هند با پررونقترین بازار تلفنهای هوشمند و ۴۶۲ میلیون کاربر اینترنت، دومین کشور پس از چین به شمار میرود. این رقم در سال گذشته ۲۳درصد رشد داشته است و فضای بسیار بیشتری برای رشد هم درآینده وجود دارد، زیرا تنها یکسوم جمعیت ۱٫۳ میلیون نفری هند به اینترنت دسترسی دارند. حدود ۸۰ درصد از کاربران اینترنت در هند از طریق تلفنهای هوشمند خود به اینترنت متصل میشوند و همین امر موجب میشود فرصتهای زیادی برای مدلهای تجاری جدید و ابتکار عملها وجود داشته باشد. برای مثال، پرداختهای اینترنتی و دیگر روشهای پرداخت آنلاین، هند را به سرعت در جمع اقتصادهای پیشرفته قرارداده و نیاز به استفاده از کیف پول در این کشور، کم شده است .
البته اخیرا رشد اقتصادی هند در مقایسه با چین کاهش یافته است. صندوق بینالمللی پول امیدوار است هند در سال جاری بار دیگر از نظر رشد اقتصادی از چین سبقت بگیرد. نرخ رشد اقتصادی هند در سال جاری ۷٫۲ درصد و در سال آینده میلادی ۷٫۷ درصد پیشبینی میشود.
نخست وزیر هند از جمله افرادی است که بر اهمیت ابتکار عمل و فعالیتهای اقتصادی به منظور کمک به رشد اقتصادی تاکید دارد. شعار او «استارتاپ هندی، خیزش هند» است. او معتقد است استارتاپها به رشد اقتصادی هند کمک شایانی میکنند. برنامه استارتاپ هند شامل کمکهای دولتی است که در دستور کار قرار دارند. از سوی دیگر تعدادی از سازمانهای دولتی نیز اهداف استارتاپی را برای خود تعریف کردهاند. برخی استانها قصد دارند به قطب استارتاپی تبدیل شوند و از این طریق به درآمدزایی اقتصادی کمک کنند.
در سال ۲۰۱۴، حدود ۳ هزار و ۱۰۰ استارتاپ در هند وجود داشته است و این رقم در سال ۲۰۲۰ به ۱۱ هزار و ۵۰۰ میرسد. اما چرا چنین رشد سریعی در هند اتفاق افتاده است؟
برنامه اجرایی دولت برای استارتاپهای هندی با هدف ایجاد اکوسیستمی قدرتمند به منظور پرورش خلاقیت در استارتاپهای این کشور از تاریخ ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ میلادی اجرایی شده است. اتخاذ راهکارهای ساده برای راهاندازی استارتاپها، پشتیبانی قانونی و بررسی سریع ثبت اختراعات در مقابل هزینههای کاهش یافته، ایجاد محیط آرام برای عرضه عمومی استارتاپها، فراهمکردن پشتیبانی مالی، راهاندازی صندوق ضمانت اعتبار برای استارتاپها، معافیت مالیات بر سود سرمایهگذاریهای انجامشده در صندوق وجوه و معافیت مالی استارتاپها برای ۳ سال از جمله برنامههای دولت برای حمایت از استارتاپهای هند به شمار میرود. این در حالی است که همکاریهای آکادمیک-صنعتی و پیادهسازی برنامههای مربوط به شتابدهندههای استارتاپها نیز در دستور کار دولت هند قرار گرفته است. با بهرهگیری از این روند، دولت امیدوار است استارتاپها از حوزه دیجیتال/تکنولوژی به بخشهای مختلف کشاورزی، تولید، خدمات اجتماعی، خدمات درمانی و آموزش و پرورش توسعه پیدا کنند. در کنار این تلاشها، کارگروهی متشکل از متخصصان مدیریتی و سرمایهگذاران، بهمنظور پشتیبانی از «کمپین استارتاپهای هند» تشکیل شده است. در این بین، توجه به توسعه زیرساختهای دیجیتالی نیز در اولویت قرار دارد تا از این طریق، استارتاپها به زمینه مناسبی برای توسعه دست یابند.
