یادداشت ارسلان شورابی | زمانی که کمپانی اوبر، خود را برای ورود به بازارهای دیگر و توسعه خدماتش آماده میکرد، فکرش را هم نمی‌کرد علیرغم حجم نجومی جذب سرمایه، پرکاربرترین پلتفرم در صنعت خود نباشد. طبق آخرین آماری که این کمپانی از وضعیت مالی خود منتشر کرده، در سال 2016 اوبر 2.8 میلیارد دلار از دست داده که با توجه به سابقه 7 ساله‌اش در این صنعت، کمی عجیب به نظر می‌رسد. اوبر تا‌کنون در 570 شهر دنیا وارد شده و همین مسئله، سرمایه‌گذاران قدیمی‌تر این کمپانی را چشم‌انتظار رسیدن به نقطه سر به سر نگه داشته است.
آخرین پیش‌بینی‌ها نیز خبر از ضرر 3 میلیارد دلاری در سال 2017 می‌دهند که در صورت محقق‌شدن این پیش‌بینی، باز هم سوددهی این استارتاپ به تعویق می‌افتد. با اینکه حوصله و شکیبایی سرمایه‌گذاران خارجی نسبت به سرمایه‌گذاران کشورمان بیشتر است، اما برای چنین صنعت پر‌سودی نباید این زمان بیش از 10 سال طول بکشد و با توجه به پیش‌بینی‌ها، به نظر نمی‌رسد با این روند اوبر بتواند تا پایان سال 2020 به سود برسد.
- دیواری از موانع، به بزرگی دیوار چین!
به غیر از هزینه‌هایی که اوبر در ورود به هر کشور، صرف بازاریابی و تبلیغات می‌کند، موانعی هم وجود دارند که هر کدام، به نوعی راه پیشرفت این اپلیکیشن را سختتر می‌کنند. اخیرا ژورنالیستها قیمتهای پایین اوبر را هدف حملات خود قرار داده‌اند، از طرفی آنها اوبر را به زیرپا گذاشتن حریم خصوصی افراد متهم کردهاند. بسیاری از رانندگان تاکسی و دیگر اصنافی که ورود اوبر، مشاغل آنها را تحت تاثیر خود قرار داده، می‌گویند: «معلوم نیست این همه پول را از کجا می‌آورند! مسافر هزینه کمتری می‌دهد، اما راننده ضرر چندانی نمی‌کند. دلیل اینکه راننده ضرری نمی‌کند این است که درصد زیادی از این مبلغ توسط خود شرکت جبران می‌شود!» البته این نظرها و ادعای شکستن حریم خصوصی افراد تا‌به‌حال در انواع مختلفی از جمله تعقیب کاربران، حتی پس از پاک‌کردن اپلیکیشن اوبر از روی گوشی، به اثبات رسیده و باعث شده بسیاری تصور کنند که این کمپانی، راه کسب درآمدی به غیر از آنچه در ظاهر این اپلیکیشن می‌بینیم، داشته باشد.
یکی دیگر از موانع بزرگ سر راه اوبر، اتحاد «ضد اوبر»ی است که بین تمام رقبای بزرگ این کمپانی در سراسر جهان تشکیل شد. در ابتدای سال 2017 کمپینی با نام «Delete uber» یا «اوبر را پاک کن» ساخته شد که توسط اعضای همین گروه ضداوبری ساخته شده بود. این کمپین به‌تنهایی توانست در عرض یک هفته، منجر به حذف این اپلیکیشن از روی 500 هزار تلفن هوشمند شود! هرچند اوبر تاثیر این کمپین را روی کسب‌و‌کار خود بی ارزش اعلام کرد، اما به هر حال، این رقم به میزانی تاثیرگذار بود که زنگ خطر را برای سهامداران این کمپانی به صدا درآورده و به این فکر بیفتند که «باید اقدامی کنیم، چون ضد‌اوبری‌ها دست بردار نخواهند بود!»
