هــم در تعامــل باشــند و اطلاعات شان را به اشتراک بگذارند، شکل گرفت. پــس جــای یــک ســامانه ای فرد به فرد خالــی بــود؛ ســامانه ای کــه از بالا بــه پایین نباشد و ارتباطات دانش آموزی را تسهیل کند. جایی ایــن مسئله برایم پر رنگ تر شد که متوجه شدم در داده های سازمان آمار موفقیت دانش آموزان ارتباط مستقیمی دارد بــا اینکه چقدر یــک دانش آموز بتواند هزینه بکنــد بــرای اینکــه امکانات کمک آموزشی در اختیارش قرار بگیرد و اینکه چقدر یــک دانش آموز بتواند روند آموزشی خود را با پرداخت هزینه بیشـتر شخصی سازی کند. متوجه شدیم که چنین امکاناتی در اختیار دو دهــک بــالای جامعــه قــرار دارد و تنهــا حدود 17 درصد خانوارهای ایرانی از چنین امکاناتی می توانند برای فرزندانشان استفاده بکننــد. قبولی های کنکور هــم بیشتر از دو دهک بالای جامعه هستند. یکی از مهمترین مسائل تاثیرگذار برای رسیدن بــه جهش طبقاتی، دسترســی به تحصیلات عالی اســت. پــول باعــث میشــود کــه بچه هــا بــه منابع آموزشــی شخصی سازی شده دسترسی پیدا کرده و از سد کنکور عبور کننــد و موقعیت های بهتری به دست بیاورند و به نوعی از طبقه پدر و مادر خودشان جهــش کنند به طبقه ای دیگــر. اما بچه هــای مناطق کمتر برخوردار، منابع مالی ندارند و پشــت ســد کنکــور می مانند و بــه موقعیتهای بهتر دسترسی ندارند.به این نتیجه رسیدیم که اگر یکی از دلایل نبود عدالت آموزشی، عدم دسترسی به آموزش های شخصی سازی شده و باکیفیت است، با راه اندازی پلتفرمی کــه ایــن دسترسی را ایجاد کند، دانش آموزان می توانند ضمن پوشش حفره های اطلاعاتی شــان، موقعیت خودرا هم در اجتماع تغییر بدهند.

 

حفره های اطلاعاتی دانش آموزان را دقیقا از چه مسیری می خواستید برطرف کنید؟

ما دو مشکل را شناسایی کردیم؛ یکی اینکه بچه ها برای دسترسی به منابعی که بتوانند حفره های اطلاعاتی خود را پوشش دهند با مشکل مواجه بودند، دوم اینکه منابع کمک آموزشی موجود در بازار، بیشتر با توجه به بچه های به اصطلاح زرنگ و پولدار طراحی شده بودند.اغلب کتابها قطور هســتند و انگار مخاطبان شان بچه هایی هستند که در کلاسهای خصوصی با هزینه هر ســاعت  400 هزار تومان شــرکت میکنند.اما اغلب خانوارهای ایرانی از پس چنین هزینه هایی بر نمی آید. ضمن اینکه تعداد زیادی از بچه ها نیــازی بــه مــرور این کتابهای قطور ندارنــد و تنهــا بــه بخــش کوچکــی از ایــن کتابهــا نیاز پیــدا میکننــد،اما مجبــور هســتند کــه کتابهــا را بــا هزینه هــای زیــادی خریــداری کننــد. پــس اگر پلتفرمــی در این زمینه وجود داشته باشد،میتواند این کمبودها را پوشش بدهد.

