در کتاب پرفروش «نوآوری جوگاد»، ناوی راجو و همکار نویسنده‌اش واژه هندی جوگاد را از زبان مادری خود وام گرفته‌اند و از آن به عنوان اصطلاحی برای نشان‌دادن راه‌حل‌های بداهه به برندهای تجاری و شرکت‌ها برای مقابله با چالش‌های سمج بر سر راه پیشرفت‌شان استفاده کرده‌اند. جوگاد در زبان هندی به معنای راه‌حل هوشمندانه در سختی و حل مشکلات با منابع محدود است و ناوی هم به دنبال کمک به برندهای تجاری و افزایش خدمات آنها به مصرف‌کنندگانشان در سراسر جهان است. راجو باور دارد که «نوآوری به‌صرفه» از فعالیت شرکت‌ها در بازارهای نوظهوری چون هند و چین الهام گرفته شده و به تدریج راهش به اقتصاد غرب باز شده است. به گفته او، نوآوری به‌صرفه «وعده تبدیل‌شدن به یک عنصر وحدت‌بخش در همکاری میان شرکت‌های شمال و جنوب در سطح اقتصاد جهانی» است. حالا این استاد بیزينس دانشگاه کمبریج خطاب به کارآفرینان و برندها در بازارهای نوظهور مي‌گوید چگونه از منابع محدودشان بیشترین استفاده را ببرند. او در سایت تد، سه اصل برای آنکه چگونه با کمترین منابع، بیشترین کار را انجام دهیم، به اشتراک گذاشته است.
- آزمایشگاهی به نام خیابان
اگر شما هم مثل من در یک کشور در حال توسعه مثل هند بزرگ شده باشید، زندگی در آن مختصات به شما میآموزد که از منابع محدود بیشترین استفاده را ببرید و راه‌های خلاقانهای پیدا می‌کنید که از آنچه صاحب آن هستید، دوباره استفاده کنید. اگر در آفریقا، شارژ گوشی همراه شما تمام شد، دچار ترس نشوید. کارآفرینان مدبری وجود دارند که گوشی شما را با دوچرخه‌شان شارژ می‌کنند. در لیمای پرو، رطوبت هوا بالاست و در سال فقط یک اینچ باران می‌بارد. یک کالج مهندسی، بیلبوردی تبلیغاتی طراحی کرد که رطوبت هوا را جذب و آب تصفیه‌شده تولید می‌کند؛ ۹۰ لیتر در هر روز.
من هفت‌سال گذشته را به مطالعه و پیدا‌کردن این کارآفرینان خفته در سراسر جهان پرداخته‌ام و کارآفرینان در هند، چین، آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی شگفت‌انگیزند. بسیاری از آنها مدرسه نرفته‌اند و ایدههای خود را در آزمایشگاههای بزرگ R&D ابداع نکرده‌اند. خیابان آزمایشگاه آنهاست؛ چرا‌که آنها منابع اصلی مانند انرژی و سرویسهای پایه مانند سلامت و آموزش را در اختیار نداشتند. وقتی که منابع خارجی نایاب هستند، شما مجبور می‌شوید به جایی درون خودتان رجوع کنید، از خلاقیتتان استفاده کنید تا با به‌کارگیری منابع محدود راه‌های هوشمندانهای برای حل مشکلات بیابید. در زبان هندی ما به مجموعه این فعالیت‌ها جوگاد می‌گوییم. راه‌حل‌های جوگاد متمایز و کامل نیستند، اما با کمترین قیمت ارزشمندترین چیزها را به وجود میآورند. در نزد من کارآفرینان و شرکت‌هایی که راه‌های جوگاد را استفاده می‌کنند همچون کیمیاگرانی هستند که با جادوی خود چالش‌ها را تبدیل به فرصت می‌کنند و از خرده‌ریزهای کم‌ارزش ابداعات بزرگی بیرون می‌کشند. آنها اربابانی هستند که یاد گرفته‌اند با منابع کمتر کار بیشتری انجام دهند. این امر، لازمه ابتکارات به‌صرفه است.
