با توجه به حضور کمتر کارکنان در شرکت‌ها در دوران همه‌گیری ویروس کرونا، شاید شرکت‌ها مجبور شوند در خصوص اثراتی که بر محیط زیست می‌گذارند، تجدیدنظر کنند.
در سپتامبر سال ۲۰۱۹، غول تجارت الکترونیک Shopify صندوق زیست محیطی به مبلغ ۵ میلیون دلار راه‌اندازی کرد و خود را ملزم کرد که هر سال همین مبلغ را برای پیشبرد تکنولوژی و پروژه‌هایی که در راستای مبارزه با تغییرات آب و هوایی هستند، هزینه کند.
در آن زمان كه این صندوق تاسیس شد، مدیران این شرکت پیش‌بینی نمی‌کردند که کمتر از یک سال بعد در ماه مه سال ۲۰۲۰، مجبور شوند محل کار کارکنان خود را به صورت پیش‌فرض به شکل دیجیتال درآورند. اما کووید-۱۹ آنها را مجبور به این کار کرد. حالا دورکاری به نرم جدید کارکنان این شرکت تبدیل شده و همین امر باعث شده Shopify در تلاش‌هایش برای حفظ محیز زیست مصمم‌تر شود.
البته Shopify تنها شرکتی نبوده که به کارکنانش اجازه داده برای مدتی نامحدود از خانه کار کنند. این شرکت نیز به شرکت‌هایی نظیر Facebook، Twitter و Square پیوسته و دورکاری را تبلیغ می‌کند و مارک زاکربرگ، مدیر‌عامل Facebook نخستین کسی بود که اعلام کرد دورکاری ممکن است برای محیط زیست مفید باشد، اما سوالی که باقی می‌ماند، این است که در حالی‌که رفت‌وآمدهای صبحگاهی مردم از خانه به دفتر کار به تختخواب تا میز کار تغییر شکل می‌دهد و در‌حالی‌که استفاده از یک منبع انرژی برای یک ساختمان به استفاده از هزاران پنل انرژی خورشیدی تغییر می‌کند، آنها حقیقتا کار کردن از خانه برای محیط‌زیست مفید است؟
اگرچه ممکن است بسیاری از مدیران عامل شرکت‌ها پاسخ‌شان به این سوال مثبت باشد، اما پاسخ اصلی به این سادگی به‌دست نمی‌آید و حالا که به نظر می‌رسد دورکاری قرار است برای مدت زیاد‌تری ادامه یابد، ردپایی که دورکاری بر محیط زیست باقی می‌گذارد، مسئله‌ای است که شرکت‌ها باید مد‌نظر قرار دهند.
استیسی کاک، مدیر صندوق زیست‌محیطی Shopify می‌گوید به دلیل دورکاری فضای فیزیکی شرکت کوچک‌تر خواهد شد چراکه افراد کمتری سر کار خواهند آمد؛ چراکه همه کارها به صورت دیجیتال انجام خواهد شد. اما به رغم استفاده کمتر از ساختمان شرکت با درنظر گرفتن انرژی کمتری که ساختمان برای روشن نگه‌داشتن لامپ‌ها، سیستم گرمایی و سرمایی و تهویه مطبوع و دستگاه‌های الکترونیک مصرف می‌کند، ممکن است اینگونه به نظر برسد که این شرکت اثرات منفی کمتری بر محیط زیست می‌گذارد اما واقعیت این است که این شرکت در واقع ۵ هزار کارمند خود را در خانه‌های خود به کار واداشته و این افراد در سراسر جهان پراکنده هستند.
خیلی از مدیران منابع انسانی معتقدند که دورکاری در بسیاری از شرکت‌ها و صنایع حتی پس از پایان کووید-۱۹ نیز ادامه خواهد یافت. در حال حاضر هم تعداد افرادی که در سراسر جهان دورکاری می‌کنند، به‌شدت در حال افزایش است. برای مثال، در آمریکا در ابتدای همه‌گیری به ۴۰ درصد کارمندان اجازه داده شد دورکاری کنند اما به‌تدریج این رقم به ۶۰ تا ۷۰ درصد رسید.
