فقط 400 نفر در استارتاپ‌های فین‌تک مشغول کارند!

فین‌تک ایران موجود نحیفی است که شامل همه استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای بزرگی می‌شود که در زمینه‌های مالی به صورت نوآورانه از فناوری استفاده می‌کنند. دانسته‌های ما درباره فین‌تک ایران بسیار محدود است. هرچند به مدد نمایشگاه‌ها و رویدادهای مختلف چیزهای پراکنده‌ای درباره فین‌تک شنیده‌ایم و حتی از روندهای جدیدی مثل اینشورتک، رگ‌تک و ولث‌تک هم با‌خبر شده‌ایم اما هنوز تصویر دقیقی از فین‌تک ایران نداریم. البته این خاصیت فضای کسب‌وکار در ایران است که اینجا هم وجود دارد. بسیاری از مطالبی که افراد مختلف درباره فین‌تک می‌نویسند معمولا متکی به آمارهای آمریکا و اروپاست و قاعدتا صد‌در‌صد قابل تطبیق با وضعیت ایران نیست. وب‌سایت راه پرداخت با کمک بچه‌های نظربازار پیمایشی را در زمینه استارتاپ‌های فین‌تک در دو بخش مردم و فعالان این کسب‌وکارها انجام داده که گزارش کامل آن در ماهنامه عصر تراکنش شماره ۱۱ منتشر می‌شود. برای اولین‌بار در هفته‌نامه شنبه بخشی از این گزارش را به شما تقدیم می‌کنیم. منتها لازم است تاکید کنم که اینجا و در این پیمایش فین‌تک را محدود دانسته‌ایم به استارتاپ‌ها و از شرکت‌ها و کسب‌وکارهای بزرگ فاکتور گرفته‌ایم. منابع انسانی به‌طور تقریبی حدود 400 نفر در حال حاضر در استارتاپ‌های فین‌تک ایران مشغول به فعالیت هستند و بیشترین تعداد هم در بخش پرداخت فعالیت می‌کنند. از نظر تعداد منابع انسانی 70درصد استارتاپ‌های فین‌تک ایران تا 5نفر هستند. دستمزدهای پایین نزدیک به نیمی از استارتاپ‌های فین‌تک ایران به‌طور متوسط بین یک تا 2میلیون تومان در سال 1396 به منابع انسانی خود دستمزد ماهانه داده‌اند. 13 درصد این استارتاپ‌ها در سال ۹۶ هیچ دستمزدی به منابع انسانی خود نداده‌اند. بیشترین میزان دستمزد در این فعالان بین 4 تا 5میلیون تومان بوده است. منابع جوان از هر 4نفر در اکوسیستم فین‌تک ایران 3 نفر بین 25 تا 34 سال ‌دارند. این به معنای اکوسیستمی جوان است که 76 درصد آنها در بازه‌ای از سن‌شان قرار دارند که تحصیلات کارشناسی خود را تمام کرده‌اند و هنوز به 35 سال نرسیده‌اند. این جوان‌بودن در میان بنیانگذاران هم دیده می‌شود؛ ۷۴‌درصد بنیانگذاران نیز در این بازه سنی قرار دارند. در رتبه بعدی 20درصد آنها در بازه سنی بین 35 تا 44 سال هستند. فوق‌لیسانس‌ها در صدر بیش از نیمی از بنیانگذاران استارتاپ‌های فین‌تک ایران مدرک کارشناسی ارشد دارند. پس از آن 37 درصد آنها دارای مدرک کارشناسی هستند. با این حال جالب است که درصد بنیانگذارانی که تحصیلاتی دانشگاهی ندارند، بیشتر از کسانی است که مدرک دکتری دارند. تجربه از نظر تجربه کاری 44 درصد بنیانگذاران استارتاپ‌های ایران بالای 6 سال و کمتر از 10سال تجربه دارند. 