مدیر عامل «علیبابا»، این برند آسیایی که به ادعای شرکت تحقیقات بازاریابی میلوارد براون، سیزدهمین برند برتر و تازه‌کار جهان در سال ۲۰۱۵ بوده است، می‌گوید: «یک روز در سانفرانسیسکو در کافی‌شاپ نشسته بودم و فکر می‌کردم که اسم «علیبابا» برای کار ما مناسب است و هنگامی که گارسون آمد، از او پرسیدم علی بابا را می‌شناسی؟ او گفت بله می‌شناسم، پرسیدم در موردش چه می‌دانی؟ گفت علیبابا و ۴۰ دزد. و من گفتم آره خودشه! به خیابان رفتم و از عابرانی که از ملیت‌های مختلفی چون هندی، آلمانی، چینی، ژاپنی و … بودند همین سوال را پرسیدم و همگی همان جواب را دادند. علی بابا به نظرم ترکیبی خوش‌آهنگ و ساده آمد که در همه جهان شناخته شده‌است.»
شرکت گروه علیبابا در سال ۱۹۹۹ در آپارتمان مدیر عامل امروز این شرکت «جک ما» در پکن افتتاح شد، اما به فاصله ۳ سال بعد از شروع کار یعنی در سال ۲۰۰۱ به سودآوری رسید. علی بابا با ایده ارتباط بین تولیدکنندگان چینی و مشتریان ورای مرزهای چین کسب‌وکار خود را آغاز کرد و حالا ۸۰درصد فروش آنلاین در کشور چین توسط گروه علیبابا انجام می‌گیرد.
- آغاز راه
جک ما، موسس علیبابا، از اولین کسانی محسوب می‌شود که در چین وب‌سایت تجارت الکترونیک راه‌اندازی کرده است. این سایت اولین‌بار در سال ۱۹۹۵ به نام Chinapages کار خود را شروع کرد. هدف این سایت، بیان لیستی از شرکت‌های فعال تجاری بود. 4 سال بعد، این وب‌سایت علیبابا نام گرفت و طی ۱۰ سال، جک ما، این سایت را به یکی از موفق‌ترین برندهای بین‌المللی چینی تبدیل کرد. علیبابا در بهترین زمان ممکن، به بازارهای جهانی راه پیدا کرد.
این برند در بازار داخلی چین بسیار موفق عمل کرده است. برای مثال در سال ۲۰۰۳، علیبابا برنامه تائوبائو را راه‌اندازی کرد. این برنامه امروز بزرگ‌ترین فروشگاه اینترنتی برای مشتریان داخل چین است و بیش از ۸۰ میلیون کاربر ثبت شده دارد. تائوبائو در کمتر از ۲ سال توانست رقیب آمریکایی خودeBay، پیشتاز قبلی بازارهای مشتری به مشتری در چین را شکست دهد. در کنار آن علیبابا، علی‌ماما را راه‌اندازی کرد که بزرگ‌ترین پلت‌فرم تبادل تبلیغات آنلاین در چین است. علی‌پِی نیز از پیشتازان خدمات پرداخت آنلاین در چین محسوب می‌شود.
مدل تجاری اولیه این برند چینی ساده است: ایجاد پلت‌فرمی شبانه‌روزی برای آشنا‌کردن تهیه‌کنندگان با خریداران در سراسر جهان. علیبابا که نمونه‌ای از بلندپروازی‌های بازار چین است، نه‌تنها تهیه‌کنندگان چینی را به خریداران بین‌المللی ارتباط می‌داد که هدف او ارتباط دادن تمام وارد‌کنندگان و صادر‌کنندگان دنیا به یکدیگر بود. در حال حاضر بازار جهانی علیبابا بیش از ۴ میلیارد نفر کاربر ثبت شده از ۲۰۰ کشور و منطقه متفاوت دارد. علاوه بر آن آمار رسمی این وب‌سایت تعداد سفارش‌هاي سالانه را بیش از ۱۲ میلیارد اعلام می‌کند.
- جاده پر‌چالش علی‌بابایی‌ها
اگرچه در نگاه مختصر، چنین راهی بسیار ساده به نظر می‌رسد، اما راه رسیدن به موفقیت طولانی بوده و علیبابا در این راه رنج‌های زیادی برده است. تاثیر تفاوت‌های فرهنگی بین مدیریت چینی و متخصصان خارجی علیبابا آنقدر زیاد بود که در همان شروع همکاری، باعث تضادهای بی‌شماری شد. پورتر یکی از مدیران ارشد این شرکت که کار خود را در سال ۲۰۰۸ در مرکز هنگ‌کنگ شروع کرد، با تیم‌های بین‌المللی متفاوتی کار کرده است، اما هیچ‌کدام از آنها زبان چینی بلد نبوده‌اند. او می‌گوید: «ما همگی از شرکت‌های بزرگ آمده بودیم، دارای پیش‌زمینه‌های سنتی بودیم و واقعا نمی‌توانستيم چین را درک کنیم.» طی آن زمان، هر تلاشی برای ترکیب‌کردن نقطه‌نظرها با عملکردهای چین به مشکل بر‌می‌خورد. علی‌رغم این مشکلات در سال ۲۰۰۳، با ادامه افزایش درآمد و جریان مالی، علیبابا به آرامی استراتژی جهانی خود را در پیش گرفت. فعالیت‌های دفتر هنگ‌کنگ شدت گرفت و بازارهای دارای پتانسیل بالا مشخص شدند. شراکت با شرکت‌های جهانی نیز به عنوان هدف تنظیم شده و در نهایت بعد از چندین سال سخت، علیبابا توانست روی پای خود بایستد. نگاهی به روند رشد علیبابا در آمریکا هم نشان می‌دهد که این شرکت برای موفقیت در بازارهای جهانی می‌بایست ابتدا در بازار داخلی خود به موفقیت نسبی برسد. هنوز هم عمده درآمد این وب‌سایت مدیون چین است. با این‌حال تلاش این برند در سال‌های حیاتش در راستای جهانی‌کردن فعالیت خود بوده است. این برند نه‌فقط دفاتر خود را در آمریکا و اروپا و ژاپن مستقر کرده که تلاش آن برای ورود به کشورهای درحال توسعه چون جنوب شرق آسیا و هند هم در راستای گسترش فعالیت‌های خدماتی او و کسب جایگاهی برتر در دنیای کسب‌وکار است.
