در پنل دوم همایش یلدای کارآفرینان، شش مدیر مرکز شتابدهنده استارتاپی مطرح کشورمان از چالش‌های موفقیت یک ایده و ابهاماتی که در مورد نحوه صیانت از نخبگان و محافظت از ایده جوانان ایرانی وجود دارد، سخن گفتند.
مدیرعامل آواتک: تیم به مراتب مهم‌تر از ایده است
محسن ملایری، مدیرعامل شتابدهنده آواتک، در پنل دوم درباره اهمیت بیشتر تیم نسبت به ایده صحبت کرد و گفت: «بازار فعلی پر است از ایده‌های مشابه، اما چیزی که کسب‌وکار‌ها را از هم متمایز می‌کند تیم‌ها هستند. شتاب‌دهنده‌ها ماموریت دارند تیم‌ها را پیدا کنند، به آن‌ها شکل و هویت بدهند و از آن‌ها تیمی بسازند با محصول و خدماتی با قابلیت رقابت در بازار.»
وی با بیان اینکه آواتک براساس اعتماد به کارآفرینان داخلی دو سال پیش شکل گرفت، گفت: «انجام دادن چندین کار به طور همزمان یکی از موانع موفقیت در هر کاری است. ماموریت ما پیدا کردن تیم‌های خوب و تمرکز دادن آن‌ها در یک ایده خوب است.»
محسن ملایری با تاکید بر اینکه در موفقیت یک استارتاپ داشتن تیم قوی مهم‌تر از ایده است، گفت: «برای مثال ما در چرخه چهارم فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای استارتاپ‌ها، با تیمی مواجه شدیم که ایده تهیه کارت ویزیت آنلاین داشت. با توجه به اینکه تیمی قوی پشت این استارتاپ بود توانست این ایده را به یک پلتفرم طراحی آنلاین برای شبکه‌های اجتماعی تبدیل کند و این تیم موفق به جذب سرمایه‌گذار شد.»
وی یکی دیگر از عوامل موفقیت تیم استارتاپی را داشتن روحیه قوی برای مواجهه با مشکلات عنوان کرد و گفت: «تیم‌ها نباید از فرازونشیب‌ها فرار کنند و باید مسیر موفقیت را با سختی‌ها طی کنند.»
وی با تاکید بر آینده رو به رشد استارتاپ‌ها در ایران گفت: «دو سال پیش تنها شش سرمایه‌گذار استارتاپی داشتیم و سال پیش این تعداد به چهار برابر افزایش یافت و ما روزی را می‌بینیم که تعداد سرمایه‌گذارانمان به ۲۴۰ نفر برسد و این دور از دسترس نیست.»
مدیرعامل شفق: از استارتاپ‌های حوزه مذهبی حمایت می‌کنیم
محمدامین صمیمی، مدیرعامل و عضو هیئت مدیره شتابدهنده شفق، نیز در این پنل درباره اهمیت تیم صحبت کرد و گفت: «ما از تجربه استارتاپ‌ها در حوزه فرهنگی و مذهبی که در سایر کشور‌ها ایجاد شده بود، استفاده کردیم و این جرقه‌ای برای راه‌اندازی شتابدهنده شفق شد.»
وی ادامه داد: «در جهت ارائه خدمات به مشتریان این بخش را راه‌اندازی کردیم. چون در این حوزه عرصه مهجور مانده بود ضمن اینکه شرکت‌ها استقلال مالی در این بخش نداشتند. بر این اساس از این تجربه استارتاپی در این فضا استفاده کردیم. با بررسی استارتاپ‌های مذهبی در دنیا به این نتیجه رسیدیم که در آمریکا، هند و آفریقای جنوبی شتابدهندههای خوبی وجود دارد و رویدادهای استارتاپی با دغدغه فرهنگی-مذهبی و روحیه ارزش‌آفرینی و کارآفرینی شکل گرفته است.»
صمیمی افزود: «مهم‌ترین نکته در به موفقیت رسیدن هر استارتاپ، تیم قوی و اجرایی است، نه ایده چراکه اکثر ایده‌های ما در لبه دانش و فناوری نیستند پس نمی‌توان گفت این ایده‌ها هستند که ناب و خاص‌اند بلکه باید بگوییم این تیم‌های اجرایی هستند که استارتاپی را موفق یا با شکست مواجه می‌کنند. ما در کشور هم انباشت سرمایه داریم هم نیروی انسانی که سبب رشد کارآفرینی در کشور می‌شود.»
