از زمانی که یک ایده به ذهن کارآفرین می‌رسد تا زمان اجرایی‌کردن آن زمانی نسبتا طولانی صرف مراحل مختلفی چون نوشتن طرح توجیهی و BP و…. می‌شود. پرسشی که در این نوشته سعی بر پاسخگویی آن داریم آن است که در چه مرحله‌ای بهتر است نسبت به ثبت شرکت در اداره ثبت شرکت‌ها و موسسات غیرتجاری اقدام كنیم؟
برخی کارآفرینان ترجیح می‌دهند در همان ابتدای کار و قبل از ورود سرمایه‌گذار، خود یک شرکت ثبت کنند تا به نحوی هم در زمان صرفه‌جویی كنند هم اینکه به واسطه ایجاد یک شخصیت حقوقی مستقل، اعتبار استارتاپ خود را بالاتر ببرند. در اینکه هر دو این موارد تا حدی صحیح است، بحثی نیست اما هرگاه قصد انجام عملی را داریم بهتر است که هر دو نقاط ضعف و قوت آن را بسنجیم و ببينیم بین مزایا و معایب آن اقدام، کدام‌یک بیشتر خودنمایی می‌كند.
در مورد ثبت شرکت خوب است به چند نکته توجه کنیم:
هر کسب‌و‌کاری الزاما نیاز به ثبت شرکت ندارد. درست است که ماهیت استارتاپ رشد سریع است اما همیشه همه کسب‌و‌کار‌ها، تمامی ویژگی‌های یک استارتاپ را ندارند و فقط شبیه آن هستند. در این موارد، مثلا یک سایت ارائه خدمات آنلاین در حوزه‌ای خاص ممکن است بسته به نوع طرح توجیهی آن، از طریق سرمایه‌گذاری‌های سنتی یا به هر نحو دیگر، به درآمد مطلوب رسیده و رشد خود را نخواهد از یک حدی فراتر ببرد. در این موارد ممکن است اصلا نیاز به ثبت شرکت در این حوزه وجود نداشته باشد. البته این مورد صرفا یک مثال است و بسیارند کسب‌و‌کارهایی با پلتفرم سایت که قطعا می‌بایست نسبت به ثبت شرکت اقدام كنند. مقصود آن است که در هر مورد جداگانه بررسی كنید که آیا واقعا بدون ثبت شرکت، کسبوکار به نتیجه مطلوب می‌رسد یا خیر. پاسخ مثبت یا منفی به این پرسش می‌تواند در خیلی موارد راهگشا باشد.
با توجه به درصد نسبتا بالای شکست استارتاپ‌ها، خصوصا در ایران که ممکن است یک ایده بسیار جذاب و کارآمد باشد، اما موانعی بر سرراه آن قرار گیرد، بهتر است از همه جوانب مطمئن شد و وقتی چند ماهی از اجرایی‌ساختن آن گذشت، نسبت به ثبت شرکت اقدام كرد؛ چراکه پیش آمده در حوزه‌ای خاص کارآفرینان شرکتی راه‌اندازی كرده‌اند و بعد از آن متوجه شده‌اند که امکان ادامه فعالیت به هر دلیل وجود ندارد. مثلاوجود موانع قانونی و حقوقی، نبود بستر‌های مناسب کسبوکار، عدم تحلیل صحیح بازار و …
عدم آشنایی افراد با مقررات حاکم بر شرکت‌ها مشکلاتی را به همراه دارد. یک شرکت استارتاپی در چند سال اول، علی‌رغم جذب سرمایه ممکن است همچنان زیانده باشد. این مطلب برای اداره مالیات باید روشن شود. در غیر‌این‌صورت، اداره مالیات، وفق مقررات، شرکت را مشمول پرداخت مالیات قلمداد می‌کند.
بسیاری از استارتاپ‌ها اگر در روز‌های آغازین، تصمیم به ثبت شرکت بگیرند، ممکن است درآمدی کسب نكنند یا آنکه در حال انجام زیرساخت‌های کسبوکار خود باشند. در مواردی که شرکت عملا فعالیت تجاری نمی‌کند، حتما می‌بایست عدم فعالیت خود را به اداره مالیات اعلام كرده و تکالیف قانونی مثل ارسال اظهارنامه را انجام دهند در غیر اين صورت اداره مالیات، شرکت را یک شرکت فعال فرض کرده و تمام مقررات مالی را بر شرکت بار می‌کند. حتی در برخی موارد عدم پرداخت هزینه‌های قانونی و عدم ارسال اظهارنامه منجر به جریمه‌هایی نیز می‌شود. پس در صورتی که شرکت فعالیتی انجام نمی‌دهد، می‌بایست نسبت به اعلام این وضعیت به اداره مالیات و سایر مراجع ذیربط اقدام شود.
در برخی موارد که پس از ثبت شرکت تصمیم به خاتمه کار گرفته می‌شود، ممکن است اقدامات مربوط به انحلال شرکت فراموش شود. در این صورت همچنان شرکت در جریان حیات قرار دارد و مقررات قانونی هم بر آن بار می‌شود. اگر تصمیم به خاتمه همکاری گرفته‌اید حتما نسبت به انحلال شرکت یا به طور کلی تعیین تکلیف شرکت ثبت‌شده اقدام كرده تا از بروز مشکلات ناخواسته جلوگیری کنید. خلاصه آنکه تا قبل از اطمينان نسبت به کسبوکار خود و آن هم در مواردی که لزوم داشتن یک شرکت را احساس می‌کنید، نسبت به ثبت آن اقدام نكنید. مثلا پس از بررسی‌های لازم به این نتیجه می‌رسید که برای انعقاد قراردادها، بالا بردن اعتبار کسبوکار، جذب سرمایه‌گذار و مواردی از این دست، ثبت یک شخصیت حقوقی در مورد بنگاه اقتصادی خاص، توجیه‌پذیر می‌شود. همچنین انتخاب زمان صحیح ثبت شرکت نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. ضمن آنکه در حین ثبت و پس از آن برای جلوگیری از مشکلات قانونی و مالی، نسبت به کسب اطلاعات در این موارد اقدامات لازم را انجام دهید.