راه حل شما برای رفع چنین کمبودهایی چه بود؟

در حــوزه آموزش، به میکروکانتنت ها یا محتواهای کوچک شــده نیازاست و لازم نیســت کــه دانش آموز یک کتاب قطــور و گران قیمت را خریــداری کند که شــاید بــه همــه صفحاتــش نیازی نداشته باشد. ما باید سامانه ای ایجاد میکردیــم کــه چنیــن محتوایــی را در اختیــار بچه ها قــرار بدهــد. همچنین می خواســتیم ســاختار از بــالا بــه پاییــن را تغییر بدهیم.ســاختاری که مثــلا یــک ناشــر نگــرش خــود را به کل جامعــه آموزشــی تحمیــل میکنــد. میخواســتیم پلتفرمی بسازیم که به صــورت غیرمرکزی محتوا را جمع آوری و بچه هـا و معلم هــا را درگیــر خودش کند.این شبکه محتواییبه شعورشان احترام گذاشته و براساس نیازشان به آنها محتوا ارائه میکند.

شما میخواهید کاری نو انجام بدهید؛ کاری که در بازار آموزشی ایران بی سابقه است. عکس العمل اطرافیان به این کار چه بود؟

اطرافیان به ما می گفتند شما دیوانه اید و چنیــن کاری امکانپذیــر نیســت. می گفتند وقتی قرار اســت به کســی کــه دنبــال منابــع آموزشــی اســت دادهای بدهیــم، مثــل اســبی اســت کــه نبایــد اطرافش را نــگاه کند و اصلا نبایــد انتخابــی داشــته باشــد. باید به او قــرص دوپینــگ بدهیــم کــه کارش راه بیفتــد.میگفتند بچه هادوســت ندارنــد انتخابــی داشــته باشــند و بــه وضعیــت موجــود راضی هســتند! اما مــن و دوســتانم میدانســتیم که این گزاره هــا اشــتباه اســت و ایــن پلتفرم نه تنها باید غیر مرکزی باشــد بلکه باید دانش آموز محور هم باشــد. بنابراین ایده لایو بوک شکل گرفت و پیش آمد.

به لحاظ سال شماری از راه اندازی و مسیر رشد لایو بوک بگویید.

ســال۸9، سال شروع لایو بوک است. البته سال اول بیشــتر بــه تحقیقات گذشــت. با همین کانسپت در رویداد جامعــه فنــاوری اطلاعـات ســازمان ملل شــرکت کردیــم و جایزه یونســکو را به عنوان خلاق ترین طرح آموزشــی برنــده شــدیم. بــرای اینکــه الگــوی میکرو کانتنــت را هــم دربیاوریم، 140 ســاعت محتوای میکرو کانتنت یا خــرد تولید کردیم. صفحــه به صفحه جــزوه تهیــه کردیــم و ســوالات را حــل کردیــم و همــه اینهــا را به بســتر کتاب آوردیم. طی ســالهای 99 تــا 1400، محصول در استان سیســتان و بلوچســتان راه اندازی اولیــه شــد. یــک ویدئــو آموزشــی از پلتفــرم ســاختیم و در گروه های آموزشی منتشر کردیم. بعــد از راه اندازی اولیــه، رشــد روزانه خوبی به لحاظ جذب کاربر ایجاد شد؛ مثال از روزی 100 نفر شروع شد و بعد از مدتــی بــه روزی 1000 نفــر رســید. بــه 2 هزار و 500 که رســیدیم، جشــن گرفتیــم. وقتــی 6هزارتایــی شــدیم، ترکانــده بودیــم! بــه 20هــزار کاربــر کــ رســیدیم، سیســتم دیگــر ظرفیت لازم را نداشــتو بــه اصطلاح داشــت میخوابیــد، چــون معلمــان هــم از سیســتم مــا ویدئو تهیه کــرده بودند و در گروههــای آموزشــی منتشــر کـرده بودند که به رشد ما کمک زیادی کرد. وقتی سیســتم به حالت پایدار رسید، جــذب کاربــر هــم ســیر صعــودی بــه خودش گرفت و ما در سال اول حدود 300 هزار کاربر جذب کردیم. در آغاز امسال،حدود350  هزار کاربر داشتیم و الان که دارم باشم صحبت میکنم، تعــداد کاربــران لایو بوک بــه بیــش از ۱ میلیون نفر رسیده است.

