این مسئله در کشورمان بیشتر در حوزه حمل‌و‌نقل عمومی و با آغاز فعالیت اپلیکیشنها و تاکسیهای اینترنتی مانند اسنپ و تپسی در جامعه نمود یافته، اما مقاومتها در همه حوزهها وجود دارد.
از سوی دیگر، شاهد نوعی رقابت بین اپلیکیشنهای استانی و سراسری هم هستیم که گاهی انگار از حیطه رقابت خارج شده و ترس از تنگ‌شدن فضای رقابت، کارشکنیهایی را به همراه دارد و در نبود قوانین مدون و شکل‌نگرفتن رگولاتوریهای مشخص برای این فعالیتها، فضای آشفتهای هم شکل میگیرد که گاه میتواند سرمایهگذاریهای انجام‌شده را با خطر مواجه کند. در مورد توقف فعالیت تپسی و پلمب دفتر این شرکت در تبریز در پنجشنبه 4 آبان هم میتوان رگههایی از این خلأ جدی را مشاهده کرد.
- ماجرا چیست؟
روز پنجشنبه، چهارم آبان ماه، همزمان با هفته رایگان تپسی، اداره نظارت بر اماکن عمومی تبریز دفتر تپسی را که فقط یک ماه از فعالیتش در آن شهر میگذشت، پلمب کرد. شنیدهها حاکی از آن است که اداره نظارت بر اماکن عمومی ناجا گفته است که می‌خواهد به‌طور مستقیم بر فرایند استخدام راننده‌ها در تپسی، نظارت داشته باشد. به گفته روابط عمومی تپسی، این اپلیکیشن درخواست تاکسی آنلاین، مجوز فعالیت در همه شهرهای کشور را دارد؛ اما همچنان «سنگ‌‌اندازی‌ها» بر سر راه این شرکت خصوصی ادامه دارد.
برخی ناظران معتقدند فشار رقبای سنتی تپسی عملکرد مجریان قانون را نیز تحت تاثیر قرار داده است. اگر هر شهری قانون خود را داشته باشد، بعید است چالش پلمب دفاتر جدید تپسی به این زودی دست از سر این سامانه هوشمند بردارد. پیش از این نیز دفاتر تپسی، اندکی پس از راه‌اندازی، در مشهد و شیراز پلمب شده بود ولی در نهایت مذاکرات قانونی منجر به فک‌پلمب آن دفاتر شد. تپسی قصد دارد تا پایان سال، دامنه فعالیت خود را دربسیاری از شهرهای دیگر نیز گسترش دهد. تبریز، ششمین شهری است که شهروندان آن می‌توانند از این اپلیکیشن استفاده کنند. این سامانه هم‌اکنون در تهران، کرج، اصفهان، مشهد و شیراز نیز فعالیت وسیعی دارد.
- کارشناسان چه می‌گویند؟
این دست اتفاقات، در حالی رخ میدهند که به باور عموم کارشناسان ضرورت تسهیل فعالیت شرکت‌های مبتنی بر فناوریهای نوین در همه عرصهها و از جمله در حوزه حمل‌و‌نقل به شدت احساس می‌شود.
سید‌علی موسوی، دبیر نظام صنفی رایانهای استان آذربایجان شرقی در این باره با بیان اینکه درحال‌حاضر تاکسیهای اینترنتی در شهر تبریز فعال هستند و علاوه بر تپسی، اسنپ هم در تبریز خدمات ارائه میدهد، به هفته‌نامه شنبه می‌گوید: «در کنار اینها اپلیکیشنهای استانی مانند قونقا و تکسیم هم در تبریز فعال هستند و ما خواهان فراهم‌شدن فضا برای ارائه خدمات از سوی هر شرکتی هستیم که خدماتی با کیفیت به مردم ارائه دهد.»
دبیر نظام صنفی رایانهای استان آذربایجان شرقی، با بیان اینکه برخورد سلبی با فناوری در این عصر به هیچ‌وجه پاسخگو نیست، میافزاید: «امکان جلوگیری از فعالیتهای مبتنی بر فناوری اولا فراهم نیست و ثانیا با منطقهای اقتصادی سازگار نیست. نظام صنفی رایانهای استان آذربایجان شرقی در جریان مواردی که باعث پلمب دفتر تپسی در تبریز شده، نیست و موضعی هم در این‌باره ندارد و باید مراجع اقدام‌کننده خودشان توضیح بدهند اما به طور کلی ما از فعالیت این شرکتها استقبال میکنیم.»
