وب‌سامیت و ضرورت نگرش بین‌المللی
یادداشتی از رضا زرنوخی*
یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای اختصاصی استارتاپ‌های جهانی چند‌سالی است در لیسبون پرتغال برگزار می‌شود. امسال هم رویداد وب‌سامیت با حضور بازیگران متعددی از سراسر جهان برگزار شد.
تا قبل از شروع رویداد وب‌سامیت ۲۰۱۸ تصوری از نحوه حضور بیش از ۷۰هزار استارتاپ در کنار نهادهای تخصصی پشتیبان اکوسیستم نداشتم ولی با شروع رویداد همراه با نظم و برنامه‌ریزی بسیار خوب برگزارکنندگان، با جمع بسیار زیادی از جوانان خلاق و باهوش از ملیت‌های مختلف مواجه شدم که با انگیزه و انرژی زیاد، علاقه‌مند به معرفی کسب‌و‌کار و محصول خود به مخاطبان و شبکه‌سازی هوشمندانه بودند؛ چراکه مخاطبان ترکیبی از متخصصان، سرمایه‌گذاران، سیاستگذاران اکوسیستم‌های دولتی و عمومی، مدیران هولدینگ‌ها، سازمان‌های بزرگ، کارآفرینان و سایر فعالان اکوسیستم بودند.
نشست‌های آموزشی و انتقال تجربه توسط متخصصان و مدیران حرفه‌ای مکمل این برنامه بود و به مدد اپلیکیشن ویژه نمایشگاه دسترسی و اطلاعات افراد و برنامه‌ها تسهیل شده بود.
در این چند روز پایتخت پرتغال تحت تاثیر وب‌سامیت بود و از بدو ورود به فرودگاه و سایر نقاط شهری هماهنگی بین دولت و اکوسیستم در محوریت قراردادن رویداد به چشم می‌خورد. شعار یونیکورن به‌جای یونیفورم و تشویق ویزای استارتاپی نشان‌دهنده سیاست جدی دولت پرتغال در توسعه اکوسیستم نوآوری و کسب‌و‌کارهای استارتاپی بود.
از ایران نیز تعداد قابل توجهی از فعالان اکوسیستم و استارتاپی در کنار هیات دولتی شرکت کرده بودند و به‌دنبال بهره‌گیری از الگوهای موفق و تجربیات سایر کشورها بودند.
مقایسه ظرفیت‌های اکوسیستم کسب‌و‌کارهای نوآور و استارتاپی ایران با سایر کشور
- فاصله ایده‌ها و توانمندی کارآفرینان جوان خلاق و باهوش ایرانی با سایر کشورها زیاد نبود ولی به لحاظ زیرساخت قانونی و تسهیلگری اکوسیستم و ایفای نقش مناسب و هوشمند دولت تفاوت اساسی مشاهده می‌شد و اگر این نگرش توسعه همه‌جانبه اکوسیستم در برنامه‌ریزی و سیاست‌های کلان اصلاح شود، جبران کاستی‌ها با سرعت بیشتری انجام می‌شود.
- شبکه‌سازی و تعامل بین اکوسیستم برخی کشورها ازجمله اتحادیه اروپا خیلی پررنگ به‌نظر می‌رسید و نتیجه آن مقیاس‌پذیری و پوشش ریسک و هم‌افزایی منابع مادی و معنوی شده بود.
- برخی کشورها مانند ژاپن و قطر با اختصاص بخشی از سالن‌ها به استارتاپ‌های کشور خودشان، بستر مناسبی را برای حمایت از کارآفرینان جوان خود فراهم کرده بودند.
- در این فرصت شبکه‌سازی بزرگ، حضور پررنگ‌تر استارتاپ‌های نوپای ایرانی و عدم حضور استارتاپ‌های موفق و بالغ ایرانی فرصت بهره‌برداری کمتری برای تعاملات بین‌المللی اکوسیستم فراهم می‌کرد.
- بازارهای بزرگ جهانی فرصت بسیار مناسبی برای توسعه و رقابت‌پذیری استارتاپ‌هاست و متاسفانه محدود‌شدن به بازار داخلی مانع توسعه اکثر استارتاپ‌های ایرانی شده است و در صورت عدم بازنگری در ادامه این مسیر با چالش‌های اساسی در آینده مواجه خواهند شد.
اگر‌چه شرایط بین‌المللی و تحریم بهانه‌ای برای همراهی کمتر دولت در فضای اکوسیستم استارتاپی است، ولی با نبود این محدودیت‌ها نیز دولت چابکی لازم برای بسترسازی ندارد و محوریت توسعه باید با فعالان اصلی و بخش غیردولتی باشد. این نکته را هم باید مدنظر داشت که تعامل بین‌المللی صرفا با تکلم به زبان خارجی و با سابقه زندگی و آموزش در خارج از کشور حاصل نمی‌شود و تفکر راهبردی مدیران با تجربه اکوسیستم داخلی باید پیشران این سیاست باشد.
تجربه حضور در رویداد وب‌سامیت فرصت مناسبی برای مدیران استارتاپ‌های موفق ایرانی است تا نگرش و بینش فرامرزی به کسب‌و‌کار خودشان پیدا کنند.
* مدیرعامل صندوق مالی توسعه تکنولوژی ایران