ظاهرا معلمان هم از پلتفرم شما استقبال کرده اند؛ چه تعداد از کاربران لایو بوک را معلمان تشکیل میدهند؟

تخمیــن میزنیم که بیــن 7 تا ۸ درصد از کاربــران مــا را معلمــان تشــکیل میدهند و بقیه شــامل دانش آموزان میشود. معلمان مارابه دانش آموزان خــود به ویژه در شــب امتحــان معرفی میکنند. به خاطر طبقه بندی درستی ک هاز محتواها ایجادکرده ایم و ارتباطی که ازطریق لایو بوک بین دانش آموزان برقرار میشود.

حوزه آموزش چقدر قابلیت تغییر دارد؟ با لایو بوک به اهدافتان نزدیک شده اید؟

حوزه آموزش، از مقاوم ترین حوزه ها نســبت به تغییر اســت. هنوز هم یک معلم به ده ها دانش آموز، یک نسخه واحــد را تدریــس میکنــد. بی آنکــه توجــه شــود کــه کــدام دانش آمــوز در چه زمینه ای، چه نقطه قــوت یا نقاط ضعفــی دارد، دانش آمــوزی که نکات درســی را خیلــی زود فرا گرفتــه، بایــد به طرز ملال آوری با دیگران دروســی را مــرور کنــد، بــه دانشآموزی هم که مطالب آموزشی را دیرتر فرامیگیرد، تو جهــی نمی شــود و مشکلاتش حل نشده باقیمی مانــد. معلم هم بعــد از ســاعات مدرســه، بایــد وقــت زیــادی را صــرف تصحیــح برگه هــای دانشآمــوزان بکنــد. مهمتــر اینکــه در ایــن فرآیند ســنتی، هیــچ داده و اطلاعاتــی تولیــد نمی شــود که نشــان بدهــد ســطح مهارتــی دانشآمــوزان

افزایش یافته یا کاهش داشته است. با وجود همه این مسائل،فکر میکنیم در مســیر خوبی قرار داریم. البته این تنهــا جزئی از برنامه بزرگ ماســت. ما برای خــود ماموریتی تعریف کرده ایم و قصدمان بسط دادن نســل بعــدی استراتژیهای فنــاوری آموزشــی در ایران است که مبتنی بر شخصی سازی باشــد. وقتــی از آمــوزش مبتنــی بــر شخصی سازی صحبت میکنیم،یعنی آموزش هر فردی باید براساس سطح شناختی و سطح مهارتی اش باشد.

چرا باید آموزش را در ایران شخصی سازی کنیم؟

جــدا از شــاخص های اقتصــادی، مهمترین شاخص آموزشی تاثیرگذار در یادگیری بچه ها، آمــوزش اثرگذار اســت کــه برمیگــردد بــه کیفیــت تدریــس معلمــان. در ایــن زمینــه در ســطح منطقــه هــم بســیار ضعــف داریم و شــاخص آموزش ما از کیفیت پایینــی برخــوردار اســت. مــا بایــد بــه ســمت آمــوزش با کیفیت کــه آموزش شخصی سازی شده اســت، حرکت کنیم. همچنین با مشکل بزرگ کمبودمعلم روبرو هستیم؛سونامی بازنشستگی را در پیــش داریــم و بدنــه آمــوزش و پــرورش پیــر شــده و بــه انــدازه کافــی معلم جدیدجذب نشده است. سال گذشــته حــدود 100 هزار معلــم کــم داشــتیم. بــا شــروع ســال تحصیلــی جدیــد،احتمالا این تعداد بیشــتر هم خواهد شد. این عوامل موجب شده که معلم هادرزمینه های غیر تخصصی خــود تدریس کنند. کمبود معلم جزو وحشتناک ترین مســائلی اســت کــه نظام آموزشی ایران با آن درگیر است. بایــد خودمان را بــرای زمانــی کــه کمبــود معلم خود را به صورت آشکار نشــان می دهــد، آمــاده کنیــم؛ یعنی سیســتم هایی را آماده کنیم کــه یک معلــم که در زمینــه غیر تخصصی خود تدریــس میکنــد، به منابــع باکیفیت دسترســی داشــته باشــد و آمــوزش به شــکل شخصی سازی شده پیــش ببرد.

