در این یادداشت، نیت نگارنده تبیین سرفصل‌ها و معیارهای «ارزش» و «اخلاق» در کسب‌وکار نیست، چرا که خود موضوعی‌است وسیع و بسیط که بحث و صحبت حول آن فرصت مبسوطی می‌طلبد. اما خالی از فایده نیست که با توجه به اتفاقاتی که طی چند روز گذشته در فضای استارتاپی ایران افتاد و نگرانی‌هایی را برای فعالان این جامعه فراهم کرد، یک بازنگری سطحی و کوچک به این «رکن تاثیرگذار» داشته باشیم. رقابت تا آنجایی که ارزش‌های انسانی و اخلاقی زیر پا قرار نگیرد، برای هر دو سمت رقابت، بازار و مشتریان ایجاد انتفاع می‌کند. شاید مرسوم‌ترین رقابت که تقریبا در تمام صنوف و بازارها شایع است، در «قیمت‌گذاری» باشد. کسب‌وکارهایی که بازار یکسانی را هدف قرار داده‌اند، یکی از مهم‌ترین ابزارهای پیشروی و غلبه بر بازار را «قیمت» تعریف می‌کنند و در رقابتی مستمر، تلاش می‌کنند تا هزینه‌های خود را نسبت به رقبا، رقابتی کنند. این تلاش عاملی‌است تا صاحبان کسب‌وکار تمرکزشان را بیش از پیش به هزینه‌های‌شان متمرکز کنند تا با کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری، بهای تمام‌شده را کاهش داده و در نهایت هزینه کمتری از مشتریان دریافت کنند. حرفه‌ای‌تر شدن کسب‌وکار، فشار کمتر به مشتریان و در نگاهی کلان‌تر، کاهش رکود از جمله بروندادهای یک رقابت سالم بر سر قیمت است. پویایی کسب‌وکار زمانی به حداکثر خواهد رسید که به شکلی پیوسته و مستمر به فکر بهبود خدمات و مزیت‌های خود باشد و این مهم عموما در بازارهای غیررقابتی به وجود نمی‌آید. حال روی دیگر رقابت را بررسی کنیم: برندی تازه به عرصه‌ای ورود می‌کند که رقیبی کهنه و مسلط در بازار وجود دارد. جنگ بر سر قیمت را پیش می‌گیرد و پس از بازه‌ای متوجه می‌شود که این مزیت نمی‌تواند مشتریان برند مرجع را متزلزل کند. پس سراغ ویژگی‌ها و مزیت‌های دیگری می‌رود و در آنها نیز توفیقی نصیبش نمی‌شود. همه راه‌های منطقی و مرسوم بسته است و به‌واقع، تاب و توان رقابت را در خود نمی‌بیند. در این شرایط، راه‌حل کدام است؟ درست در روز رونمایی از نسخه جدید اسنپ گروهی از اکانت‌های پرمخاطب در شبکه‌های اجتماعی، تصویر و متنی را در قالب «آگهی» منتشر می‌کنند که در آن با زبانی نامناسب و تحریفی، سعی در القای پیامی واحد دارند: اسنپ برای مسافران امن نیست! نیاز به تخصص و یا تحلیلی عمیق نیست که بتوان با یک نگاه سطحی بر این متن فهمید. هدف نگارنده (سفارش دهنده) چه بوده و ایده‌آلش چیست. به عنوان یک مثال حول مسئله این مقاله، گزاره موجود در این خبر که همان «اسنپ امن نیست» را بررسی کنیم:
۱. اولین گام عضویت در اسنپ به عنوان کاربر راننده، شرکت در مصاحبه حضوری‌است. واحد مصاحبه اسنپ طبق روالی مشخص، راننده مورد درخواست را مورد ارزیابی قرار می‌دهد تا به لحاظ برخورد و ویژگی‌های ظاهری در سطح کیفیت‌ها و استانداردهای تعریفی این شرکت قرار داشته باشد.
۲. در صورت تایید راننده متقاضی در مرحله مصاحبه، مدارک شناسایی و تضمینی از وی اخذ می‌شود. این مدارک شامل مدارک شناسایی راننده و خودرو و گواهی عدم سوء پیشینه است.
۳. گام بعدی، بررسی میدانی خودرو و راننده خواهد بود. خودرو به لحاظ ویژگی‌های ایمنی، نظافت و سلامت فنی توسط تیم فنی مورد بررسی و آزمون قرار می‌گیرد. معیارهای این بخش به گونه‌ای است که ایمنی و آسایش سفر را برای مسافر فراهم آورده و تضمین کند.
۴. در صورتی‌که راننده متقاضی تمام مراحل را طی و شرایط را تامین کند، به مرحله آموزش ورود کرده که به ازای هر راننده بین ۳۰ دقیقه تا ۲ ساعت به طول خواهد انجامید؛ از آموزش‌های لازم برای کار با اپلیکیشن گرفته تا آموزش نحوه رفتار با مشتریان.
۵- پس از شروع همکاری رانندگان در سیستم، امتیازات کاربران مسافر به هر راننده به دقت مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. به عبارت ساده‌تر، در صورت دریافت چند امتیاز پایین از سمت مسافران، دسترسی راننده به اپلیکیشن محدود شده و برای آموزش مجدد به شرکت فراخوانده می‌شود
و در صورت تکرار از سیستم اسنپ حذف می‌شود.موارد فوق‌الذکر به کرات از کانال‌های رسمی اسنپ اعلام و به سمع مخاطبین و کاربران این سرویس رسیده است. ورای آن، در صورت بروز موارد خاص که بار حقوقی برای کاربری از اسنپ ایجاد می‌کند (چه راننده و چه مسافر) اسنپ نهایت همکاری و تعامل را با نهادهای ذی‌صلاح حقوقی داشته و دارد لذا فهم این موضوع که گزاره «اسنپ امن نیست» نمی‌تواند با واقعیت هم‌راستا باشد. بدون تردید این آخرین حمله به اسنپ نبوده است و اسنپ نیز آخرین برند محبوبی نیست که مورد این قبیل حملات قرار می‌گیرد. چند روز پیش بود که اپلیکیشن «محبوب‌ترین سرویس اشتراک‌گذاری ویدئو» در ایران از «محبوب‌ترین مارکت دانلود اپلیکیشن‌های اندروید» حذف شد. علت این اقدام، شکایت نهادی‌است که راهکاری برای رقابت با سرویسی به این عظمت و محبوبیت نمی‌بیند. در انتها باید این نکته مهم را متذکر شوم که اگر گزاره امن نبودن چنین سرویسی با هر ترفندی ترویج شود؛ امن نبودن همه سرویس‌های مشابه را هم ناخواسته القا کرده‌ایم! تلاش برای تضعیف رقیب به قیمت تضعیف یک اکوسیستم نوپا یک خطای مضاعف و نوعی خودزنی است.