اما Shopify به سیاست دورکاری خود به عنوان فرصتی برای انجام یک تجربه زیست‌محیطی می‌نگرد. این شرکت قصد دارد آسیبی که در سال ۲۰۱۹ با در نظر گرفتن کار در شرکت به محیط زیست وارد آورده را به آسیبی که در سال ۲۰۲۰ به وسیله دورکاری به محیط زیست وارد خواهد آمد، مقایسه کند. کاک می‌گوید: «ما همه چیز را ثبت و ضبط کرده و اندازه‌گیری می‌کنیم تا ببینم کارکنان ما به واسطه دورکاری به چه میزان به محیط زیست آسیب وارد می‌آورند. قصد داریم یافته‌های خود را در این خصوص با دیگر شرکت‌ها نیز به اشتراک بگذاریم».
این خود نشان می‌دهد که چرا پاسخ دادن به مسئله مفید بودن دورکاری برای محیط زیست خیلی آسان نیست. هیچ شواهد متقنی وجود ندارد که بتواند ثابت کند دورکاری برای محیط زیست مفید است. Shopify برای محاسبه میزان این تاثیر مجبور است براساس فاکتورهای کاملا متفاوت کار کند. کاک می‌گوید: «ما در حال حاضر بیش از ۵ هزار دفتر داریم- یکی برای هر کارمند- که در سراسر جهان پراکنده‌اند. هر کدام از این دفاتر سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی خاص خود را دارند و هر کدام میزان متفاوتی از انرژی را مصرف می‌کنند و هر کارمند تصمیم متفاوتی در خصوص محیط کار خود می‌گیرد».
از میان ۳۹ پژوهشی که درباره تاثیر دورکاری بر محیط زیست انجام شده، ۲۶ تای آنها به این نتیجه رسیدند که دورکاری باعث کاهش مصرف انرژی می‌شود و ۸ پژوهش نیز به این نتیجه‌گیری رسیدند که دورکاری می‌تواند موجب افزایش مصرف انرژی و یا حداقل در مصرف انرژی تغییری حاصل نمی‌کند. این نتایج البته با در نظر گرفتن کارها و فعالیت‌های گوناگون به دست آمده‌اند. برای مثال، در برخی پژوهش‌ها میزان مصرف انرژی هر فرد محاسبه شده است، در حالی‌که در برخی دیگر از این پژوهش‌ها به درصد جمعیت پرداخته شده و میزان مصرف انرژی درصد جمعیت دورکار محاسبه شده است.
در بیشتر پژوهش‌ها بر طیف کوچکی از تاثیرها نظیر رفت‌وآمد با وسایل نقلیه تمرکز شده است چراکه سنجش چنین مسائلی آسان‌تر است. اما اگر قرار باشد تنها بر این فاکتور تمرکز شود، تاثیر فاکتورهای دیگر نادیده انگاشته می‌شود. علاوه بر این، دفاتر شرکت‌ها معمولا سیستم مدیریت مصرف انرژی پیچیده‌تری در مقایسه با خانه‌ها دارند که البته این فاکتور هم در این پژوهش‌ها لحاظ نشده است.
محیط زیست و دورکاری
بیشتر شرکت‌ها انتشار گازهای گلخانه‌ای حاصل از دورکاری را در محاسبات میزان کلی انتشار گازهای گلخانه‌ای شرکت، لحاظ نمی‌کنند، اما این کار ضروری است. آنها باید مسائلی نظیر افزایش مصرف الکتریسیته، افزایش استفاده از سیستم تهویه مطبوع و دیگر وسایل سرمایشی و گرمایشی را که در خانه مورد استفاده قرار می‌گیرند، محاسبه کنند. همچنین باید دمای هر خانه و میزان کنترل آن و هدررفت آن نیز محاسبه شود.
برخی شرکت‌ها سعی کرده‌اند این مسائل را با ارائه‌کردن مزایای اضافی برای دورکاری حل و فصل کنند. برای مثال، شرکت Arcadia اعلام کرده به افرادی كه دورکاری می‌کنند، امکانات استفاده از انرژی پاک می‌دهد و حتی به کارکنان یارانه می‌دهد. بسیاری از کارشناسان دنیایی را پیش‌بینی می‌کنند که در آن شرکت‌ها ساختمان‌های کوچک‌تری اجاره خواهند کرد و فضای کوچک‌تری برای کار وجودخواهد داشت و کارمندان هر‌از‌گاهی به صورت فیزیکی بر سر کار خود حاضر می‌شوند و از کامپیوترهای کوچک برای کار خود استفاده خواهند کرد. دفتر شرکت‌ها کوچک‌تر خواهد شد و به این ترتیب پیش‌بینی می‌شود که محیط زیست نیز از گذشته پاک‌تر شود.
