همانطور که می‌دانید موضوعات مرتبط با نحوه تشخیص درآمد یا فروش استارتاپ‌ها از مباحث پیچیده در ثبت حساب‌هاست که در طی چندین مرحله باید به شناسایی دقیق آنها پرداخت که در اینجا می‌خواهیم برای کمک هر چه بیشتر استارتاپ‌ها به آن بپردازیم. البته آنچه در اینجا مطرح می‌شود برای آشنایی هر چه بیشتر استارتاپ‌ها با این موضوعات است و باید در نظر داشت که برای تصمیم‌گیری در رابطه با نحوه شناسایی درآمدهای عملیاتی (فروش یا درآمد) بایستی از مشاوره متخصصان مالی استفاده کرد تا راه‌حل اشتباهی انتخاب نشود.
در برخورد با موضوعات درآمدهای عملیاتی(فروش یا درآمد) ابتدا باید بدانیم که کلیه استارتاپ‌ها به دو نوع فعالیت می‌پردازند؛ نوع اول خرید و فروش کالاست. بدین صورت که کالاهایی را تامین و پس از مراحل کیفیت‌سنجی و بسته‌بندی مورد نظر آن را به دست مشتریان خود می‌رسانند و نوع دوم درآمد ارائه خدمات است که طیف گسترده‌ای از استارتاپ‌ها انواع مختلف آن را تحصیل می‌کنند بدین صورت که این درآمد را با دریافت پورسانت بابت فروش کالای فروشندگان به مشتریان، دریافت کمیسیون بابت خدمات صورت‌گرفته مابین ارائه‌دهنده و دریافت‌کننده خدمات، تحصیل درآمد بابت معرفی کالاها و خدمات و … به دست می‌آورند.
با توجه به بازار جدید استارتاپ‌ها و نزدیکی معانی درآمدهای عملیاتی در اینگونه شرکت‌ها و موسسات موضوعات زیر می‌تواند روش شناسایی اینگونه درآمدها را به عنوان درآمد یا فروش مشخص کند.
- شیوه اجرایی تحصیل درآمد عملیاتی(فروش یا درآمد)
اصلی‌ترین موضوع فعالیت یک استارتاپ شیوه کسب درآمد یا فروش آن است بدین صورت که یک استارتاپ برای چه اهدافی تاسیس شده و می‌خواهد چه روش‌هایی را برای کسب درآمد خود برگزیند، به طور مثال یک استارتاپ اجناس خود یا اجناس فروشندگان را می‌فروشد، از بابت ارائه خدمات از چه کسانی دریافت وجه می‌کند، از چه روش‌هایی کسب درآمد می‌کند و…
- شیوه عقد قرارداد همکاری
شاید در این مرحله یعنی زمان عقد قرارداد که یکی از مشکل‌ترین و حیاتی‌ترین موضوع فعالیت یک استارتاپ است، مواردی را مانند نحوه تحصیل کالا یا ارائه خدمت، دریافت کمیسیون و هر‌گونه پورسانتی بابت ارائه خدمت و دریافت وجه نقدی از بابت آنها را باید در نظر گرفت. موارد موضوع قرارداد و شیوه ارائه خدمت یا کالا باید در قرارداد منعقده به طور روشن تصریح شود و بایستی از هر گونه توضیحات دیگری که متضاد شیوه‌های کسب درآمد عملیاتی (فروش یا درآمد) است، پرهیز کرد.
- شیوه اجرایی پس از عقد قرارداد
پس از عقد قرارداد همکاری بین طرفین موارد ذکر شده در قرارداد بایستی انجام گیرد و کوچک‌ترین انحرافی می‌تواند تغییر در شناسایی درآمدهای عملیاتی را در پی داشته باشد به علت اینکه ابزارهای مختلفی در این خصوص در دست طرف قرارداد است که می‌تواند روش‌های شناسایی درآمد استارتاپ شما را نیز تغییر دهد.
دلایلی که به شناسایی و نحوه ثبت درآمد عملیاتی (فروش یا درآمد) در حساب‌ها اهمیت دو‌چندانی می‌دهد، تجزیه و تحلیل عناصر صورت‌های مالی، نحوه ارزش‌سنجی استارتاپ، نحوه اخذ مالیات و موضوعات مشابهی از این قبیل است.