اکوسیستم استارتاپی هند نیز مانند دیگر اکوسیستمهای جهان پس از دوران هجوم سرمایه در سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵، در حال تصحیح خود است. تعداد استارتاپهای سرمایهگذاری شده در سال گذشته رشد خوبی را تجربه کرده است. کارشناسان با اشاره به بحران اقتصادی ۲۰۰۸ در جهان میگویند، پس از این بحران بود که بسیاری در هند توجه خود را به ابتکار عمل معطوف کردند. انقلاب ارتباطاتی و نرمافزاری، استارتاپهای هندی را به سطح جدیدی وارد کرد.
آمار حاکی از آن است که در سال ۲۰۱۴، حدود ۳هزار و ۱۰۰ استارتاپ در هند وجود داشتهاند و این رقم در سال ۲۰۲۰ به ۱۱ هزار و ۵۰۰ میرسد. اما چرا چنین رشد سریعی در هند اتفاق افتاده است؟ رشد اخیر در فرهنگ گجتی هند در کنار افزایش ناگهانی تکنولوژی اینترنتی به بیشتر شدن شمار کاربرانی منجر شده که به دنبال استفاده از خدماتی هستند که با یک اشاره انگشت کار میکنند و ساده هستند. در همین حال، پیشرفتها در سیلیکونولی آمریکا نیز به این تقاضا دامن زده است. به طور کلی استارتاپها در مقایسه با تجارتهای دیگر به سرمایهگذاری کمتری نیاز دارند. بسیاری از موفقترین استارتاپها در هند به خانوادههایی تعلق دارند که قشر متوسط به شمار میروند؛ یعنی آنها ثروتهای افسانهای در اختیار نداشتهاند تا در استارتاپها سرمایهگذاری کنند، هرچند که پس از راهاندازی استارتاپهای موفق، بسیاری از این خانوادهها به ثروتهای افسانهای دست یافتهاند. به عبارت دیگر، مالکان این استارتاپها توانستهاند در آغاز بدون نگرانی از موانع مالی وارد عمل شوند. این در حالی است که سرمایهگذاران بینالمللی نیز نسبت به سرمایهگذاری در پتانسیلهای رو به رشد بازار استارتاپهای هند تمایل زیادی نشان دادند. گروه مدیریت بینالمللی تایگر، ۴۲۲ میلیون دلار در سال مالی ۲۰۱۵-۲۰۱۴ در هند سرمایهگذاری کرد. علاوه بر سرمایهگذاران حقیقی و حقوقی، دولت نیز سرمایهگذاری کلانی انجام داده است. در این بین شرکتهای مشاورهای نیز نقش مهمی داشتهاند. این شرکتها در زمینه مشاورههای تصمیمگیری، سیاستگذاری دولتی و کمک به رشد فعال بودهاند. مجموع این عوامل موجب شدند که کشور تاریخی هند پس از آمریکا به مهمترین کشور میزبان استارتاپها در جهان تبدیل شود. مردم این کشور به طور سنتی علاقهمند بودند تا در تجارتهای کوچک و کمریسکتر فعالیت کنند. اما اکنون استارتاپهای میلیون دلاری یکی پس از دیگری در هند آغاز به کار میکنند و فرهنگ سنتی محافظهکارانه مردم این کشور نیز در حال تغییر است. برخی گزارشها حاکی از آن است که استارتاپها در هند در هر سال ۴۰ درصد رشد میکنند. چنین نرخ رشدی برای توسعه اقتصادی و اشتغالزایی در این کشور بسیار مهم به شمار میرود و چشمانداز بسیار روشنی برای استارتاپها در هند پیشبینی میشود.