خیلی‌ها هم معتقدند که دورکاری در هر صورت به محیط‌زیستی پاک‌تر خواهد انجامید؛ چراکه مدیریت مصرف انرژی در خانه‌ها کار کم‌دردسرتری در مقایسه با شرکت‌ها‌ست. البته در این خصوص هم هنوز ارزیابی دقیقی وجود ندارد. البته مسئله دیگری نیز وجود دارد که ممکن است مانع از کاهش فضای دفترها شود و آن اینکه به واسطه لزوم رعایت فاصله اجتماعی برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا، نیاز به فضاهای باز و دفاتر بزرگ است.
در ابتدا خیلی‌ها فکر می‌کردند همه این دفاتر بزرگ خالی خواهند شد و شرکت‌های فعال در حوزه املاک تجارت‌شان دچار رکود خواهند شد اما حالا اصلا مشخص نیست این تصور درست باشد؛ چراکه کارکنانی که در دفتر کار خود حاضر می‌شوند، باید با فاصله از هم بنشینند.
برخی شرکت‌ها هم به دنبال دفاتر سیار هستند. به این معنا که دفتری سیار را در محدوده‌ای مکانی تعبیه می‌کنند تا کارکنانی که در یک منطقه سکونت دارند، بتوانند هر زمان که خواستند در آن حضور یابند و در جلسات شرکت کنند. به این ترتیب نیازی نیست دفاتر بزرگ برای شرکت‌ها فراهم شود. شرکت facebook در حال مطالعه روی اجرای این طرح است. این کار باعث می‌شوند رفت و آمد کارکنان با وسايل حمل‌و‌نقل عمومی کاهش یافته و زمان آمد و شد آنها نیز کمتر شود. علاوه بر این، در فضای بیش از اندازه دفتر نیز صرفه‌جویی خواهد شد.
در حال حاضر کاک همچنان مشغول سنجش تفاوت‌های دورکاری و کار در دفتر در شرکت Shopify است. آنها میزان مصرف الکتریسیته کارکنانشان را به دست آورده‌اند تا تخمین بزنند آنها چقدر گازهای گلخانه‌ای منتشر می‌کنند و نتایج را تحلیل کنند. آنها همچنین در حال بررسی نوسان‌های تصمیم‌گیری به هنگامی که کارکنان دورکاری می‌کنند، هستند. برای مثال، برخی انتخاب می‌کنند خارج از محدوده شهری زندگی کنند چراکه دیگر نیازی به حاضر‌شدن در دفتر کار نیست، اما بعد به این خاطر که خارج از شهر زندگی می‌کنند، ممکن است تصمیم بگیرند اتومبیل بخرند تا بتوانند در برخی جلسات خاص حضور یابند.
نکته مهم درباره سنجش بهینه‌بودن دورکاری برای محیط زیست درک اصول و مبانی است. برای مثال، اگر یک فرد که پیش‌تر برای حاضر‌شدن در دفتر کار از وسايل حمل و نقل عمومی استفاده می‌کرده و در خانه در طول تابستان از سیستم تهویه مطبوع و سرمایشی استفاده نمی‌کرده، دورکاری‌اش برای محیط زیست بهینه است؟ احتمالا پاسخ منفی است. چالش سنجش بهینه‌بودن یا نبودن دورکاری برای محیط زیست یک چالش بزرگ است، اما مطرح‌بودن این مسئله خود به خود مفید است. مطرح بودن این مسئله باعث می‌شود خیلی از شرکت‌ها نیز به آن فکر کرده و سعی کنند مدل‌هایی برای سنجش معیارهای آن طراحی کنند. اگر این شرکت‌ها قصد داشته باشند سال‌های سال به کار خود ادامه دهند و موفق باشند، دیر یا زود مجبور خواهند شد به مسائلی از این دست فکر کنند.