24 درصد بین 11 تا 20 سال و 19 درصد بین 3 تا 5سال تجربه کاری دارند. بیش از یک‌سوم بنیانگذاران استارتاپ‌های فین‌تک ایران برای اولین‌بار است که خود دست به کارآفرینی می‌زنند. یک‌سوم دیگر برای بار دوم است که کارآفرینی را تجربه می‌کنند و 15 درصد آنها بیش از 5 بار دست به خلق کسب‌وکار زده‌اند. صنعتی مردانه آمارها نشان می‌دهد استارتاپ‌های فین‌تک ایران بخشی به‌شدت مردانه هستند. با در نظر داشتن این حقیقت که در فهرست فعلی 50 شرکت برتر فین‌تک اروپا (از نظر بودجه سرمایه‌گذاری)، تنها یک مدیرعامل خانم وجود دارد، نمی‌توان انتظار وضعیت 50 ـ50 را داشت، ولی نسبت 92 به 8 نشان‌دهنده صنعتی به‌شدت مردانه است. پرداخت اینترنتی در خریدهای اینترنتی می‌گویند خرید اینترنتی در ایران چیزی حدود یک‌درصد کل خرده‌فروشی کشور است و در این درصد پایین رفتار پرداخت مردم هم جالب است. در میان پاسخ‌دهنده‌های ما ۲۴درصد در خریدهای اینترنتی، پرداخت را هم به‌صورت آنلاین انجام می‌دهند. در این میان ۵۶ درصد افراد گاهی پول را هم اینترنتی پرداخت می‌کنند. اعتماد کم به اپلیکیشن‌های مستقل نظرسنجی نشان می‌دهد 71 درصد افراد به‌واسطه بانک یا شرکت‌های پرداخت به اپلیکیشن‌های فین‌تک اعتماد می‌کنند. 29 درصد باقیمانده به روش‌های دیگری مانند مشاهده آگهی تلویزیونی یا توصیه دوستان و آشنایان می‌توانند به این اپلیکیشن‌ها اعتماد کنند. امنیت همچنین طی پرسشی دیگر از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی پرسیدیم که «نظرتان درباره اپلیکیشنی غیر از اپلیکیشن رسمی بانک‌ها که با کمک آن تمام حساب‌های بانکی‌تان را مدیریت کنید، چیست؟» عددهایی که به دست آوردیم، نشان می‌دهد فقط ۱۳درصد مشارکت‌کننده‌ها حتی با کارمزد بیشتر هم حاضرند از اپلیکیشن‌های بانکداری استفاده کنند. این دسته ‌که نامشان را «آگاهان» گذاشتیم، کسانی هستند که به ارزش و کارایی این اپلیکیشن‌ها پی‌برده‌اند. ۳۱ درصد مردم اگر این اپلیکیشن‌ها کارمزد بیشتری نسبت به سایر اپلیکیشن‌ها یا خود بانک داشته باشد، از آن استفاده نمی‌کنند و 56 درصد باقیمانده به هیچ‌عنوان نمی‌توانند به این اپلیکیشن‌ها اعتماد کنند. 12 درصد؛ آگاهان به ارزهای رمزنگاری‌شده نظرسنجی ما نشان می‌دهد ۶۳ درصد مردم ایران یا چیزی درباره ارزهای رمزنگاری‌شده مانند بیت‌کوین نشنیده‌اند، یا به دلیلی مانند عدم اعتماد نمی‌خواهند در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند، یا اینکه نه راه سرمایه‌گذاری را بلدند و نه قصد خرید دارند. در این میان 25 درصد افراد مشتاقند در ارزهای رمزنگاری‌شده سرمایه‌گذاری کنند، ولی یا راه آن را بلد نیستند یا نگرانند که از این طریق سرمایه‌شان را به باد دهند. فقط ۱۲ درصد پاسخ‌دهنده‌ها جزء آنهایی هستند که ما نامشان را گذاشته‌ایم آگاهان. اینها کسانی هستند که یا تا‌به‌حال ارز رمزنگاری‌شده خریده‌اند یا راهش را بلدند و همچنین اعتماد دارند، ولی برخی از آنها با وجود این آگاهی علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری در این زمینه ندارند. قوانین، بزرگ‌ترین چالش فین‌تک‌ها نظرسنجی ما از استارتاپ‌های فین‌تک ایران نشان می‌دهد که بزرگ‌ترین چالش این فعالان «قوانین و مقررات» موجود در حوزه خدمات مالی است. «جلب اعتماد مشتریان» و «عدم تسلط بانک‌ها بر مباحث روز بانکداری و زیرساخت‌های آن» نیز دو چالش بعدی بودند که بیشترین تکرار را داشتند. مدیرمسئول ماهنامه عصر تراکنش