این زنگ خطر باعث شد تا اوبر به سراغ فرمانده این هیات ضداوبری، یعنی Didi برود. کمپانی Didi که در سال 2012 در چین شروع به فعالیت کرد، توانست به خوبی با اوبر مقابله کند، با داشتن سهم بازاری برابر با 440 میلیون کاربر، پرکاربرترین پلتفرم این صنعت در تمام جهان است. حال که اوبر با اعمال هزینه‌ای برابر با 1 میلیارد دلار، نتوانسته حریف Didi در چین شود و از طرفی Didi نیز به عنوان پردرآمدترین کمپانی ضد اوبری، بودجه بسیاری را برای کمک به رقبای اوبر در کشورهای دیگر می‌کند، اوبر راهی ندارد جز کوتاه آمدن در دیپلماسی تجاری و مشارکت با «دی دی».
روز اول آگوست 2017 بود که اوبر اعلام کرد رسما از بازار کشور چین خارج شده و تمام تشکیلات خود در چین را با Didi ادغام می‌کند. اوبر در ازای خارج‌شدن از بازار این کشور، 20 درصد درآمد کلی Didi را از آن خود کرده است. از آنجایی که جمعیت یک کشور، ارتباط مستقیمی با درآمد اینگونه پلتفرم‌ها دارد، کشور بعدی مورد هدف اوبر هند و رقیب اصلی اوبر Ola خواهد بود.
کمپانی Ola که رتبه سومین استارتاپ ارزشمند هند را به خود اختصاص داده، هنوز آنقدر قدرتمند نشده که بتواند عرصه را همانند Didi برای اوبر تنگ کند. در حال حاضر ola در 102 شهر هند، نزدیک به 450 هزار راننده دارد و این در حالی است که اوبر نیز در این کشور با حضور در 26 شهر، 250 هزار راننده را جذب سامانه خود کرده است. رقابت با اوبر برای Ola سخت بود و با امضای توافق اخیر Didi با اوبر، این رقابت خشن‌تر هم خواهد شد. اما ola چه راهکاری برای مقابله با اوبر در نظر گرفته است؟
- هندی‌ها رقابت را فیلم هندی می‌کنند!
کمپانی Ola توانسته بیشتر سهم بازار هند را از آن خود کند، اما با این حساب هنوز به سوددهی نرسیده و هنوز برای پیش‌بینی رفتار مشتریان و رقبا، آزمون و خطاهای بیشتری باید انجام دهد. Ola توانسته رقمی برابر با 1.2 میلیارد دلار سرمایه جذب کند که در برابر جذب سرمایه 1 میلیارد دلاری اوبر، با توجه به اینکه این کمپانی فقط در یک کشور فعالیت می‌کند، رقم قابل توجهی است. این رقم همچنین نشان می‌دهد که این کمپانی قصد توسعه بیشتری دارد و نمی‌خواهد به سادگی، بازی را به اوبر واگذار کند.
اما باید جدی‌تر به قضیه نگاه کنیم. طبق خبری که رویترز هفتم آوریل منتشر کرد، Ola قصد دارد به یک تولید‌کننده خودروهای الکتریکی تبدیل شود. Ola به این صنعت به چشم یک فرصت جدی نگاه می‌کند و به همین دلیل، می‌خواهد به طور جدی و در سطح وسیعی به این بازار وارد شود. جالب اینجاست که این کمپانی توانسته به سرعت بودجه لازم برای این توسعه عظیم را از یک بانک ژاپنی به نام «Soft Bank» تامین کند. Ola این طرح توسعه را در سطح بین‌المللی می‌بیند و در نظر دارد تا خودروهای الکتریکی تولید خود را به تمام دنیا عرضه کند. علاوه بر این، Ola توانسته مراحل قانونی ایجاد جایگاه‌های شارژ این خودروها را نیز در شهرهای مختلف هندوستان دریافت کند. زمان دقیقی برای عرضه این خودروها اعلام نشده، اما بانک ژاپنی خبر از عرضه یک میلیون خودرو الکتریکی Ola تا 5 سال آینده داده است. این توسعه Ola نه‌تنها زنگ خطری برای تولید‌کنندگان خودروهای الکتریکی مانند تسلاست، بلکه از آنجایی که قصد Ola از تولید این خودروها، ورود به صنعت دیگر و تقسیم ریسک است، به معنی افزایش قدرت مالی این کمپانی برای رقابت در صنعت اصلی خود، یعنی حمل‌و‌نقل آنلاین است.
