درآمد، مقدار پولی است که ارائهکنندگان با ارائه خدمات خود به دست میآورند. هنگامی که یک موسسه، خدماتی برای دیگران انجام دهد، در ازای آن مبلغی از ایشان دریافت میکند یا معادل آن مبلغ از ایشان طلبکار میشود و یا از ایشان سند (چک، سفته و…) دریافت میکند. تمام این موارد موجب افزایش دارایی شرکت میشود و چنین افزایش در دارایی، درآمد خوانده میشود.
فروش، مقدار پولی است که تولیدکنندگان یا بازرگانان با فروش محصولات خود به دست میآورند. هنگامی که یک تولیدکننده یا بازرگان کالایی را به مشتریان تحویل دهد، در ازای آن مبلغی از ایشان دریافت میکند یا معادل آن مبلغ از ایشان طلبکار میشود و یا از ایشان سند(چک، سفته و…) دریافت میکند. تمام این موارد موجب افزایش دارایی شرکت میشود و چنین افزایش در دارایی، فروش خوانده میشود.
ارائـه خدمـات، معمولا متضمن اجـرای وظیفـهای مورد توافق طی مدتی معیـن توسط واحد تجاری است و کالا شامل کالای تولیدشده توسط واحد تجاری برای فروش و همچنین کالای خریداری شده جهت فروش مجدد از قبیل کالای خریداری شده توسط یک واحد بازرگانی یا زمین و سایر املاک نگهداری شده برای فروش مجدد است.
درآمد عملیاتی باید به ارزش منصفانه مابهازای دریافتی یا دریافتنی اندازهگیری شود.
مبلغ درآمد عملیاتی حاصل از یک معامله معمولا طبق توافقی که بین واحد تجاری و خریدار یا استفادهکننده از دارایی به عمل میآید، تعیین میشود. این مبلغ به ارزش منصفانه مابهازای دریافتی و دریافتنی با احتساب تخفیفات تجاری اندازهگیری میشود.
در بسیاری از حالات، مابهازای مربوط، به شکل وجه نقد یا معادل آن بوده و مبلغ درآمد عملیاتی همان مبلغ وجه نقد دریافتی است. با این حال، هرگاه جریان ورودی وجه نقد به آینده موکول شود، به گونهای که طبق قرارداد منعقده بین فروشنده و خریدار و یا ضوابط معمول فروشنده، مبلغی اضافه بر بهای فروش نقدی کالا یا خدمات دریافت شود، در این حالت ارزش منصفانه مابهازای مربوط، بهای فروش نقدی است و مبلغ اضافه دریافتی درآمد عملیاتی فروشنده محسوب نمیشود، بلکه باید با توجه به محتوای تجاری معامله تحت عنوان «درآمد تأمین مالی» به طور جداگانه نمایش یابد.
هرگاه کالاها یا خدمات در قبال کالاها یا خدمات دیگری که از لحاظ ماهیت و ارزش مشابه باشد، مبادله شود، این مبادله به عنوان معاملهای درآمدزا تلقی نمیشود. برای مثال، میتوان از مبادله شیر توسط دو شرکت تولیدکننده محصولات لبنی جهت تأمین به موقع تقاضای مشتریان در حوزه توزیع محصولاتشان اشاره کرد. چنانچه کالا یا خدمات غیرمشابه مبادلـه شود، این مبادله به عنوان معاملهای درآمدزا تلقی میشود. در این حالت درآمد عملیاتی به ارزش منصفانه کالاها یا خدمات دریافتی پس از تعدیل از بابت سرک نقدی اندازهگیری میشود. هرگاه ارزش منصفانه کالاها یا خدمات دریافتی را نتوان بهگونهای اتکاپذیر اندازهگیری کرد، درآمد عملیاتی به ارزش منصفانه کالاها یا خدمات واگذار شده پس از تعدیل از بابت سرک نقدی، اندازهگیری میشود.
درآمد عملیاتی حاصل از فروش کالا باید زمانی شناسایی شود که کلیه شرایط زیر تحقق یافته باشد:
الف. واحد تجاری مخاطرات و مزایای عمده مالکیت کالای مورد معامله را به خریدار منتقل کرده باشد،
ب. واحد تجاری هیچ دخالت مدیریتی مستمر درحدی که معمولاً با مالکیت همراه است یا کنترل مؤثری نسبت به کالای فروش رفته اعمال نکند،
ج. مبلغ درآمد عملیاتی را بتوان به گونهای اتکاپذیر اندازهگیری کرد،
د. جریان منافع اقتصادی مرتبط با معامله فروش به درون واحد تجاری محتمل باشد، و
ﻫ . مخارجی را که درارتباط با کالای فروش رفته تحمل شده یا خواهد شد بتوان به گونهای اتکاپذیر اندازهگیری کرد.
هرگاه ماحصل معاملهای را که متضمن ارائـه خدمات است بتوان بهگونهای اتکاپذیر برآورد کرد، درآمد عملیاتی مربوط باید با توجه به میزان تکمیل آن معامله شناسایی شود. ماحصل معامله، زمانی بهگونهای اتکاپذیر قابل برآورد است که همه شرایط زیر احراز شده باشد:
الف. جریان منافع اقتصادی مرتبط با معامله به درون واحد تجاری محتمل باشد،
ب. مبلغ درآمد عملیاتی را بتوان به گونهای اتکاپذیر اندازهگیری کرد،
ج. میزان تکمیل معامله به گونهای اتکاپذیر قابل اندازهگیری باشد، و
د. مخارجی که درارتباط با ارائـه خدمات تحمل شده یا خواهد شد، بهگونهای اتکاپذیر قابل اندازهگیری باشد .
برگرفته از استاندارد شماره 3 حسابداری