وقتی صحبت از «استارتاپ» میشود، قطعاً اولین جایی که به ذهن انسان خطور میکند، کشور ترکیه نیست. بین سیلیکونولی، نیویورکسیتی، مسکو و چین، مجموعهای از مراکز استارتاپی در سراسر دنیا ایجاد شده که توجه کارآفرینی را به خود جلب کردهاند. در نتیجه وقتی صحبت از استارتاپ در استانبول میشود، افراد کنجکاو میشوند که این بازار جدید چگونه است.
به لطف قدرت باورنکردنی فناوری و روحیه کارآفرینی و حمایت دولت از استارتاپها استانبول طی چند سال گذشته بسیار متحول شده است. در حالیکه حرکت ترکیه به سمت یک اکوسیستم استارتاپی سالهاست که آغاز شده، ایدههای پیشرفته پیرامون فناوری در حال ظهور مانند دستگاههای پوشیدنی، فناوری راهنما و تجارت تلفن همراه در این کشور نسبت به سایر نقاط در دنیا بسیار پیشرفت کردهاند. ترکیه در سالهای اخیر به یکی از پیشروان در حوزه نوآوری تبدیل شده است و در آینده به دستاوردهای بزرگتری خواهد رسید.
به لطف ترکیبی از عناصر فرهنگی، اقتصادی و حتی دولتی، مدت طولانی است که تحولات ترکیه در حوزه استارتاپ در حال شکلگیری است. یک عامل مهم در موفقیت استارتاپ ترکیه به جمعیت این کشور مربوط میشود. نیمی از جمعیت ترکیه زیر 30 سال هستند و درنتیجه این کشور نیروی کار تحصیلکرده و جوانی دارد که متفکران با استعداد در حوزه فناوری هستند. به علاوه، ضریب نفوذ تلفن همراه در ترکیه بسیار بالاست و بیش از 68 میلیون نفر در این کشور دستگاه تلفن همراه دارند؛ یعنی 84 درصد از کل جمعیت. کاربران تلفن همراه ترکیه فعالترین مصرفکنندگان در دنیا در زمینه خرید تلفن همراه، بانکداری تلفن همراه و اسکن کد QR هستند و نیز در خصوص استفاده از فناوری کیف پول تلفن همراه رتبه سوم را در دنیا کسب کردهاند. با افزایش تعداد افرادی که شیوه زندگی دیجیتال را برای خود انتخاب کردهاند، این کشور پتانسیل زیادی در حوزه نوآوری و خلاقیت به دست آورده است. زیرساخت داخلی ترکیه نیز دستخوش تغییراتی شده و تلاش میشود تا این زیرساخت برای کارآفرینی مناسب شود. سرمایه خطرپذیر محلی و سازمانهای سرمایهگذار مانند 212 Capital، Aslanoba Capital و Galata Business Angels، کمکم متوجه پتانسیل استارتاپهای نوآورانه ترکیه شدهاند. این سرمایهگذاران بومی نقش ابزاری مهمی را در ساخت اکوسیستم ایفا میکنند. آنها قصد دارند اعتبار کارآفرینی ترکیه را به نمایش بگذارند و در تلاش هستند تا فرآیند سرمایهگذاری مالی در این بازار جوان را اصلاح کنند. انکوباتور محلی Endeavor Turkey نیز سعی دارد کارآفرینان را به سرمایهگذاران، مربیان و حتی شرکای بالقوه متصل کند تا ایدهها با افراد بیشتری به اشتراک گذاشته شوند.
تمام این فعالیت سرمایهگذاری خطرپذیر محلی موجب شده است که توجه شرکتهای سرمایهدار بینالمللی به سمت این کشور جلب شود. سازمانهای تامین بودجه نسبت به صحنه استارتاپی در حال رشد ترکیه علاقه نشان دادهاند به طوریکه Intel Capital ،eTohum و حتی Kleiner Perkins از ایدههای موجود در منطقه استقبال میکنند.
نکته قابل توجه درباره کشور ترکیه آن است که فرهنگ این کشور همچون ایران از ماهیت ذاتی کارآفرینی برخوردار است؛ ماهیتی که در آن ضرورت مادر اختراع شناخته میشود و به مواردی که به پیشرفت و تقویت نیاز دارند، رسیدگی میشود. به لطف رسانههای اجتماعی، ترکهای جوان و هوشمند به دنبال آن هستند که از پیشرفت استارتاپی در سایر قسمتهای دنیا درس و الهام بگیرند و آنها را در تلاشهای فناورانه خود اعمال کنند. جوانان با پارکهای فناوری که هزینه آنها را دولت تامین میکند، آشنا میشوند، همکاری میکنند، ایدههایشان را به اشتراک میگذارند و اختراعات خود را عملی میکنند. در حال حاضر، فناوری و نوآوری از جمله صنایع پیشرو در ترکیه است و هر روز جامعه بیشتر از دیروز از آن استقبال میکند. جایگاه استارتاپ در این کشور به یک جایگاه مهم و مرتفع تبدیل شده و جوانان امروز ترکیه با افتخار در این حوزه فعالیت میکنند.
در کل میتوان گفت ترکیه بهترین مکان در منطقه برای فعالیت استارتاپی است زیرا موقعیت مکانی این کشور، بازار بزرگ آن با جمعیت زیاد و جوان، سرمایه انسانی با استعداد و تحصیلکرده ترکیه، فرصتهای بینظیر برای سرمایهگذاران، جامعه کارآفرین این کشور زمینه را برای رشد استارتاپی ترکیه فراهم کرده است. از این رو، نه تنها کارآفرینان ترکیه بلکه کارآفرینان از منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا جذب کسبوکار استارتاپی در این کشور شدهاند. استانبول دارد به مناسبترین مکان برای استارتاپها در منطقه تبدیل میشود.