نکند شما هم مدام در دامهایی که از آنها صحبت کردهایم، میافتید و تیشه به ریشه آرامشتان میزنید؟
- دام کمالگرایی
همه ما به امید رسیدن به شرایط بهتر زندگی میکنیم و برای بالا رفتن از پلههای ترقی، تلاش میکنیم. شاید تلاش برای بهتر شدن، در دیانای ما کدگذاری شده باشد و میل به این شیوه زندگی را، از اجدادمان به ارث برده باشیم. با این وجود، میل به بهبود، گاهی از حد تعادل فراتر میرود و به نوعی وسواس و اشتغال ذهنی تبدیل میشود.
برخی از متخصصان، کمالگرایی را نوعی اعتیاد دانستهاند که بهسادگی متوقف و مهار نمیشود. از نظر آنها، سیریناپذیری در برابر بهبود، میتواند انعطافپذیری و امیدواری شما را کاهش دهد، توان نوآوری و ریسککردن را از شما بگیرد و شما را به مسابقهای تمامنشدنی با خودتان وارد کند.
- چه باید کرد؟
برای اینکه در دام کمالگرایی گرفتار نشوید، ابتدا بدترین اتفاق ممکن را تصور کنید. اگر از پس این پروژه برنیایید، در نهایت چه میشود؟ شاید با فکرکردن به پایان کار، هراستان از شکست خوردن کمتر شود. گذشته از این، به جای اینکه به دنبال نتیجه نهایی باشید، رویه انجام کار را درنظر بگیرید. شما در مسیر انجام این پروژه، رشد میکنید، مهارتهای تازه یاد میگیرید، ارتباطات اجتماعی عمیقتری را میسازید و در نهایت، نتیجه مطلوبی را کسب کرده یا به نتیجه دلخواهتان نمیرسید. باور کنید آنچه که در نهایت، به آن دست مییابید، تنها بخشی از ماجراست. بخش ارزشمندتر این داستان، مسیری است که در راه رسیدن به چشماندازتان طی میکنید. پس سعی کنید در زمان حرکت در این مسیر، از تک تک قدمها و دستاوردهای کوچک، لذت ببرید.
- دام مقایسه
درست باشد یا غلط، آدمها در هر محیطی، مدام با هم مقایسه میشوند. موفقیت یک نفر، همیشه معیاری برای قضاوتکردن عملکرد دیگران است اما واقعیت این است که مقایسه، یکی از مهلکترین تلههایی است که میتواند بر اعتماد بهنفس شما تاثیر منفی بگذارد و ارزیابیتان از تواناییهای خود را خدشهدار کند.
مقایسه عملکرد خود با دیگران، اضطراب را افزایش میدهد و تردید شما نسبت به تواناییهایتان را هر روز بیشتر میکند. این رفتار در نهایت شما را به چرخه معیوبی وارد میکند. به عبارت دیگر، کاهش اعتماد به نفس، عملکرد شما را نامطلوبتر میکند و شکست در انجام کارها، باز هم اعتماد بهنفستان را کمتر میکند.
- چه باید کرد؟
باور کنید آدمها نهتنها تواناییهای جسمی و روانی متفاوتی دارند، بلکه بهخاطر شرایط متفاوتی که در آن رشد کردهاند یا حتی امروز در آن قرار دارند، نمیتوانند از یک کار، نتیجه یکسانی بگیرند. باید بپذیرید که عملکرد شما در یک زمان، بهترین کاری بوده است که قصد و توان انجامدادنش را داشتهاید. یادتان نرود که همه ما تا اندازه زیادی، اسیر باورها، تفکرات، حالات روانی و شرایطمان هستیم و به همین دلیل، هرگز نمیتوانیم انتظار تبدیلشدن به آدمهای دیگر را داشته باشیم.
- دام پیداکردن مقصر
به دنبال توجیه شکستهایتان هستید و به همین دلیل میخواهید مقصر ناکامیهایتان را پیدا کنید؟ اگر نتوانید به دستاوردهایتان، هرچقدر اندک و کوچک باشند احترام بگذارید و اگر باور نداشته باشید که در هر زمان، بیشترین تلاش را برای پیشبرد اهدافتان کردهاید، طبیعی است که به دنبال راهی برای توجیه ناکامیهایتان بگردید. پیداکردن مقصر و برداشتن بار ناتوانی از روی شانههای خود، سادهترین کاری است که میتوانید انجام دهید. در این شرایط، شما از پذیرش مسئولیت شکستها شانه خالی میکنید و با خیال اینکه دیگران سد راهتان شدهاند و مسئول نرسیدنتان به هدف هستند، به خود دلداری میدهید.
- چه باید کرد؟
اگر به جای حل چالشهایی که در مسیر شکست با آن روبهرو شدهاید، مشکلات را دور بزنید و بر دوش فرد دیگری بیندازید، هیچ وقت به آرزوهایتان نمیرسید. به جای این کار، فهرستی از موانعی که در انجام این پروژه بر سر راهتان قرار داشته را بنویسید و درسهایی که در این مسیر گرفتهاید و دستاوردهایی که کسب کردهاید(هرچند کوچک) را هم روی کاغذ بیاورید. در این شرایط، حتی اگر خود شما مسئول شکست خوردن در این کار باشید، باز هم دلایل بسیاری برای افتخارکردن به خود و تواناییهایتان را پیدا میکنید و با شناسایی نقاط ضعف و موانع، برای رسیدن به چشماندازهایتان آمادهتر میشوید.
- دام جاهطلبی
درست است که همه ما، بعد از فتح هر قله، به فکر بالاتر رفتن میافتیم و مدام برای رشدکردن برنامهریزی میکنیم، اما مراقب باشید که میل روانی شما به رشد، به جاهطلبی و نارضایتی همیشگی از وضعیت موجود تبدیل نشود. رقابت همیشگی با خود و راضینشدن به دستاوردهای کسب شده، ترشح بیشتر هورمون استرس را در بدن شما به همراه میآورد و رضایتتان از خود و زندگیتان را هر روز کمتر میکند.
- چه باید کرد؟
شاید وقت آن رسیده که به مفهوم پیروزی بیندیشید. پیروزی یعنی رسیدن به اهداف! درست است! اما اگر قرار باشد به محض فتح هر قله، بیتوجه به دستاوردهایتان، چالش بزرگتری را پیش پای خود بگذارید، هرگز نمیتوانید شیرینی پیروزی را بچشید. به خودتان برای مزه مزه کردن پیروزیها فرصت دهید. اجازه دهید که شادی هر دستاورد، در روانتان خانه کند و بعد با برنامهای جامع، برای رسیدن به آرزوهای بعدی قدم بردارید.