صمیمی درباره خدمات‌محور بودن استارتاپ‌ها ادامه داد: «در حال حاضر اقتصاد به سمت اقتصاد خدمات‌محور در جهان پیش می‌رود و این به‌نظر من چیز بدی نیست. شما وقتی از محصول فرهنگی استفاده نمی‌کنید از محصولات فرهنگی دیگران استفاده خواهید کرد پس چه بهتر که خودمان تولید‌کننده فرهنگ اسلامی-ایرانی خود باشیم.»
وی با بیان اینکه کسب‌و‌کاری موفق است که وارد روابط بین‌الملل شود، گفت: «اما متاسفانه در نظام نوآوری کشور در مورد شتاب‌دهنده‌ها، سوء‌برداشت دیده می‌شود و فلسفه وجودی شتاب‌دهنده‌ها را زیر سوال می‌برند.»
عضو هیئت مدیره شتابدهنده شفق با تاکید بر اینکه راه‌اندازی استارتاپ متناسب با نیاز مشتری بومی و سبک زندگی ایرانی است، ادامه داد: «هر نوع تولید بومی در سبک زندگی مردم تاثیر می‌گذارد و نباید جلوی آن را گرفت. البته این خوب است که فرهنگ کارآفرینی نوین در کشور ایجاد شده است.»
مدیرعامل نوتک: جلوی فرار نخبگان را گرفته‌ایم
در این پنل حمزه قطبی‌نژاد، مدیر شتابدهنده نوتک، نیز گفت: «از ۱۵ سال پیش در تلاشیم فعالیت‌های دانشگاهی را به نیاز صنعت و بازار نزدیک کنیم و فعالیت‌های پژوهشی صرف را به سمت تقاضا‌محور شدن سوق دهیم.»
وی افزود: «در موفقیت یک استارتاپ چیزی که خیلی مهم است اجرای ایده است که به واسطه توانایی ذاتی و استعداد هر فرد متفاوت می‌شود. ما باید جوانان مستعد را از طریق بسترسازی‌های لازم و کافی راضی نگه داریم تا در کشور بمانند و گمان نکنند ظرفیت‌های خارجی به‌رغم تمام چالش‌ها برایشان مقدور‌تر از ظرفیت‌ها و دسترسی‌های داخلی است.»
به گفته قطبی‌نژاد، خیلی اوقات نیز دسترسی به ظرفیت‌ها در خارج از کشور فراهم‌تر است و به همین دلیل ما می‌خواهیم از هر ظرفیتی که در خارج از کشور وجود دارد، برای کمک به رشد استارتاپ‌ها استفاده کنیم گرچه در این مسیر با چالش‌های زیادی روبه‌رو هستیم.
قطبی‌نژاد درخصوص فرار نخبگان تاکید کرد: «در صورتی که بستر اثرگذاری فراهم شود، انگیزه‌ای ایجاد خواهد شد که نخبگان در کشور بمانند. هستند کسانی که امکان پذیرش از دانشگاه‌های معتبر آمریکایی داشته‌اند اما به دلیل افق رویکرد استارتاپی و با سرمایه کم ماندند و هم‌اکنون دارای یک استارتاپ موفق هستند.»
وی با بیان اینکه دسترسی به یک سری ظرفیت‌ها در فضای تکنولوژی «های‌تک» در خارج از کشور است، گفت: «در برخی مواقع از آنجایی که مشتری داخلی به ظرفیت‌های داخلی اعتماد نمی‌کند، بهتر است به واسطه یک صاحب برند خارجی، اعتماد ایجاد شود. این مسئله یکی از چالش‌های استارتاپ‌های حوزه های‌تک است.»
وی گفت: «تا پیش از این دانشگاهیان فکر می‌کردند زمینه برای شکوفایی استعداد‌ها کم است اما هم‌اکنون نگرش‌ها عوض شده و آینده بسیار امیدبخش است.»
مدیرعامل دیموند: شتاب‌دهنده‌ها «دزد» نیستند!
احمدرضا مسرور، مدیرعامل دیموند، با اشاره به اینکه ۶۰۰ استارتاپ را بررسی کرده و هم‌اکنون ۳۳ استارتاپ در مرحله پیش‌شتاب‌دهی هستند، گفت: «تاکنون ۸ استارتاپ انتخاب شده که سرمایه‌گذاری جذب کرده‌اند.»