- تجزیه و تحلیل عناصر صورت‌های مالی
از آنجایی‌که کلیه حساب‌های ثبت‌شده در دفاتر یک شرکت نهایتا تبدیل به صورت‌های مالی آن شرکت می‌شود و خود صورت‌های مالی از اجزایی تشکیل شده که درآمد عملیاتی یکی از اجزای تشکیل‌دهنده صورت‌های مالی است، سرمایه‌گذاران و استفاده‌کنندگان از صورت‌های مالی در زمان شناخت شرکت عموما از مطالعه صورت‌های مالی شروع می‌کنند بدین دلیل که تمامی ارزش یک شرکت یا موسسه با توجه به صورت‌های مالی آن شرکت مشخص می‌شود. البته با توجه به اینکه فعلا فضای استارتاپی کشور موضوعات مورد نظر خود را پیگیری می‌کند، باز هم با این حال مبین عدد فروش یا درآمد چیزی به غیر از صورت‌های مالی نیست. برای همین برای تایید مقدار فروش یا درآمد اولین مدرک مورد استناد صورت‌های مالی است که با توجه به فرمول‌های موجود و با میزان فروش یا درآمد می‌توان به تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی پرداخت.
- نحوه ارزش‌سنجی استارتاپ
یکی از ابزارهای موجود جهت ارزش‌گذاری یک استارتاپ وجود و شفافیت درآمد عملیاتی (فروش یا درآمد) است که از این راه می‌توان با توجه به طرح کسب‌وکار (business plan) موجود یک شرکت نسبت به پیش‌بینی ارزش خالص فعلی (NPV) آن اقدام کرد.
بنابراین ثبت درست درآمد عملیاتی (فروش یا درآمد) با سیاست‌های متخذه از طرف بنیانگذاران و موسسان یک استارتاپ سهم بسزایی در ارزش فعلی آن خواهد داشت.
- نحوه اخذ مالیات
ثبت درآمد عملیاتی(درآمد یا فروش) از لحاظ مالیاتی با توجه به شرایط و قوانین موجود کشور اهمیت بسزایی دارد به‌طوری‌که عدم ثبت صحیح درآمد عملیاتی می‌تواند به اخذ بیشتر مالیات از استارتاپ‌ها منجر شود. ادارات امور مالیاتی با توجه به قوانین جدید مالیات که نرخ علی‌الرأس اخذ مالیات حذف شده قطعا باز هم با توجه به شرایط روانی موجود بر اساس نرخ علی‌الرأس قبلی اقدام کرده و شرکت‌ها بایستی با توجه به شرایط خود اقدامات لازم را انجام دهند. در قانون مالیات‌های مستقیم قبل از اصلاحات مورخ ۳۱/۰۴/۱۳۹۴ ضرایب علی‌الرأس فروش و درآمد با یکدیگر اختلاف زیادی داشته و عموما شرکت‌های بازرگانی از شرکت‌های خدماتی نسبت به نوع کار خود هزینه‌های مالیاتی کمتری را می‌پرداختند (و البته پرداخت خواهند کرد). ضرایب علی‌الرأس برای خرده‌فروشان در زمان فروش کالا عمدتا از ۷ تا ۱۵ درصد و برای ارائه‌دهندگان خدمات از ۲۵ تا ۵۰ درصد تعیین می‌شد که این خود نشان‌دهنده آن است که در زمان ثبت درآمد به عنوان درآمد عملیاتی یک هزینه ۳ برابری بیشتر نسبت به ثبت فروش به عنوان درآمد عملیاتی تعلق می‌گیرد. باز هم تاکید می‌شود که با توجه به شرایط ادارات امور مالیاتی رسیدگی‌کنندگان مربوطه نسبت به شرایط قبلی یعنی همان نرخ علی‌الرأس اقدام می‌کنند. شایان ذکر است یکی از تفاوت‌ها بین فروش یا درآمد در اداره امور مالیاتی نیز به این موضوع ارتباط دارد که اگر شرکتی کالایی را بفروشد به طور مثال ۱۰۰ واحد در سرفصل فروش ثبت می‌کند ولی اگر همان شرکت همان کالا را به نام دیگری در قبال حق کمیسیونی بفروشد ۲۰واحد در سرفصل درآمد ثبت می‌کند که یکی از دلایل ضرایب بالای نرخ علی‌الرأس مالیاتی بین درآمد و فروش است.
