نفوذ اینترنت و گسترش استفاده از بستر فضای مجازی، دسترسی به محتوای مورد نیاز را برای کاربران ساده کرده است. به خصوص محتوای صوتی و تصویری مانند فیلم‌ها و مستندها که در گذشته دسترسی به آن با مشکلاتی روبه‌رو بود و علاقه‌مندان مجبور بودند برای پیدا‌کردن فیلم‌های مستند مورد علاقه خود ساعت‌های زیادی را در مغازه‌های شهر به جست‌وجوی آن بپردازند. استارتاپ سینمامارکت به نشانی cinemamarket.ir استارتاپی است که با هدف تسهیل دسترسی مخاطبان به آرشیو فیلم‌های مستند و تماشای آنلاین آنها در بستر فضای مجازی کار خود را شروع کرده است. محمدحسین زهدی 27 ساله به همراه مهرداد خوشبختی و محمدرضا تاجدین این استارتاپ را راه‌اندازی کرده‌اند. محمدحسین متولد تهران لیسانس عمران از دانشگاه شریف دارد و در حال حاضر دانشجوی ارشد مدیریت اجرایی در دانشگاه علم و صنعت است. او از دوران دبیرستان به حوزه‌های سمعی بصری، تصویربرداری و عکاسی علاقه داشته و در این زمینه نیز کارهایی را در حین تحصیل انجام می‌داده است. پس از مدتی همکاری خود را با مجموعه‌ای فعال در حوزه تولید فیلم مستند به مدیریت مصطفی رضوانی آغاز می‌کند. «در آن مجموعه تعداد زیادی فیلم مستند تولید شده بود که این فیلم‌ها را از طریق لینک دانلودی که برای هر کدام در سایت ایجاد کرده بودیم، به فروش می‌رساندیم. بعد از مدتی که گستره فعالیتمان گسترش یافت، به این نتیجه رسیدیم که سایتی را ایجاد کنیم که علاوه بر اینکه بتوانیم تولید خودمان را در آن قرار دهیم، تولیدات مجموعه‌های دیگر نیز در آن به صورت تجمیع شده در دسترس مخاطبان قرار گیرد. ایده سینمامارکت از همین جا شکل گرفت و در اوایل سال 93 نسخه ساده‌ای از سینمامارکت فعلی را ایجاد کردیم که کار خود را با تعدادی فیلم مستند از تولیدات خودمان و تعدادی از مجموعه‌های دیگر آغاز کردیم.» سینمامارکت در ابتدای فعالیت با هدف تجمیع فروش لینک دانلود فیلم مستند و فروش از طریق پست کار خود را شروع کرد. در واقع در ابتدا به نوعی یک فروشگاه اینترنتی محسوب می‌شد که علاوه بر اینکه امکان دانلود فیلم‌های مستند را برای مخاطبان فراهم می‌کرد، این امکان را برایشان ایجاد می‌كرد که در صورت تمایل نسخه‌ای از فیلم را درب منزل توسط پست تحویل بگیرند. بعد از گذشت مدتی تقریبا از سال 96 سینمامارکت از فضای فروشگاهی به بستری برای عرضه VOD تبدیل شده است؛ بستری که در آن فروش پستی حذف شده و فضایی برای تماشای آنلاین فیلم‌های مستند در آن ایجاد شده است.
- سینمامارکت چیست
سینمامارکت یک بستر VOD است که به صورت اختصاصی در حوزه فیلم‌های مستند به روز ایرانی و خارجی فعالیت می‌کند. فیلم‌های سینمایی و سایر حوزه‌ها نیز در آینده قرار است به حوزه خدمات سینمامارکت اضافه شود. «در حال حاضر دو نوع فروش برای محصولات در نظر گرفته‌ایم؛ نوع اول فروش تکی محصولات است به این ترتیب که کاربران می‌توانند بدون خرید اشتراک محصول مورد نظر خود را خریداری کنند و با دریافت لینک دانلود برای مدت زمان مشخصی فیلم مورد نظر خود را تماشا کنند. نوع دوم که بیشتر در این حوزه متداول است، خرید اشتراکي است که کاربران می‌توانند اشتراک‌های ماهانه، سه‌ماهه و شش‌ماهه خریداری کنند و به تمام محتوایی که در سینمامارکت قرار داده شده، در مدت زمانی که مشخص شده است دسترسی داشته باشند.» قیمت خرید محصولات به صورت تکی بین 1000 تا 3000 تومان براساس نوع فیلم تعیین می‌شود. هزینه خرید نیز به صورت اشتراک ماهانه 15 هزار تومان، سه‌ماهه 36 هزار تومان و شش‌ماهه 60هزار تومان است که تا‌کنون حدود 50 هزار کاربر از خدمات آن استفاده کرده‌اند.