الان یک ساختار آموزشی مشخص در کشور داریم؛ آموزش مدنظر شما چگونه قرار است در کنار آن قرار بگیرد؟

سرفصل های آموزشــی در ایــران به خوبــی تهیــه شــده اند؛ امــا بــا ســطح اقتصادی و اجتماعــی اغلــب خانوارهــای ایرانــی همخوانی ندارند. مثــلا بــه دانش آمــوز می گویند:نــگاه کــن! مشــاهده کــن و… درحالیکه مشاهده گر ی در یــک محیــط آزمایشــگاهی رخ می دهــد.آیــا همــه دانشآمــوزان بــه چنیــن امکاناتــی

دسترســی دارند؟ پاســخ منفی است. مــا میخواهیــم سیســتم هایی آماده کنیم که همین سرفصل های موجودبا مهارتهای روز به دانش آموز منتقل شوند؛ یعنــی بــه معلــم میگوییم به دانش آموز چیــزی را آمــوزش بده که براساس نیازش باشد.

چه چالش هایی پیش رو دارید؟

کمبود منابع انسانی یعنی کمبود معلم مهمترین چالش است؛طی سالهای گذشته به اندازه کافی معلم تربیت نشده است.همچنین رویه‌های که در طراحی درسها به کار گرفته شده اند، رویه های بــه روز و مدرنی نیستند. لایو بوک در این زمینه به کمک ساختار آموزشی موجود می آید تا مهارتهای پایه براسـاس فرآیندهای مدرن را به دانش آموزان منتقل کند بدون اینکه هزینه سرسام آوری متوجه خانواده باشد.

 

به عنوان یک شرکت خصوصی، چگونه می خواهید لزوم تغییر فرآیندهای آموزشی را نهادینه کنید؟

میخواهیم ایــن بینــش را ایجــاد بکنیــم کــه اگــر قــرار اســت آمــوزش ایران مدرن شــود، باید به یک فرآیند شخصی سازی شده تبدیــل شــود و آمــوزش بــه هــر شخصی براسـاس نیازهایش طراحــی شــود. ایــن کار آسانی نیست و یک برنامه بلندمدت است. ضمن اینکه نیازهای ساختار آموزشی ایران، برخی از جنــس زیرساخت است؛ مثال تراکم جمعیت در مدارس زیاد است. براســاس استاندارد، هر دانش آمــوز بایــد تــا ۸۰ متــر فضـای آموزشــی داشته باشد ولــی در ایران این فضا چیزی بین 40 تا 45 متر است. همچنین معلم به صورت لازم و کافی تربیت نشده، اینها مواردی نیست که یک شرکت خصوصی بتواند انجام بدهد.کاری که ما می توانیم بکنیم این اســت که مداخله فناورانه در ساختار آموزشی بکنیم؛ یعنی به صورت ارزان کمــک کنیم کــه فرآیندهای آموزشــی تغییر کنند. یکی از ظرفیت هایی که روی آن دست گذاشته ایم، آمــوزش از همسالان اســت؛ یعنــی مانند شیوه قدیمی که بچه هــا بــه همدیگــر درس می دادند، الان هــم ایــن روش را پیاده ســازی کنیــم . الان یکی از موثرترین روش های آموزش ترکیبی، استفاده از ظرفیت های همسالان برای آموزش به همکلاسی هایشان اســت. ایــن روش به عنوان یکی از مداخله هــای آموزش اثرگذار پذیرفته شــده اســت. کشورهایی مثــل چین و آمریکا هم این روش را پیاده سازی کرده اند.چون بچه ها حرف همدیگر را بهتر می فهمند و اینکــه بتوانند چیزی را به دیگران یاد بدهند، آن مبحث برای خودشان هم بهتر جا بیفتد و روی توسعه فردی و اعتمــاد به نفس شــان هم تاثیر مثبت زیادی دارد.

