اکوسیستم استارتاپی اندونزی
یک چشم به سیلیکون‌ولی یک چشم به سنگاپور
موفقیت استارتاپ‌هایی چون توکوپدیا، گو-جک وتراولوکا اکوسیستم استارتاپی اندونزی را امیدوار کرده‌است.
استارتاپ‌های اندونزی در بین سرمایه‌گذاران بین‌المللی مورد توجه واقع شده‌اند و اکوسیستم این کشور به مقصد اصلی در جنوب شرق آسیا تبدیل شده است. اما این حقایق دلیل بر موفقیت اکوسیستم استارتاپی اندونزی نخواهد بود.
دولت، سرمایه‌گذاران و بنیانگذاران اندونزی باید اقدامات راهبردی را انجام دهند تا با رقبای خود در سنگاپور یا سیلیکون‌ولی رقابت کنند.
در نیمه اول سال گذشته بیش از ۳ میلیارد دلار سرمایه خطرپذیر وارد این کشور شده است. این حدود ۲۰ درصد از کل بودجه سرمایه‌گذاری در جنوب شرق آسیا‌ست. در سال ۲۰۱۲ نیز رشد سرمایه‌گذاری در اندونزی شدت گرفت و به ۴۴میلیون دلار رسیده بود.
برخی استارتاپ‌های برتر این کشور که جزء ۵استارتاپ در جنوب شرق آسیا بودند که بیشتری بودجه را دریافت کردند، عبارتند از توکوپدیا، گو-جک، تراولوکا. در این حین، شرکت‌های سرمایه‌خطرپذیر آمریکایی و چینی نیز شعب خود را در سراسر این کشور افتتاح کرده‌اند. در نهایت، اندونزی باید شرکت‌های محلی بیشتری را تشویق کند تا روی استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری کنند. در حال حاضر این بودجه خارجی یک نشانه مثبت برای آینده اکوسیستم استارتاپی است.
پس از هجوم استارتاپ‌های موفق اندونزی، سرمایه‌گذاران بین‌المللی وارد صحنه استارتاپی این کشور شده‌اند. بنیانگذارانی که این سرمایه‌های خارجی را دریافت می‌کنند، با حمایت برندهای جهانی رو‌به‌رو می‌شوند.
این حمایت اعتماد‌به‌نفس لازم را به بنیانگذاران می‌دهد تا ایده‌های جدید خود را دنبال کنند. آنها دیگر نمی‌ترسند که در تامین بودجه با مشکل مواجه شوند و طرح‌های کاری خود را عملی می‌کنند. اما هنوز برخی موانع وجود دارند که این پتانسیل را محدود می‌کنند. دولت، سرمایه‌گذاران و بنیانگذاران هر یک باید نقشی را ایفا کنند. برخی از اقداماتی که می‌تواند به دستیابی به پتانسیل کامل اکوسیستم استارتاپی اندونزی کمک کنند، عبارتند از:
تسهیل در مقررات دولتی
با اینکه بنیانگذاران و سرمایه‌گذاران مشتاق هستند تا اکوسیستم استارتاپی اندونزی را پیش ببرند، این کشور هنوز از پشتیبانی دولتی لازم برای پیشبرد اقتصاد فناوری جنوب شرق آسیا برخوردار نیست.
دولت اندونزی پتانسیل کشور را شناخته است. (رئیس جمهور این کشور حتی به سیلیکون‌ولی سفر کرده تا از آنجا الهام بگیرد و مردم اندونزی در آمریکا را تشویق کند تا نوآوری‌های خود را به وطن خود بیاورند.)
با این حال، برای تقویت اکوسیستم، دولت باید موانع مقرراتی را از میان بردارد. مالیات‌های هنگفت یکی از این موانع است. مالیات بر سرمایه تا ۲۵درصد است و اتباع خارجی باید روی فروش هر جنس ۵ درصد مالیات پرداخت کنند.
در مقایسه، سنگاپور و مالزی هیچ مالیاتی را دریافت نمی‌کند. اندونزی باید در این زمینه پیشرو باشد. در حال حاضر، استارتاپ‌ها در اندونزی در تامین بودجه با مشکل چندانی مواجه نیستند. اما در طولانی‌مدت، تشویق به سرمایه‌گذاری به سلامت کلی اکوسیستم کمک خواهد کرد.
در نیمه اول سال گذشته بیش از ۳ میلیارد دلار سرمایه خطرپذیر وارد این کشور شده است. این حدود ۲۰درصد از کل بودجه سرمایه‌گذاری در جنوب شرق آسیا‌ست
دولت اندونزی باید محدودیت‌های شدید خود را در خصوص مالکیت خارجی کاهش دهد زیرا این محدودیت‌ها به استارتاپ‌های محلی صدمه زده است. اخیرا بانک اندونزی مالکیت خارجی ارائه‌دهندگان پول الکترونیکی را به ۴۹ درصد محدود کرده است. این قانون موجب شده که گراب و گو-جک در دریافت مجوز برای خدمات کیف پول الکترونیکی خود تلاش کنند.