به همت مهرداد خوشبختی، مدیر تأمین محتوای سینمامارکت 2000 عنوان فیلم مستند تا‌کنون در سینمامارکت ثبت شده است. در حال حاضر تمام تولیدکنندگان فیلم مستند در ایران که حدود 25 تولید‌کننده هستند، با سینمامارکت همکاری می‌کنند و تولیدات خود را برای نمایش روی سایت قرار داده‌اند. سینمامارکت از تعامل هرچه بیشتر تولیدکنندگان و تهیه‌کنندگان حوزه فیلم مستند برای ارائه محتوای خود روی این پلتفرم استقبال می‌کند و این آمادگی را دارد تا با تولیدکنندگان شخصی هم قرارداد فروش منعقد کند.
- بازار سینمامارکت
علاوه بر فیلم‌های مستند، حدود 40 فیلم سینمایی نیز روی سینمامارکت قرار گرفته شده است که محمدحسین می‌گوید روی این حوزه قصد دارند بیشتر کار کنند ولی همچنان تمرکز اصلی خود را روی بازار فیلم‌های مستند قرار داده‌اند. «بازار VOD تقریبا 2 سال است در کشور راه افتاده و به دلیل اینکه بازار هنوز شکل نگرفته است اکثر پلتفرم‌های فعال در این حوزه هنوز نتوانسته‌اند به نقطه سر به سر برسند. ما نیز در حال حاضر به سطحی رسیده‌ایم که درآمدزایی داریم ولی تا‌کنون از طریق درآمدزایی که از حوزه‌های دیگر داشتیم، راه را ادامه داده‌ایم تا به نقطه مطلوبی از درآمدزایی برسیم.» محمدحسین می‌گوید در حوزه فیلم‌های مستند تقریبا رقیبی ندارند. «مهم‌ترین مزیتی که پلتفرم ما دارد، این است که به‌صورت تجمیع‌شده فیلم‌های مستند تولید‌شده را عرضه می‌کند و سایر فعالان در این حوزه نیز بخش فیلم مستند خود را از طریق پلتفرم ما تامین می‌کنند.» آنها با مخاطبان خاصی که علاقه‌مند به فیلم‌های مستند هستند، سر و کار دارند و روند علاقه‌مندی جامعه به تماشای فیلم مستند را رو به رشد ارزیابی می‌کنند. «تقریبا یک تا 2 میلیون نفر در ایران مخاطبان اصلی ما را تشکیل می‌دهند و پیش‌بینی می‌کنیم زمانی که تبلیغات خود را به صورت گسترده شروع کنیم، از این تعداد، حدود 300 هزار نفر مشترک فعال ما شوند. البته اندازه بازار VOD بزرگ‌تر از این اعداد و ارقام است و بخشی از کاربرانی که از اینترنت استفاده می‌کنند را شامل می‌شود که بازار حدودا 20 میلیون نفری را در‌بر‌می‌گیرد.» آنها در این مسیر با چالش‌هایی نیز روبه‌رو بوده‌اند و مهم‌ترین آنها متقاعد‌کردن و جذب مخاطبان برای تماشای فیلم مستند بوده است که در واقع به نوعی یک چالش فرهنگی به حساب می‌آید و نیازمند فعالیت‌های فرهنگی در سطح جامعه است تا مردم بیشتر با این حوزه آشنا و علاقه‌مند به تماشای فیلم مستند شوند.
