شبیه بیشتر کسانی که برای شرکتها و استارتاپها بازاریابی میکنند، یک رابطه عجیبی با کلمه «رشد خلاقانه» – هک دارم. در حقیقت یک سری از بازاریابهای استارتاپهای آمریکایی اسم هکر رشد را روی خود گذاشتهاند تا خود را از همتایانشان در شرکتهای دیگر جدا کنند. به نظر میرسد این هم از کلمات پر سر و صدای سیلیکونولی هست که میبایست در مورد آن بیشتر خواند و تفکر کرد.
به نظرم هکر رشد کلمهای است که تا مدتها استفاده میشود پس به نظرم این کلمه را از آن خودمان بکنیم و سعی کنیم که معنی آن را بدانیم که اگر این کار را انجام بدهیم، میتوانیم افرادی را که به نظر مناسبتر هستند، برای کسبوکارمان استخدام کنیم و یا اینکه در روی دیگر سکه خودمان را برای این موقعیت تربیت کنیم.
- تفاوت میان بازاریابان و خالقان رشد
یک هکر رشد یک بازاریاب است با این تفاوت که مجموعه خاصی از ابزارها و وسایل برای کار خود انتخاب میکند و یا یک سری از آنها را میسازد. در ضمن همینجا نیاز است که بگویم چندین تفاوت ما بین استارتاپها و شرکتهای بزرگ وجود دارد که در زیر ارائه میکنم:
استارتاپها مجموعههایی هستند با بیشترین مقدار عدم قطعیت ممکن. در یک استارتاپ موفق شما ممکن است که ندانید مشتری اصلی شما چه کسانی هستند و چرا کالای شما را از دستان شما میخرند. در بیشتر اوقات شرکتها جواب تمام این سوالات را میدانند پس استارتاپها در عین اینکه همزمان میخواهند یک ماشین را از ابتدا بسازند که موتور آن روشن شود، هدف شرکتها این است که همان ماشین سریعتر از حالت فعلی حرکت کند. (مثال خوبی بود نه؟ )
استارتاپها برای یک رشد نجومی طراحی شدهاند و میخواهند که به طور مثال ماهیانه 20درصد یا بیشتر رشد داشته باشند در صورتی که در شرکتها اینگونه نیست و بعضا به رشد 5 درصد سالیانه راضی هستند (توضیح مترجم: دقت کنید منظور شرکتهای آمریکایی است). بازاریابهای استارتاپها یا همان هکرهای رشد به دنبال این هستند که چگونه میتوانند اعدادشان را 1000 برابر کنند با همان تعداد نفرات قبلیای که دارند.
در استارتاپها به منابع و یا سهم برند یکسانی دسترسی ندارند. بدیهی است که در استارتاپ شما معروفیت و پول کمتری نسبت به شرکتهای بزرگ یا متوسط دارید. این جمله به این معناست که میبایست کارکنان خود را آموزش دهید که با هزینه کمتری مشتریان را جذب کنند.
حالا که سه تفاوت اصلی شرکتها و استارتاپها مشخص شد، برمیگردیم به تعریف هک رشد:
بسیاری از تعریفهای صورتگرفته از هکر رشد در اینترنت جامع و مانع نیستند؛ یعنی مشخص نیست که شما هکر رشد هستید یا خیر. من به این تعریف که یک هکر رشد میبایست حتما مهندس باشد، اعتقاد ندارم؛ چه اینکه بسیاری از هکرهای رشد واقعا کدنویسی نمیکنند. همچنین ایشان از روشهای بازاریابی ویروسی استفاده نمیکنند. به عنوان مثال، هکر رشد شرکت Groupan برای رسیدن به 180میلیون کاربر از هک رشد استفاده نکرده است؟
بهعلاوه اینکه واقعا هک رشد یک کار جدید نیست بلکه تنها یک کلمه جدید است. هکر رشد کسی است که واقعا بداند که چگونه بازی الگوریتمی گوگل (که همه به نام سئو آن را میشناسیم) فراهمکننده ورود بیشتر کاربران و پلهای برای رشد سریعتر شرکت میشود. هکر رشد افسانهای آمازون مطمئنا از روشهای تست A/B به عنوان روشی برای رشد استفاده کرده است. همچنین لینکداین نیز از این روش استفاده میکند که به تمام آدرسهای ایمیلهای ما دعوتنامهای برای ورود و ثبت پروفایل میفرستد.