- راهکارهای نوآوری به‌صرفه در گوشه و کنار جهان
ابتکارات به‌صرفه با استفاده از منابع کمتر، ارزش اقتصادی و اجتماعی زیادی خواهند داشت. ابتکارات به‌صرفه به معنای انجام دادن کاری به هر قیمت نیست، به معنای شیوه‌های بهبود انجام کار است. می‌خواهم به شما نشان دهم چگونه بازارهای نوظهور، کارآفرینان و شرکت‌ها، سعی دارند نوآوریهای به‌صرفه را در جهت بهینه انرژی و سلامتی به میلیاردها نفر با درآمد کم و نیاز بالا در ابعاد بزرگ‌تر ارائه کنند. اول سری به چین بزنیم. بزرگ‌ترین ارائه‌کننده خدمات IT در چین، نئوسافت(Neosoft) یک راه‌حل پزشکی از راه دور برای کمک به پزشکها در شهرها توسعه داده است که براساس آن، آنها میتوانند بیمارهای پیر و فقیر را از راه دور درمان کنند. در روستاهای چین، این راه‌حل از دستگاههایی با کاربری ساده استفاده می‌کند تا پرستارها و تکنيسینها هم بتوانند از آنها در کلینیکهای روستایی استفاده کنند. چین به شدت به این راه‌حل‌های پزشکی نیاز دارد، زیرا تا سال ۲۰۵۰ بیش از نیم میلیارد شهروند سالمند خواهد داشت. به جای دورتری سفر می‌کنیم. در کنیا نیمی از جمعیت کشور از M-Pesa یا فناوری پرداخت با موبایل استفاده می‌کنند. از آنجا که ۸۰ درصد آفریقاییها حساب بانکی ندارند، این یک راه‌حل فوقالعاده برای آفریقا محسوب می‌شود. M-Pesa اکنون منبع الهام دیگر مدلهای کسبوکار در قسمتهایی مانند انرژی شدهاست. M-Kopa جعبهای شامل یک پنل سقفی خورشیدی، سه چراغ ال‌ای‌دی، یک رادیوی خورشیدی و یک شارژر تلفن همراه است. این کیت با قیمت ۲۰۰ دلار برای کنیاییها زیادی گران محسوب می‌شود و اینجاست که به کمک موبایل اکنون راه‌حل بهصرفهای ایجاد می‌شود. این کیت با یک سپرده ابتدایی ۳۵دلاری و سپس پرداخت روزانه ۴۵ سنت در اختیار شما قرار میگیرد. وقتی با تلفن همراهتان ۳۶۵ پرداخت کوچک انجام دادید، شما صاحب محصول شده و از الکتریسیته پاک و رایگان استفاده می‌کنید. این یک راه‌حل فوقالعاده برای کنیاست، زیرا ۷۰ درصد مردم خارج از شبکه برق زندگی می‌کنند. با شبکههای موبایل شما انرژی نایاب را به دست میآورید.
- چگونه از نوآوری به‌صرفه استفاده کنیم؟
با توجه به این چند مثال از نوآوری به‌صرفه، این سوال پیش میآید که چگونه آن را به‌کار ببرید؟ سه اصلی که برای این امر میتوانید استفاده کنید، عبارت است از:
راهکار اول: راه‌حل‌های ساده بسازید. به دنبال تحت‌تاثیر قرار دادن مشتری با ایده‌هایی فضایی و فانتزی نباشید. ساده و قابل دسترس کار کنید.
راهکار دوم: چرخ را دوباره اختراع نکنید. سعی کنید که منابع و داراییهای موجود و در دسترس را اهرمی برای حرکت رو به جلو کنید.
راهکار سوم: موازی فکر و عمل کنید. شرکت‌ها تمایل دارند که با مرکزی‌سازی فرآیندها در کارخانههای بزرگ و انبارها به شکلی افقی به سمت بالا حرکت کنند، اما اگر شما بخواهید زیرک باشید و با تنوع گسترده مشتریان سروکار داشته باشید، نیاز دارید با استفاده از یک زنجیره تامین توزیع‌شده و واحدهای کوچکتر تولیدکننده به نحوی موازی رشد کنید.
کشورهای نیمکره‌جنوبی، پیشروی نوآوری به‌صرفه بودند، اما نیمکره شمالی اکنون در مواجهه با کمبود منابع است، حال باید یاد گرفت که چگونه با کمترین چیزها، بیشترین کارها را انجام داد. البته امید است که شکاف مصنوعی دو نیمکره از بین برود و با نوآوری به‌صرفه، بتوانیم سیارهای را که در آن زیست می‌کنیم، حفظ کنیم. وقتی منابع بیرونی محدود باشند شما مجبور می‌شوید که به خودتان تکیه کنید، باید به سراغ وافرترین منابع بروید که همان نبوغ و هوش بشر است که امکان استفاده از هوش انسانی برای پیدا‌کردن راه‌های خلاقانه برای حل مشکلات با منابع محدود را ایجاد می‌کند.