مــا به عنوان یک شرکت خصوصی، دورانی را پیش بینی می کنیــم کــه با سونامی بازنشستگی مواجه می شویم و شاهد از هم پاشیدن ساختار آموزشی موجود خواهیم بود، چون به اندازه کافی معلــم نداریم. همین الآن هــم بسیاری از خانواده هــا از کیفیــت آموزشــی رضایــت ندارنــد. ما نمی توانیــم طرحــی ارائــه کنیــم که به جای 10 هزار نفر،20 هزار معلم تربیت بشود. یــا اینکه بگوییم می خواهیم مدرسه بسازیم. قــرار نیســت مــا هیچکدام از این کارها را انجام دهیم.ما می توانیم سیستمی ایجاد کنیم که معلم روش تدریس خود ر با استفاده از منابع این سیستم به سمت آموزش شخصی سازی شده هدایت کند.

با این سیستم و با تغییر فرایندها، یک معلم تشخیص می دهد که مثلا چند گروه تقسیم کند و هــر گروهــی را به سمت یک مهارت یــا دانش پیــش ببرد. چنین آموزشــی با کیفیت است چون بر اساس نیاز افراد پیش می رود.با استفاده از تکنولوژی و ثبت داده ها و آنالیز آن، اطلاعاتی در اختیار دانش آموزان و معلمان قرار می دهیم که نقاط ضعف و قوت آن را نشان میدهند. مثــلا وقتــی به یک سرفصل نزدیک می شویم، سیستم بــه معلــم هشدار می دهد کــه در چه حوزهای،چه دانش آموزی ضعف دارد و باید تمرکز بیشتری رویـش وجود داشته باشد.

 

از حدود 14 میلیون دانش آموزی که در ایران داریم، چه تعداد روی لایوبوک حضور دارند؟

تاکنون لایو بوک را بیــش از ۱میلیون کاربر نصب کرده اند

 

ظاهرا در این مسیر از هوش مصنوعی و تکنولوژی واقعیت افزوده یا AR استفاده کرده اید. در این زمینه بیشتر صحبت کنید.

میخواستیم پلتفرمی ایجــاد کنیم که بچه ها هنگام استفاده از آن، هرجا کــه بــه مشکلی بر می خورند و ســوالی برایشــان پیــش می آمــد، دوربین موبایلشــان را روی آن بخش بگیرند و اطلاعــات و صفحات دیگری بر اساس تکنولوژی واقعیت افزوده دراختیارشان قرار بگیرد؛ یعنی این پلتفرم تشخیص بدهد که فایل های مرتبط با آن صفحــه کــدام اســت و تمــام فایل های مرتبط را در اختیار دانش آموز قــرار بدهد. ضمن اینکه میخواستیم فناوری را دوطرفه کنیم تا دانش آموز، هم فایلهای مرتبط با سوالش را دریافت کند و هم فایل های مرتبط را آپلود کرده و به پلتفرم اضافه کند. با این اقدام، از الگوی کتاب های سنتی کمک آموزشی فاصله گرفتیم.

