یادداشت محمدمراد بیات مدیر‌عامل مرکز فابا | اگر ما درک درستی از تاریخ نداشته باشیم و از دل تاریخ نتوانیم قواعد، شباهت‌ها و تکرارها را استخراج کنیم، نمی‌توانیم فردای خود را بهتر بسازیم. به نظر من فیلترینگ، پدیده جدیدی نیست. از بدو تاریخ وجود داشته، فقط مصادیق و ابعاد آن به مرور زمان متفاوت شده است. جالب‌تر اینکه فیلترینگ صرفا به جامعه ایران و یا دهه‌های اخیر کشورما مرتبط نیست. در تمام سرزمین‌ها از غرب تا شرق عالم نمونه‌های فراوانی از آن وجود دارد.
داستان گالیله و به دار آویختن وی برای ارائه تز جدیدی در علم نجوم هم که زبانزد عام و خاص است. مبارزه با سبک جدید مدارس در ایران و یا مظاهری مدرن همچون رادیو، تلویزیون و بعدها ویدئو، اینترنت و … که نمک تاریخ این سرزمین است. ده‌ها مثال و مصداق دیگر نیز می‌توان از اقصی نقاط جهان برشمرد.
بر این اساس، فیلترینگ و پدیده سانسور در طول تاریخ وجود داشته و از این پس نیز ادامه خواهد داشت. چرا که هر نوع ایده جدید، سبک جدید، حرف جدید و کسب‌وکار جدید توسط نسلی که صاحب قدرت اجتماعی و اقتصادی‌اند با مقاومت سنگین روبه‌رو می‌شود. نوآوری‌ها همیشه با انواع اتهام‌ها و مقاومت‌ها مواجه شده‌اند.
این یک روی سکه است. روی دیگر سکه این است که نوآوری‌ها و سبک‌های جدید هم با اندک مقاومت و تلنگری به عقب ننشسته‌اند و با صبوری و سماجت، خود را در حیات بشری به رشد و نمو رسانده‌اند و پیشرفت تمدن بشری مرهون همین صبوری‌هاست و البته بعد از مدتی این نوآوران، خود سنگر مقاومت در برابر نسل نوآور بعدی شده‌اند. این سیکل و رفتار سینوسی از بدو تاریخ وجود داشته و تا انتهای تاریخ نیز ادامه خواهد داشت. گویا این قاعده تکرارپذیر تاریخ است.
لذا نباید از پدیده فیلترینگ، نگران بود، بلکه باید از رنجوری فراوان، زود شکستن و دست برداشتن از تلاش نرم و آرام و پیوسته، بیم داشت. کجای طبیعت را دیده‌اید که آب و رودی جریان داشته باشد و با ده‌ها سنگ و مانع روبه‌رو نشده باشد. اما آب همچنان به تلاش نرم و صبورانه خود ادامه می‌دهد. از موانع بلند نمی‌هراسد. از نهیب فیلترینگ سنگ‌ها نمی‌ترسد. برای جاری‌شدن تیشه برنمی‌دارد. نرم و خندان راهی می‌جوید و آنگاه روان می‌شود تا در کام تشنه لبی فرو ریزد و یا در ریشه بوته و درختی مایه حیات شود.
داستان فیلترینگ کسب‌وکارهای نوپا در امروز ایران نیز خارج از این قاعده نیست. نه اولین بار است و نه آخرین بار خواهد بود و نه حتی با فیلترشدن، کسب‌وکارهای جدید رو به افول می‌گذارند و به شکست منتهی می‌شوند. در این میان تنها کسانی به شکست می‌رسند که ساده‌لوحانه باور کرده باشند برای بالیدن آنها، فرش قرمز جلوی پایشان پهن می‌کنند. به‌خاطر دارم سال 1381 در همایش «جهانی شدن» در یک سخنرانی، که اتفاقا فیلترها بر خلاف تصور فیلترکنندگان، باعث بزرگ‌شدن این ایده‌ها و کسب‌وکارهای نو می‌شود. می‌گویید نه، نگاهی به همین اسنپ و رونق امروزش بیندازید تا ثمرات مقاومت‌ها و فیلتر‌شدن‌ها را دریابید.
بنابراین از فیلترشدن و مقاومت در برابر پدیده‌های جدید نهراسیم. از خسته‌شدن خود و یا رفتار خشن و تند بترسیم. آرام و نرم می‌توان همه مقاومت‌ها را شکست و همچون آب از لابه‌لای همه فیلترها عبور کرد.
آب باشیم و زلال و امیدوار به آینده‌ای روشن.
