یکی از دغدغه‌های بزرگ صاحبان کسبوکارها، داشتن دفتری مناسب با نیازها، منابع و مخاطبان حوزه کاری‌شان است؛ مشکلی که استارتاپ آفیسا برنامه‌های ویژهای برای رفع آن دارد. به همین مناسبت گفت‌وگویی داشته‌ایم با مهدی محمدظاهری، بنیانگذار آفیسا و مدیرعامل شرکت داریک تا با فرایندهای آفیسا و خدماتی که ارائه میدهد، بیشتر آشنا شویم.
برای شروع گفت‌وگو ضمن معرفی خودتان از سوابق کاری‌تان و سمتی که در حال حاضر دارید، برای‌مان بگویید.
مهدی محمدظاهری، دانشجوی دکترای مدیریت تکنولوژی هستم و علاقه‌مند به توسعه زیست‌بوم نوآوری. در این حوزه با بیش از 10 استارتاپ به صورت مستقیم (هم‌بنیانگذار) و غیرمستقیم کار کردم و به‌واسطه فضای کاری و حضور درنواحی نوآوری با استارتاپ‌های زیادی در ارتباط بوده‌ام. ضمن اینکه در حال حاضر، مدیرعامل شرکت داریک و هم‌بنیانگذار استارتاپ آفیسا هستم.
استارتاپ آفیسا چگونه و براساس چه ایده‌ای راه‌اندازی شده است؟
جوانه‌های آفیسا به برکت ناحیه نوآوری دانشگاه شریف شکل گرفت. شروع کار آفیسا با مطالعات نواحی نوآوری جهان بود. همزمان با توجه به بحث‌های ایجاد ناحیه نوآوری دانشگاه شریف و لزوم ایجاد زیرساخت‌های شبکه‌ای تعاملی و استقرار شرکت‌ها در این ناحیه، اطلس سرمایهگذاری ناحیه نوآوری شریف را تهیه و به‌روزرسانی کردیم. بعد از آن فرصت‌های استقرار شرکت‌ها و تعامل با بازیگران اکوسیستم نوآوری را در کشور آغاز کردیم که ماحصل آن استقرار شرکت‌ها و کمک به بهبود زیرساخت‌های تعاملی کسبوکارها در این ناحیه بود. همزمان مطالعات اطلس سرمایهگذاری ناحیه نوآوری دانشگاه تربیت مدرس و همچنین مطالعات امکان‌سنجی نواحی برخی دانشگاه‌های تهران را نیز با رویکرد ایجاد شبکه کسب‌وکارهای نوآور و فناور انجام دادیم. بعد از آن، کم‌کم بستر را برای ارائه خدمات به کلیه کسبوکارها آماده کردیم.
خدمات استارتاپ آفیسا چه حوزه‌هایی را شامل می‌شود و استفاده از این خدمات به چه شکلی امکان‌پذیر است؟
خدمات استارتاپ آفیسا ویژه توسعه دفاتر کسبوکار است. اگرچه مخاطبان اولیه آفیسا شرکت‌های نوآور و فناور بودند، اما تمرکز آفیسا بر همه کسبوکارها خواهد بود. 3حوزهreal estate، خدمات و دکوراسیون داخلی با رویکرد دفاتر کسبوکار در اولویت خدمات آفیسا قرار دارند. از آنجایی که دامداری‌ها، سوله‌ها، زمین‌های کشاورزی، ساختمان‌های پزشکان، مجتمعهای اداری و… جزو بازارهای آفیسا به حساب می‌آیند، وجود نیروی انسانی با مهارت‌های چندگانه و خدمات گستردهتر نیاز مجموعه ما خواهد بود.
در این میان دیتابیس ما در این حوزه به دو قسمت مختلف تقسیم می‌شود؛ یکی املاک کارشناسی‌شده که همکاران آفیسا آنها را پیدا می‌کنند، به لحاظ حقوقی و ساختاری بررسی می‌کنند و در صورت داشتن اولویت و ظرفیت به متقاضیان ارائه می‌دهند.