برخلاف کتاب های کمک آموزشی سنتی که هر ســال ویرایش جدیدی از شــان منتشر می شود و نسخه های قبلی بعضا کاملا از بازار کنار می روند، مــا بــرای هــر صفحــه، ویکی پدیایی درست کردیم که به راحتی اطلاعات متعددی را در اختیار دانش آموزان قرار می دهــد. ضمن اینکه ایــن اطلاعات دائما بــه روز می شوند و براسـاس ارزشی که برای بچه ها ایجاد می کنند، دسته بندی می شوند و براسـاس نیازهــای بچه هــا اطلاعــات لازم را در اختیارشان قرار می دهند و به صورت پویا و زنــده منعکس کننده نیازهای دانش آموزان هستند. مــن خیلــی در مورد لایوبوک صحبت کــردم امــا پــروژه مــا خیلی بزرگتر از یــک محصــول اســت. لایو بوک نرم افزاری اســت که نسخه ساده ای از شخصی سازی را جلو می برد.در مرحله بعدی، ماشین لرنینگ بــه انتخــاب بهتر دانش اموز و معلم کمک می کند. پــروژه مــا تولید ایــن زیرساخت برای آموزش ایران است. ما در حال تولید زیرساختی هستیم که یادگیری شخصی سازی شده روی آن سوار شــود.وقتی از هوش مصنوعی در آموزش صحبت می کنیم،از گرافی از مفاهیم حرف می زنیم کــه تمامی سرفصل های آموزشی در ایران را به هم مرتبط می کند. مرتبط سازی تمام سرفصل های آموزشی از این جهت که می تواند مشخص کند که مثل مشکلات دانش آموزان به کدام پایه آموزشی، به کدام سال تحصیلی و بــه کــدام مهارت شــان بر می گــردد. ایــن مسئله بــه مشکل یابی کمک زیادی می کند چــون سر فصل های کتاب های آموزشی در ایران زیر نظر مدیریت های مختلف تهیه و تدوین می شوند و گاهــی پیدا کردن ارتباط میان آنها بسیار سخت است. الان در حال تولید ایــن گراف هستیم؛ گراف آموزشــی ایــران کــه احتمالا متشکل از حدود 50 هزار نــود آموزشــی اســت و تمــام مفاهیم و ارتباطات لایه در لایه ایــن مفاهیم به شکلی که در فرآیند یادگیری میدانی اتفاق می افتد، مدل سازی شــده و الگوریتمهای هوش مصنوعی برای تشخیص نقاط ضعف دانش آموزان به عقب بر می گردند و مشخص می کنند کــه اگــر يــک دانش آموز مفهومی را متوجه نمی شود، مشکلش دقیقا در کجا ریشه دارد و چگونه باید آن راحل کرد. همچنین این گراف،برای طراحی مســیر آینــده دانش آمــوز رو بــه جلــو حرکت می کند.

در کدام کشورها این مدل از آموزش پیاده سازی شده است؟

در آمریکا این مدل پیاده ســازی شــده و نتایج نشان می دهد که تا 40 درصد مهارت های ریاضی دانش آموزان افزایش یافته است.در چین و هند هم تغییر فرآیندهای آموزشــی انجام شده اســت.در هر سه کشور هم در سطح ملی این اتفاقی افتاده بلکه از طرف شرکت های خصوصی ایــن گراف آموزشــی ایجاد شده اســت. ایــن شرکت ها، تکنولوژی شان را به صورت انحصاری استفاده می کنند و دسترسی به آنها وجود ندارد.هدف ما از ایجاد گراف آموزشی مختص ایران است. این پروژه در ساختار مسئولیت اجتماعی ما قرار دارد. قصد داریم این گراف آموزشی را به عنوان یک محصول لایه بــاز یــا اپن سورس در اختیار همه قرار دهیم. ما اعتقاد داریم که مسیر تحول هوشمندسازی آموزش ایران از مسیر چنین گرافی می گذرد. چنین گرافی باید ایجاد شود و بعد، هوش مصنوعی روی آن سوار خواهد شد.

انجــام ایــن کار، بســیار تخصصی اســت. مــا از متخصصــان مختلفی در حوزه های هوش مصنوعی، علــوم داده و متخصصان آموزشــی استفاده می کنیم. هر کسی این تخصص ها را نــدارد و هر کســی نمی تواند این افراد را دور هم جمع کند. مسئله دیگــر بر می گردد به تعارض منافع یعنی هر کسی هم دلش نمی خواهد که چنین اتفاقی بیفتد.

