استارتاپ به زبان ساده کسب‌وکاری است که حول یک ایده خلاقانه و نوآورانه شکل گرفته و قابلیت رشد فراوان داشته و به دلیل اینکه هنوز به مدل کسبوکار ثابتی دست نیافته در شرایط ریسک و ابهام قرار دارد.
استارتاپ یک رویداد یا برنامه نیست. رویدادهای استارتاپی، رویدادهایی هستند که به ایجاد کسب‌وکارهای استارت‌آپی کمک می‌کنند، مانند رویدادهای استارت‌آپ ویکند و هکاتون.
استارتاپ الزاما یک شرکت فناورانه یا دانش‌بنیان هم نیست. بسیاری از استارتاپ‌ها از فناوری استفاده می‌کنند، اما شرکت‌های معمولی نیز می‌توانند از فناوری استفاده کنند. نوآوری استارتاپ‌ها نیز در نوآوری در محصول و توسعه فناوری خلاصه نمی‌شود.
نوآوری می‌تواند در بازار و فرایند و مدل کسبوکار هم باشد؛ البته بسیاری از استارتاپ‌ها می‌توانند شرکت دانش‌بنیان شوند، به خصوص آنها که محصول نوآورانه و فناورانه دارند. استارتاپ‌هایی که خود را به عنوان شرکت ثبت کرده باشند، شرکت استارتاپی قلمداد می‌شوند.
چه چیزی مهم است؟
تکراری‌بودن یا نبودن ایده در استارتاپ شناخته‌شدن یک کسبوکار چندان مهم نیست. اگر مدل کسبوکار مانند کسب وکارهای عادی، ثابت و از پیش مشخص نباشد و امکان رشد روزافزون آن مهیا باشد، ما با یک استارتاپ مواجه هستیم؛ حتی اگر فکر کنیم ایده آن تکراری است. باید توجه داشت که ایده‌های کسب‌وکاری فقط در مرحله اول و ابتدایی ممکن است تقلیدی به نظر آیند؛ اما با پخته و پرداخته‌شدن ایده و انطباق آن با شرایط موجود، ایده و روش و مدل هر کسبوکار با دیگری تفاوت‌هایی خواهد داشت.
اندازه شرکت نیز معیار استارتاپ بودن یا نبودن نیست، بلکه دستیابی یا عدم دستیابی به الگوی درآمدی و مدل کسبوکار پایدار در کنار رشد تصاعدی و روزافزون داشتن یا نداشتن ملاک است. اگر شرکتی بزرگ هم باشد اما همچنان در حال جست‌وجوی مدل کسبوکار ثابت بوده و امکان رشد تصاعدی داشته باشد، می‌تواند استارتاپ محسوب شود؛ هرچند عملا امکان اینکه یک شرکت با وجود بزرگ‌شدن، همچنان در جست‌وجوی مدل کسبوکار ثابتش باشد کم است اما مثال‌هایی در این باب وجود دارد.
به همان دلایل ذکر شده، سن شرکت نیز معیار استارتاپ بودن یا نبودن نیست؛ اما عملا هرچه سن شرکت بالاتر برود، امکان دستیابی به مدل کسبوکار ثابت بیشتر شده و امکان رشد روزافزون کمتر می‌شود و در نتیجه امکان استارتاپ‌بودن نیز کمتر خواهد شد. باید توجه داشت که در موضوعات مختلف نیز این زمان‌بندی متفاوت است. مثلا توسعه استارتاپ‌های سخت‌افزاری معمولا بیشتر از استارتاپ‌های نرم‌افزاری طول می‌کشد.
اکوسیستم استارتاپی ایران با وجود نوپا بودن، رو به گسترش و ارتقاست. جامعه جوان و تحصیل‌کرده و انباشت نقدینگی در جامعه به این رشد کمک کرده است. اما در این بین مشکلاتی نیز وجود دارد، مانند: چالش‌های محیط کلان کسبوکار در ایران، دولتی یا شبه‌دولتی ماندن اقتصاد، ضعف و کمبود قوانین، مهارت‌محور و یا کارآفرینی‌محور نبودن مدارس و دانشگاه‌ها، کمبود پول و سرمایه هوشمند، برون‌نگر و بین‌المللی نبودن استارتاپ‌ها، انقطاع و فاصله جامعه و جوانان استارتاپی با نسل کسب‌وکاری پیش از خود و…