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر سرقت ایده‌ها توسط شتاب‌دهند‌ها گفت: «برخی صاحبان ایده می‌ترسند که مبادا ایده‌شان توسط شتابدهنده به سرقت برود، ولی به نظر من دزدیدن ایده یک بهانه است. دلیل ترس تیم‌های استارتاپی عدم آگاهی و شناخت از نوع فعالیت شتابدهنده است؛ لذا باید این فضا را از طریق شفاف‌سازی صفر تا صد و دادن قدرت انتخاب به آن‌ها تغییر دهیم. فضای امیدواری و فراهم کردن زمینه‌ها برای فعالیت جوانان در این عرصه از مهم‌ترین و بهترین کار‌ها برای جذب جوانان و نخبگان کشور به ماندن در کشور است. ایده‌های اولیه ایده‌های عجیب و غریبی نیستند که بخواهند دزدیده شوند.»
مدیرعامل فینوا: استارتاپ‌ها امید را به فضای دانش‌آموختگی کشور آوردند
ناصر غانم‌زاده، مدیرعامل شتابدهنده فینوا، در پاسخ به سوال تاثیر کسب‌و‌کارهای نوپا بر سبک زندگی گفت: «دنیا در هر صورت تغییر می‌کند. باید سعی کنیم این تغییر را به صورت مثبت در جهت تسهیل زندگی مردم و بالا‌تر بردن سطح زندگی ایجاد کنیم. بهتر استت خودمان دست‌اندرکار این تغییر مثبت باشیم تا اینکه اجازه دهیم کسی از بیرون این کار را برای ما انجام دهد.»
وی با بیان اینکه بسیاری از ایده‌هایی که امروز به دست ما می‌رسد کپی‌شده از سیلیکون‌ولی است، ادامه داد: «در هر ردیف از یک جنس ایده، چند مورد مشابه دیدهه می‌شود چرا که ممکن است ایده همزمان در ذهن دیگری هم باشد.»
غانم‌زاده با بیان اینکه در فینوا ۱۵۶ ایده مطرح و بررسی شده است، افزود: «آنچه مهم است اجرای ایده است و اگر استارتاپ شکل بگیرد دیگر دغدغه دزدیدن مطرح نیست بلکه درست شدن بیزینس مدل، جذب سرمایه‌گذاری، خرج‌کرد درست برای رشد در مرحله اهمیت قرار دارد.»
غانم‌زاده در مورد این موضوع که آیا شتاب‌دهنده‌ها پلی برای انتقال نخبه‌های ایرانی به خارج از کشور هستند، تاکید کرد: «موضوع کاملا برعکس است؛ ما شاهد هستیم که بسیاری حتی با داشتن بلیت، اینجا مانده و موفق شده‌اند. برای مثال، ما در میان تیم‌های استارتاپی افرادی را داشتیم که پذیرش دانشگاه استنفورد و برکلی را گرفته بودند اما در این فضا باقی ماندند و هم‌اکنون دارای یکی از استارتاپ‌های موفق این حوزه هستند.»
وی گفت: «استارتاپ امید را وارد فضای دانش‌آموختگان کرد تا بتوانند ایده‌ها را محقق کنند. ایجاد امید و فضای امیدواری مهم‌ترین اتفاقی است که از سوی شتاب‌دهنده‌ها برای استارتاپ‌ها رخ داده است.»
وی از پذیرش ۷۰ تیم استارتاپی در شتابدهندههای فعلی خبر داد و گفت: «با وجود اینکه ضریب مهاجرت نخبگان در حوزه‌های های‌تک و هاردتک بالاست، طی چند سال اخیر شتاب‌دهنده‌ها موفق شده‌اند این ضریب مهاجرت را کاهش دهند.»
غانم‌زاده با اشاره به اینکه دنیا در حال تغییر است و ۵ سال پیش اپراتور‌ها با این میزان و کیفیت اینترنت ارائه نمی‌کردند، گفت: «ما نیز خودمان می‌توانیم تغییر ایجاد کنیم و یا از تغییرات استفاده کنیم. باید سبک زندگی را بالا ببریم و با ایجاد تغییر مثبت در این بخش، خودمان دست‌اندرکار این تغییر باشیم. استارتاپ کسب‌و‌کاری ۱۰ ساله است و برای موفقیت آن باید امید داشت.»