احمد جلالی، کارشناس حوزه فناوری هم در این خصوص معتقد است: «یکی از حلقههای مفقوده در حوزه ارائه‌دهندگان خدمات نوین در همه حوزهها از جمله در حوزه حمل‌و‌نقل عمومی، فقدان یک مرکز جامع به عنوان رگولاتوری و مرجع قانونی در این‌باره است. فناوریهای نوین در حال گسترش است و کشورمان هم ظرفیت‌های مناسبی برای توسعه در این زمینه دارد و شایسته است با قانون‌گذاری صحیح، مانع از حرکتهایی مانند آنچه در مورد تپسی در تبریز شاهدش هستیم، بشویم.»
او میافزاید: «این‌گونه برخوردها باعث عقب‌افتادگی در حوزه سرمایهگذاری در این حوزه و همچنین افزایش میزان ریسک سرمایهگذاری می‌شود و با توجه به نیازهای اساسی کشورمان در حوزه اشتغال‌زایی، فرصت آزمون چنین برخوردهای اشتباهی در کشورمان را نداریم.»
- رقابت درونی؟
برخی گمانهزنیها هم حاکی از آن است که مشکلات ایجاد‌شده برای فعالیت تپسی در تبریز، به رقابتهای درونی اپلیکیشنهای ارائه‌دهنده خدمات حمل‌و‌نقل عمومی، از جمله چند شرکت استانی در این حوزه برمیگردد. دبیر نظام صنفی رایانهای استان آذربایجان شرقی در این‌باره با تاکید بر اینکه حمایت از شرکت‌های استانی جزو برنامههای کلان همه ارگانها و ادارات در استان آذربایجان شرقی است، می‌گوید: «اما این حمایتها، به‌هیچ‌وجه به معنی ایجاد محدودیت برای فعالیت سایر شرکتها نیست و اساسا با ایجاد محدودیت نمیتوان یک بازار رقابتی سالم ایجاد کرد. بنابراین به نظر نمیرسد موضوع توقف فعالیتهای تپسی در استان ربطی به این رقابتها یا فعالیت شرکت‌های استانی داشته باشد.»
- فرهنگسازی راهکار برون‌رفت از مشکل
دبیر نظام صنفی رایانهای استان آذربایجان شرقی با بیان اینکه به صورت کلیتر شاهد مقاومتهایی در برابر تغییر و تحولات مبتنی بر فناوری در حوزه کسب‌و‌کارها هستیم که نمونه بارز آن در این فقره تجمع تاکسیرانان در سال 95 مقابل مجلس شورای اسلامی در واکنش به فعالیت اسنپ است، می‌گوید: «راهکار برون‌رفت از این نوع مشکلات فرهنگسازی در سطح عمومی برای همگام‌شدن با تغییرات تکنولوژی است.»
مدیرعامل قونقا: «مسئله شرکت تپسی به‌زودی حل می‌شود. اما اینکه شرکتی در کنار خیابان و بدون در نظر گرفتن هیچ پروتکلی اقدام به جذب راننده کند اشتباه محض است.»
- قونقایی‌ها چه می‌گویند؟
حامد صفری‌بخشایش، مدیرعامل شرکت قونقا که به نوعی رقیب تپسی در تبریز به شمار می‌رود، در این‌باره با بیان اینکه توقف فعالیت تپسی در تبریز به دلیل رعایت‌نکردن پروتکل‌های جذب راننده است به شنبه می‌گوید: «مسئله شرکت تپسی، به‌زودی حل می‌شود. اما اینکه شرکتی در کنار خیابان و بدون درنظرگرفتن هیچ پروتکلی، اقدام به جذب راننده کند، اشتباه محض است.» وی با بیان اینکه امنیت در شهر تبریز، بسیار موردتوجه است و اداره اماکن تبریز هم یکی از ادارات موفق در کشور است، می افزاید: «قطعا اگر در مورد رعایت پروتکل ها به شرکت ما هم تذکر داده شود باید رعایت کنیم.»
صفری می‌گوید: «چه بخواهیم و چه نخواهیم مسئولیت تخلفات راننده‌هایی که از سوی شرکت‌های ما جذب می‌شوند با ماست و ما باید مصالح جامعه را بر مصالح شخصی ترجیح دهیم.»