قسمت دوم هم که مربوط به زیرساخت جمع‌آوری داده‌هاست و به صورت فراگیر در حال آماده‌شدن است، مربوط به کلیه فرصت‌هایی است که از طرف مالکان به متقاضیان پیشنهاد می‌شود که تا وقتی که کار کارشناسی روی آن انجام نشده باشد، در رسته دفاتر معمولی قرار می‌گیرند. این فاز در حال انجام است و تیم این بخش به صورت کامل در حال انجام فرایندها هستند.
بخش دوم خدمات دفاتر کسبوکار را در‌بر‌می‌گیرد که امسال آغاز خواهد شد؛ این خدمات شامل بررسی حقوقی و فنی املاک برای دفاتر کاری، خدمات مربوط به ایجاد شبکه‌های داخلی دفتر و همچنین فیلد بسیار مهمی که مربوط به اینترنت اشیا یاIOT و هوشمندسازی دفاتر کسبوکار خواهد بود. این حوزه نیاز بسیار بزرگی از شرکت‌ها و دفاتر کسبوکاری را در آینده مرتفع خواهد کرد و به نظر من بازار بسیار بزرگ‌تری در انتظار آن خواهد بود.
بخش سوم استارتاپ آفیسا خدمات مربوط به دکوراسیون دفاتر اداری و کسبوکار است. همانطور که می‌دانید، حوزههای مختلف کسبوکاری دکوراسیون ویژه خود را طلب می‌کنند. به‌عنوان مثال، کوورک‌ها و بسیاری از استارتاپ‌ها خط ویژه بصری دکوراتیو مربوط به خود را دارند که البته این موضوع به شناخت رنگ، بازار، برندینگ، حوزه کسبوکاری و موارد تخصصی بسیاری نیاز خواهد داشت که در ادامه معرفی فعالیت‌های آفیسا به آن می‌پردازیم.
فرصت‌های نو و نیازهای تازه‌ای در راه هستند که تیم مطالعاتی استارتاپ آفیسا در حال بررسی و ایرانیزه‌کردن‌شان برای دفاتر کاری است. مثل دفاتر کار هیبریدی که ترکیبی از فضای کار فیزیکی و مجازی است و قالب‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری ترکیبی دارد و نیز دفاتر کار در بسترهای مجازی مثل متاورس که مفاهیم تازه و مورد نیاز برای بسیاری از کسبوکارها به حساب می‌آیند.
چرا به صورت انحصاری به بازار نوآوری یا بهتر بگوییم به حوزه دفاتر کسبوکارها ورود کردید؟ مشخصا چه نیازهایی را در این زمینه شناسایی کرده‌اید؟
همه چیز از همان ناحیه نوآوری شریف شروع شد. در اکوسیستم نوآوری و در چرخه فناوری نقش‌های همه بازیگران تقریبا مشخص شده است؛ از ایده و تیم‌سازی گرفته تا منتورها، شتاب‌دهنده‌ها، مراکز رشد، وی‌سیها، سرمایه‌گذاران فرشته، توسعه‌دهندگان و… . از طرفی در ارتباط با بحث‌های مربوط به شبکه‌سازی در فضای مجازی نیز تجربه‌های خوبی در حال انجام است. اما اتصال این زنجیره در فضای واقعی، با چالش‌های بسیاری مواجه است و حتی به صورت هدفمند برنامه‌ای برای آن در نظر گرفته نشده است.
چالشی که وجود داشت و دارد، این است که در این حوزه برای استقرار شرکت‌ها، تیم‌ها و کسبوکارها به صورت کلی با 3 تیپ از آدم‌ها به‌عنوان راهبران ایجاد یک دفتر کسبوکار سر و کار داریم. اول اساتید دانشگاه‌ها، نخبگان و دانشمندان و صاحبان ایده که اغلب براساس تجارب و دانشی متمرکز به فرمت یک کسبوکار رسیده‌اند یا با موثرین توسعه کسبوکار در ارتباط هستند.
دسته دوم کارآفرینانی هستند که بیشتر در دالان‌های مجوزها و خدمات اصلی و فرعی خود درگیر هستند و معمولا انسان‌های توسعه‌گرا و کم‌وقتی به شمار می‌آیند. دسته سوم بسیاری از صاحبان ملک هستند که یا تخصصی سازنده هستند یا خرید و فروش ملک دارند یا دارندگان املاک و دلالان این حوزه به شمار می‌روند.