بدتر از آن برخی از مقامات محلی دولت را مجبور می‌کنند تا سرمایه‌گذاری‌های خارجی را روی استارتاپ‌ها محدود کنند. اندونزی از نظر تامین بودجه کسب‌و‌کار بسیار محافظه‌کار است. اکثر استارتاپ‌ها وام دریافت نمی‌کنند. سنگاپور و انگلستان راهکارهایی را ارائه می‌دهند و هر یک مجموعه‌ای از کمک‌های مالی و وام‌ها را برای استارتاپ‌ها در نظر گرفته‌اند.
رشد استعدادهای فنی
اکوسیستم استارتاپی اندونزی دارای ایده‌های فوق‌العاده و بسیار است اما تیم‌های معدودی برای عملی‌کردن این ایده‌ها دارد.
بنیانگذاران در این کشور نقش‌های مهم را در استارتاپ‌های موجود بر عهده دارند اما هنوز شرکت‌ها باید تیم‌های فنی را برون‌سپاری کنند زیرا با کمبود توسعه‌دهنده مواجه هستند. پیدا کردن مسئول فنی یک چالش است.
پرورش نسلی از توسعه‌دهندگان جوان بر عهده دولت است. پیشروان اندونزی باید بودجه برنامه‌ها، مسابقات و بورسیه‌های فناوری را تامین کنند تا دانشجویان به فعالیت در این حوزه علاقه‌مند شوند.
در سنگاپور، برنامه‌های دولتی مانند اسکیلز فیوچر مهارت‌های مورد نیاز را به شهروندان خود آموزش می‌دهد تا نیروی کار رقابتی را در کشور تربیت کند. در حالی‌که طرح گوگل برای آموزش ۱۰۰هزار توسعه‌دهنده اندونزیایی تا سال ۲۰۲۰ به کاهش شکاف مهارتی در کوتاه‌مدت کمک خواهد کرد، دولت اندونزی باید اقدامات مهمی را برای تقویت توسعه استعدادها انجام دهد.
تقویت زیرساخت فناوری
اتصال نیز مهم است. با وجود اکوسیستم‌های استارتاپی تاثیرگذار در جاکارتا و جوجاکارتا، قسمت‌های زیادی از این کشور هنوز دسترسی کمی به فناوری دارند. نفوذ تلفن هوشمند، تلفن‌های ارزان و طرح‌های داده در حال افزایش است اما هنوز جمعیت زیادی از این کشور حساب بانکی ندارند و یک یا دو نسل طول می‌کشد تا از خدمات جدید بانکداری و تلفن همراه استفاده کنند.
وصل کردن جزایر اصلی اندونزی از طریق کابل‌های فیبر‌نوری اولین گام ضروری برای پرداختن به این مشکلات است.
ایجاد اکوسیستم سرمایه‌گذاری
در حال حاضر، رویدادهایی که سرمایه‌گذار برگزار می‌کند، بسیار وسیع هستند. استارتاپ‌ها باید بیشتر در معرض دید شرکت‌های موفق باشند و فرصت‌های بیشتری برای یادگیری نحوه دریافت بودجه در اختیارشان قرار بگیرد.
بودجه‌های خطرپذیر فعلی در اندونزی بیش از حد سنگین هستند. ایجاد بودجه‌های کوچک‌تر یک روش مناسب برای تقویت استارتاپ‌ها قبل از راه‌اندازی است زیرا بسیاری از این استارتاپ‌ها تنها حدود ۵۰۰هزار دلار نیاز دارند.
استقبال از بومی‌سازی
در نهایت، این بنیانگذاران هستند که اکوسیستم را پیش می‌برند یا موجب از بین رفتن آن می‌شوند. استارتاپ‌های موفق اندونزی با یک سرعت ثابت در حال پیشرفت هستند اما اکثر استارتاپ‌ها هنوز به سطح استارتاپ‌ها در سنگاپور یا سیلیکون‌ولی نرسیده‌اند.
در حالی‌که این کشور منتظر پشتیبانی آموزشی و مالی از سوی دولت است، بنیانگذاران می‌توانند اقدامات مهمی را انجام دهند. بنیانگذاران اندونزی به خوبی می‌توانند راهکارها را از سایر بازارهایی که بومی‌سازی شده‌اند، شناسایی کنند. آنها باید اکثر جمعیت کشور را در نظر بگیرند و بومی‌سازی انجام دهند تا به بازار کمک کنند.
برای برآورده‌کردن انتظارات سرمایه‌گذاران، دولت به همراه سرمایه‌گذاران و بنیانگذاران باید طرح‌های خود را تنظیم کنند. در این صورت، جاکارتا در کنار سنگاپور و سیلیکون‌ولی به یک پیشرو استارتاپی جهانی تبدیل خواهد شد.