به تعارض منافع اشاره کردید؛ تعارض منافع با چه کسانی وجود دارد؟

بــا بازیگــران سنتی حوزه آمــوزش در ایــران. البته وقتی می گوییم بازیگر سنتی، داریــم از محصــول سنتی صحبت می کنیم. بازیگران قدیمی حــوزه آمــوزش، در زمان خودشان به یــک نیــاز واقعــی پاس دادند.اما به مرور زمان، شکل نیاز ها تغییر کرده و بایــد بازیگران جدیدی با ارزش ها و راهکارهای جدیدی وارد بازار شوند. ما با این بازیگران در ارتباط هستیم مثلا خودم با قلم چی همکاری فوق العاده اثربخشی دارم. امــا بایــد بپذیریم کــه فرآیندها تغییر می کننــد و متناســب بــا فرآیند ها باید ارزش هــای جدیــدی بــه بــازار عرضــه شــود؛ ارزش های اثربخشی کــه قابل اندازه گیری هســتند. اتفاقــا مــا می خواهیم زیرساختی ایجاد کنیم که امثال قلم چی، گاج و سایر بازیگران بــازار هــم بتوانند از ایــن زیرساخت استفاده کنند چون اعتقاد داریم اگر چنین زیرساختی ایجاد نشود، تحول لازم در حــوزه آموزشــی ایــران شکل نمی گیرد.

 

روش درآمدزایی و بیزینس مدل شما در نهایت به چه صورت خواهد بود؟ پروژه لایو بوک را در ساختار مسئولیت اجتماعی خود تعریف کردید. از چه مسیری قرار است درآمدزایی داشته باشید؟

به نظر من محتوای آموزشی باید در دسترس همه قرار بگیرد.آمــوزش با کیفیــت نباید در انحصار یا مختص افرادی باشــد کــه تــوان مالــی بالایی دارند. بنابراین، لایو بوک و خدماتش رایگان است و تاکنون 20 میلیون دقیقه محتوای آموزشی رایگان ارائه داده ایم.ما به خدمت آموزش اعتقاد داریم و می گوییم که ســرویس چیز ارزشمندی است. لایو بوک هلدینگی است که قرار است بزرگترین سوپراپ آموزشی ایران باشد. خدمات پایه آن رایگان است اما خدمات پریمیوم آن براســاس نیازهایــی کــه وجــود دارد،تبدیل بــه محصــولات متفاوت و مختلفی می شوند.

 

مثلا چه محصولاتی؟

فروشگاهی برای مقایسه و خرید محصولات کمک آموزشی راه اندازی کرده ایـم بــه نــام «لیمــوک» کــه یــک فروشــگاه فیزیکــی اســت ولــی دیتای

خــود را از لایوبوک دریافت میکند. اســتفاده از دیتایی کــه در لایوبوک وجــود دارد، کاربــر را بــه ســمت خرید هوشمندانه بر اساس نیازش هدایت میکند. همچنیــن مــاژول هــومورک هــوش مصنو عــی ( Homework )AI ما قــرار اســت بچه هـا را از شیوه های سنتی مشق نوشتن نجات دهــد و بــه صورت هدفمند هر کس بر اسـاس نیازهای ارزیابی خوشه بندی شود و پیشنهاد شــود کــه در چــه مســیری پیــش بــرود. بــرای ایــن محصــول تــا 6میلیاردتومان جذب سرمایه داشتیم کــه قــرار اســت از پایه اول دبستان مسئله تغییر فرایندها و آمــوزش شخصی سازی شده را پیش ببرد.

یــک محصــول دیگر بــه نــام لایولینگو داریم که روی آموزش زبان کار می کند؛ یعنــی کاری کــه در حــوزه کتابهای آموزشی انجــام داده ایــم، در حــوزه کتاب های زبــان انجام می دهیم.در واقع هدف لایو بوک این است که تمام نیازهای پایه جامعه آموزشــی ایران را به طور کامل رفع کند و کسی به خاطر خاســتگاه طبقاتــی اش از پیشــرفت آموزشــی محروم نشود. اما اگر کسی خواستار خدمــات بیشتری باشد،می تواند بابت آن هزینه پرداخت کند.