دسته اول و دوم یعنی دانشگاهیان و صاحبان کسبوکار اغلب زبان یکدیگر را می‌فهمند ولی دسته سوم که بیشتر دلالان املاک به شمار می‌روند، ادبیات متفاوتی دارند و رسیدن به یک مفهوم مشترک برای این دو گروه بسیار دشوار است، تا آنجا که بسیاری از صاحبان کسبوکار تمایلی به حضور در مجامع بنگاهی و دلال‌گونه ندارند. به هر دلیل درست یا غلط، احساس عدم اعتماد را در دسته اول و دوم نسبت به دسته سوم می‌توان مشاهده کرد.
آفیسا با چه روشی به این نیازها پاسخ میدهد؟
استارتاپ آفیسا برای رفع این مشکل با شناخت از ادبیات نوآوری و توسعه کسبوکار و همسویی آن با واقعیت‌های فنی، حقوقی و فرایندی بازار املاک با رویکرد ایجاد اعتماد و تسهیل انجام امور قراردادی، به استقرار شرکت‌ها خدمات ویژهای ارائه میدهد.
شناخت تیم آفیسا از نیاز کسبوکارها و نیز آشنایی با ادبیات و اطلاعات مورد نیاز انتخاب یک دفتر یا ملک اداری، تجاری و… کمک می‌کند تا یک مدیرعامل یا صاحب کسبوکار به‌راحتی و با اطمینان کامل فرایند شناسایی تا خرید یا اجاره یک ملک را با بهترین کیفیت و قیمت در اختیار داشته باشد.
فرایندهایی را که به آنها اشاره کردید، خود کسبوکارها نمی‌توانند پیش ببرند؟ لزوم وجود مجموعه‌ای مثل آفیسا در کنار کسبوکارها برای کمک به آنها چیست؟
در ادبیات نوآوری به‌خصوص در چند سال اخیر توجه ویژهای به مفاهیم «نوآوری باز» شده است. اصطلاح «نوآوری باز» در واقع به تمرکز سازمان‌ها بر محصول یا خدمات تخصصی و اصلی اشاره دارد و تاکید ویژه دارد که به لحاظ تغییرات بنیادین شدید ایجادشده در حوزههای گوناگون، نهادهای تحقیق و توسعهای درون سازمان‌ها چابکی و همسان‌سازی لازم برای رقابت با شرکت‌های دیگر را از دست می‌دهند. بنابراین لازم است که با برون‌سپاری فعالیت‌های غیرتخصصی، ظرفیت رقابتی سازمان را بالا ببرند.
در بسیاری از حوزه‌ها این بحث در حال ایجادشدن است. به‌عنوان مثال، بسیاری از شرکت‌های بایوتکنولوژی خدمات سرور و سایت خود را به متخصصان حوزه فناوری اطلاعات واگذار می‌کنند و در بسیاری از کسب‌وکارهای دیگر نیز این امر در حال شکل‌گرفتن است. آفیسا در واقع همان مجموعه‌ای است که شرکت‌ها و صاحبان کسبوکار می‌توانند برای پیداکردن یک دفتر اثربخش و کارا و هدفمند با بهترین کیفیت و مطمئن‌ترین شرایط، با برون‌سپاری یافتن دفاتر خود را در اختیار این مجموعه قرار دهند. به همین دلیل با داشتن تجارب و استفاده از تجربه همکاران چندبعدی در این حوزه، آفیسا این امر را محقق ساخته است.
سخن آخر.
تشکر ویژه دارم از همکارانم در استارتاپ آفیسا که همیشه در کنار مجموعه هستند و با تمام فشارهای کاری همچنان سرمایه اصلی توسعه آفیسا به‌شمار می‌آیند؛ دوستانی که با ظرفیت‌های باورنکردنی به حرکت رو به جلوی آفیسا کمک می‌کنند.
آفیسا مجموعه‌ای از همکاران داخل مجموعه و مخاطبان بیرون از شرکت خواهد بود. بنابراین سپاس بعدی را از کسانی دارم که در این مسیر به ما اعتماد کردند و بدون‌شک اعتمادشان به مجموعه آفیسا بزرگ‌ترین سرمایه برای ما به‌شمار می‌رود. از این رو، تمام توان تیم ما برای ارتقای اعتماد و خدمت‌رسانی مناسب و آسان به کسبوکارها خواهد بود.