معنای واقعی هک رشد چیست؟
رشد تکهای از کلمه «هک رشد» است که فهم آن به نسبت راحتتر است. همانطور که شان الیس میگوید: هکر رشد کسی است که جهت واقعیاش به سمت رشد است (شمال جغرافیایی فکریاش).
در واقع تلاشی که اینگونه افراد میکنند، این است که سنجههای (المانهای سنجش) اصلیشان را به سمت بالا هدایت میکنند. ولی چیزی که این نوع از رشد را خاص میکند، اندازه آن است: استارتاپهای موفق از صفر تا میلیونها (بعضا بیشتر از صدها میلیون) کاربر را در کمتر از چند سال به دست میآورند.
هکر دو وجه دارد؛ وجه اول وی برنامهنویسی است که قابلیتهایی برای اینکه محصولات شرکتها رشد ویروسی را تجربه کنند، میسازد. همچنین خالق رشد کسی است که فراتر از مسئلههای موجود فکر میکند و قوانین موجود را نادیده میگیرد و راههای جدیدی برای حل مسائل کشف میکند. در اینجاست که همانطور که باید تحلیلگر خوبی باشید، میبایست از خلاقیت بالایی همچنین برخوردار باشید.
- هکرهای رشد از چه ابزارهایی استفاده میکنند؟
روشهایی که در زیر وجود دارد را بیشتر هکرهای رشد مورد استفاده قرار میدهند:
بازاریابی ویروسی: انتخاب بخشهایی از محصول برای اینکه کاربران فعلی ترغیب شوند که به کاربران دیگر که میتواند دوست، فامیل یا آشنای آنها باشد، محصول را نشان دهند.
روشهای جذب پولی: روشهای زیادی وجود دارد مانند بازاریابی موتورهای جستجو (google adwords)، تبلیغات فیسبوکی، تبلیغات تصویری، تبلیغات موبایلی، رادیو، تلویزیون، تبلیغات محیطی و خیلی موارد دیگری که اسلحههای یک هکر رشد است اما بسیاری از آنها جوابگویی لازم را در اختیار یک هکر رشد نمیگذارد. همچنین بازاریابی واسطهای با ارائه مشوقهایی برای بازاریابها آنها را تشویق میکنند تا محصول شما را ترویج کنند.
مراکز تماس / تیمهای فروش: مطمئنا ساخت تیمهای فروش هک رشد محسوب نمیشود اما روندی در حال ظهور است که تیمهای پشتیبانیای برای کمک به تلاشهای استارتاپها تشکیل شوند (مانند دانشجویان کارآموزی که در فیلیپین ظاهر شدهاند) این تیمهای دانشجویی از ساخت ایمیلهای انبوه برای مشتریان بالقوه گرفته تا آمادهسازی برای seo انجام میدهند. در این زمینه ترجیح میدهم به کاری که آنها در حال انجام آن هستند، هک رشد بگویم (در شمارههای بعدی درباره اینکه چگونه پلتفرم
Udemy به سرعت توانست 5000 درس آنلاین دریافت کند، خواهیم گفت).
بازاریابی محتوا: استفاده از پستهای وبلاگی، اینفوگرافیکها و ویدئوهای ویروسی برای افزایش آگاهی در مورد برند و ترافیک سایت و تبدیل تماشاگران به کاربران کاربرد دارد.
بازاریابی ایمیلی: اگر باور دارید که یکی از کارهای خلق پول افزایش کاربر/مشتری است، برای تشویق آنها به پرداخت بیشتر پول پس بازاریابی ایمیلی نیز ابزار بسیار خوبی برای این هدف است.
SEO : یک نکته بسیار مهم وجود دارد و آن این است که کتابها و مقالات seo که در این خصوص نوشته میشود با کارهایی که برای استارتاپها انجام میشود، کاملا فرق دارد. در استارتاپها از SEO برای ساخت یک زیرساخت که روی هزاران صفحه اعمال میشود، استفاده میکنند ولی معمولا در کاربردهای عمومی SEO روی 5 تا 10 کلمه کلیدی تمرکز میکنند و روی آنها مطلب ارائه میشود.
تستهای A/B و تحلیل آنها: اگرچه این روش یکی از روشهای جذب مشتری نیست ولی هکر رشد از تحلیلهای دادهای که از طریق تستهای A/B برای بهبود جذب مشتری و قیف تبدیل استفاده میکند.