در بازار آموزش فعالیت می کنید؛ در مورد اندازه این بازار اطلاعاتی دارید در اختیار ما قرار دهید؟

در ارتباط با بازار کتاب های کمک درسی می توانم بگویم کــه ســه چهارســال پیــش، گردش مالی ایــن بــازار را تــا ۵4 هــزار میلیارد تومان برآورد می کردند. می توان گفت که با توجه بــه تورم فعلی و تغییرات اقتصادی، احتمالا بــا یــک بــازار 60 هــزار میلیارد تومانی روبرو هستیم.

 

از این بازار، چند درصد در اختیار فضای آنلاین است؟

کمتر از ۵ درصــد کــه البته در حال افزایش است.طی سال های گذشته، حجــم بازار آموزش آنلایــن در ایران تا 450 میلیارد تومان برآورد شده است.

 

میگویید سهم آموزش آنلاین در حال افزایش است؛ چه تصوری از آینده آموزش آنلاین در ایران دارید؟

کامــل مشخص اســت کــه آمــوزش سنتی و مبتنی بر کاغــذ، به شدت در حال ریزش است. دليل هــم واضح اســت؛ محصــولات سنتی از قبیل کتاب خیلی گران هستند. ضمن اینکــه بازیگــران سنتی بــه خاطــر هزینه هــای بــالا نمیتوانند اسکیل آپ کننــد و مقیاس پذیر نیستند. امــا کسب و کارهای آنلاین به راحتی میتوانند گسترش پیدا کنند و اسکیل آپ کننــد. ضمن اینکه محصــولات سنتی همــه نیازهــای دانش آموزان را رفع نمی کنند. بازار آموزش بسیار سریع از رویه های سنتی به سمت رویه های مدرن حرکت خواهد کرد. مثال پدیده ای مثل کرونا بــا همــه فاجعه باریش، بزرگترین خدمت را به حوزه آموزش در کل دنیا کــرد. من اعتقاد دارم کــه کرونا حوزه آمــوزش آنلاین در ایــران را حداقل 10 سال جلو انداخت. قبل از کرونا کافی بود بگوییم که یک اپلیکیشن در حوزه آموزش هســتم، ســریع درِخــروج را

به ما نشان می دادند. اما الان اوضاع فرق کرده است.

البته نباید خودمان را گول بزنیم. شــاید ابزارهای آموزش آنلاین فراگیر شده اند ولی آموزش آنالیز به معنای واقعــی هنوز اتفاق نیفتاده است. چــون همــان کار ها و روش هایی که به صورت حضوری در کلاس ها انجام می شود،به فضای آنلابن آمده است. هدف مــا تغییر فرآیندهای آموزشــی در بســتر آنلاین اســت. مــا میتوانیم بــه معلم هــا بگوییــم که شــما قبلا دانش آموزان تــان را بــه کتاب هــای کمک درسی ارجــاع می دادیــد الآن می توانید وارد این اپلیکیشن بشوید؛ هــم کار خودشــان راحت تــر می شــود و هــم آمــوزش هدفمندتــری بــرای دانش آموزانشان خواهند داشت.

به انتهای گفتوگو رسیده ایم؛ اشاره کردید به جذب 6میلیارد تومان سرمایه برای یکی از محصولتتان. جذب سرمایه دیگری هم داشته اید؟

مــن خوش شــانس بودم کــه از طریق دوســتی با آقای فیروزان آشــنا شدم. به ایشــان نامه نوشــتم که میخواهم چنیــن کاری انجــام بدهــم و بعــد، جلســه ای بــرای ملاقــات ترتیـب داده شــد. مــن دمــوی کار را نشــان دادم. خوش شــان آمد و ســرمایه گذار پروژه ما شد. در کل، برای لیموک، لایو بوک و بــرای ای آی هوم ورک جذب ســرمایه داشته ایم.