یکی از دغدغههای این روزهای استارتاپها بحث مقررات قانون کار و تکالیفی است که قانون بر کارفرمایان بار میکند. مسئلهای که دارای اهمیت زیادی است و باید بدان پرداخت، آن است که آیا استارتاپها مشمول قانون کار هستند و یا اینکه از این قانون مستثنی هستند؟
با توجه به تعاریف قانون کار از کارگر، هرکس به هر عنوان در مقابل دریافت حقالسعی اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار انجام میدهد، کارگر محسوب و مشمول مقررات این قانون است.
قانون کار یک قانون امری است، توافق خلاف آن به نفع کارفرما و به ضرر کارگر صحیح نیست. مفهوم این جمله آن است که به طور مثال در ماده 51 قانون آمده ساعات کار کارگر نباید بیش از 8 ساعت در شبانهروز باشد. در نتیجه طرفین نمیتوانند با توافق خود این مدت را به بیش از 8ساعت تغییر دهند. اما میتوان به کمتر از آن توافق کرد و این معنای امریبودن قانون کار و بیاثربودن قرارداد در این خصوص است.
مقررات و قوانین حوزه کسبوکارهای نوپا و استارتاپها هنوز به طور گسترده و فراگیر در حیطه قانونگذاری کشور وارد نشده است. اقدامات انجامشده خوب است اما همچنان خلأها و ابهامات بسیاری وجود دارد که کمیسیونهای مختلف مجلس در حال بررسی و تدوین قوانین مربوط هستند.
تا قبل از تصویب مقررات خاص در حوزه استارتاپها باید گفت که در صورتی که استارتاپی اقدام به جذب نیروی کار وفق شرایط قانون کار کند، موظف است تکالیف قانونی خود را نسبت به نیروی کار خود از جمله بیمه انجام دهد.
برخی پلتفرمها یا استارتاپها هستند که به جهاتی مشمول قانون کار نمیشوند. مثلا پلتفرمهای واسطه که صرفا فراهمکننده بستر ارتباط بین ارائهدهنده خدمات / فروشنده / اجارهدهنده و گیرنده خدمات /خریدار/اجارهگیرنده هستند، به سختی عنوان کارفرما بر ایشان صدق میکند. مثلا پلتفرمی که به ارائهدهندگان خدمات و درخواستکنندگان این اجازه را میدهد که درخواست خود را ثبت کنند و از سرویس خدماتدهنده بهره ببرند، بی آنکه سرویسدهنده تحت نظارت و با وسایل صاحب پلتفرم ارائه خدمات را انجام دهد، نمیتوان بهراحتی گفت که کارفرمای سرویسدهنده محسوب میشود تا اجباری نسبت به رعایت مفاد قانون کار برای ایشان ایجاد کند. همچنان که پلتفرمهای بسیاری با این ویژگی وجود دارند که مشمول مقررات کار نیز نشدهاند.
نتیجه:
به طور خلاصه باید گفت که اصل آن است که هر شخص حقیقی یا حقوقی که اقدام به جذب نیرو میکند، میبایست نیروی جذبشده را با رعایت مقررات مربوط به قانون کار، تحت پوشش قراردهد.
تا قبل از اینکه قانونی خاص استارتاپها را از قانون کار مستثنا کند، ایشان مشمول مقررات قانون کار هستند. بنا به موضوع فعالیت برخی کسبوکارها و استارتاپها، اساسا مشمول قانون کار نمیشوند که این مورد میبایست مورد بررسی قرار گرفته و از عدم شمول قانون کار اطمینان حاصل کرد. چراکه ممکن است مدل درآمدی و جذب افراد به نحوی باشد که نیازی به رعایت مواد قانون کار نباشد. در صورت عدم اطلاع از این موارد، استارتاپ هزینهای را متحمل شده که قانون بر آن بار نکرده بوده است.