به نظر می‌رسد که اکوسیستم کارآفرینی ایران رفته‌رفته جاذبه‌های بیشتری از خودش ساطع می‌کند که بنگاه‌هایی همچون بانک‌ها هم به این سمت‌و‌سو آمده‌اند و حتی شتاب‌دهنده راه‌اندازی کرده‌اند و ظاهرا از سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن و ساختمان و سکه و ارز خسته شده‌اند. خوشبینانه هم این است که بازار کسب‌وکارهای فناورانه در ایران دیگر حساب و کتابش مشخص شده و می‌تواند زمینه‌ای مساعد برای سرمایه‌گذاری باشد. فاطمه خان‌محمدی مدیر مهندسی، مالی و ریسک شرکت تامین سرمایه نوین در گفت‌وگو به «شنبه» از دلایل حضور در این بازار گفته است.
- سهامدار عمده شرکت‌تان بانک اقتصاد نوین است و نخستین حضورتان در حوزه آیتی و کسب‌وکارهای فناوران است؛ براساس چه داده‌هایی به بازار آیتی و کسب‌وکارهای فناورانه وارد شده‌اید؟
با بررسی‌هایی که داشتیم مشخص شد که بازار آیتی در جهان هم از بازدهی بالایی برخوردار است. هر چند در ایران ضریب نفوذش نسبت به دنیا هنوز پایین است اما بازاری رو به رشد است. مبلغ سرمایه‌گذاری هم هنوز کم است و حسنش این است که افراد با ایده‌های نو می‌توانند وارد شوند و من به‌عنوان یک سرمایه‌گذار روی ذهن این افراد سرمایه‌گذاری می‌کنم که ریسک بالایی ندارد. در مجموع با توجه به ظرفیت‌های بازار ایران و چون به دلیل وجود تحریم‌ها، خارجی‌ها نمی‌توانند حضور پررنگی در بازار ایران داشته باشند، بازار بزرگ‌تری در اختیار سرمایه‌گذاران داخلی قرار گرفته است. ضمن اینکه در این حوزه منافع مشترکی بین سرمایه‌گذار و صاحب کسب‌وکار وجود دارد که همین امر اطمینان خاطر ایجاد می‌کند که هر دو طرف برای موفقیت تلاش می‌کنند.
ضمن اینکه مجموعه پرداخت در این زمینه کمک بسیاری به ما می‌کند و شتاب‌دهنده پرداخت نوین را هم در کنارمان داریم و زنجیره ارزش‌مان کامل شده است. وی‌سی‌ها و شتاب‌دهنده‌ها معمولا در چرخه رشد یک شرکت در مراحل مختلفی حضور دارند. اما ما در وی‌سی خودمان این محدودیت را نداریم که از یک شتاب‌دهنده‌ای خارج از مجموعه ایده بگیریم و حالت بهینه برای‌مان این است که از شتاب‌دهنده خودمان ایده‌ها را بگیریم.
- تاکنون روی چه تعداد ایده سرمایه‌گذاری کرده‌اید؟
ایده‌های زیادی را بررسی کرده‌ایم و روی چند ایده هم به توافق رسیده‌ایم اما برای اینکه بتوانیم کارمان را شروع کنیم، پذیره‌نویسی‌مان در بورس باید انجام شود که زمان می‌برد.
- در این نمایشگاه چه دستاوردهایی داشتید؟
حضور در نمایشگاه در واقع دستیابی به یک مکان متمرکزی است که ایده‌ها، صاحبان ایده‌ها و سرمایه‌گذاران حضور دارند. در ایران چون چنین مکان متمرکزی را نداریم، نمایشگاه بهترین فرصت برای آشنایی و معرفی بوده است. هم ما برای دیگران و هم دیگران برای ما. شناسایی تیم‌ها و بازارهای‌شان هم از دیگر اهداف ما برای حضور در اینجا بوده است.
- چه برآوردی از ایده‌ها و استارتاپ‌های حاضر در اینجا داشتید؟
مشکل اصلی این است که ایده‌ها بسیار شبیه به هم است. حتی می‌توانم بگویم تا 70درصد تکراری هستند. بنیانگذاران اغلب بازار را نمی‌شناسند و تنها کسب‌وکارشان را راه‌اندازی کرده‌اند. ما ریسک می‌کنیم و اسم‌مان هم خطرپذیر است اما باید بازاری برای کسب‌وکارها و ایده‌ها باشد یا نه؟! مزیت رقابتی جدیدی هم بعضا ایجاد نکرده‌اند. ما حتی از صاحبان کسب‌وکارها می‌خواهیم که اگر ایده تکراری هم دارند، حداقل بتوانند چند فیچر یا ویژگی و کاربری جدیدی به آن اضافه کنند تا مزیت رقابتی ایجاد شود. چون رویکرد ما در صندوق براساس اسمارت مانی یا پول هوشمند است؛ یعنی زمانی که صاحب یک کسب‌وکار به ما می‌گوید برای گسترس کارش سرمایه می‌خواهد و در کنار آن از ما می‌خواهد که در حوزه مالی مثلا بتواند به بانک ما هم خدماتی بدهد و… این یعنی پول هوشمند و افزایش بهره‌وری سرمایه‌گذاری. اما به افرادی که فقط می‌گویند پول می‌خواهند و هیچ فیچر جدیدی یا مزیت رقابتی هم ندارند و بعضا اصلا مربوط به حوزه مالی هم نیستند، جواب منفی می‌دهیم. تخصص ما پرداخت است. الان دیجیتال مارکتینگ در ایران مد شده است. اما کار ما مارکتینگ نیست که وارد آن شویم. کار ما در حوزه فینتک است. دانش تخصصی داریم و می‌خواهیم تخصصی کار کنیم. حوزه مالی در ایران جوان است و تکرار استارتاپ‌هایش خیلی اتفاق نیفتاده است.
به افرادی که فقط می‌گویند پول می‌خواهند و هیچ فیچر جدیدی یا مزیت رقابتی هم ندارند و بعضا اصلا مربوط به حوزه مالی هم نیستند، جواب منفی می‌دهیم. تخصص ما پرداخت است. الان دیجیتال مارکتینگ در ایران مد شده است. اما کار من مارکتینگ نیست که وارد آن شوم
- چقدر دید روشنی نسبت به حوزه استارتاپی وجود دارد و حوزه‌های سنتی چقدر تمایل دارند که در حوزه آیتی سرمایه‌گذاری کنند؟
طی دو سه سال اخیر با فرار مغزهایی که صورت گرفته، دولت اهمیت بیشتری برای توسعه کسب‌وکارهای دانش‌بنیان قائل شده و همین امر هم موجب شده تا ابعاد بیشتری از این بازار نشان داده شود و سرمایه‌گذاران به ویژه حقوقی‌ها با آن آشنایی بیشتری پیدا کنند و در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند اما حقیقی‌ها هنوز این حوزه را به‌درستی نمی‌شناسند و ریسک سرمایه‌گذاری در این حوزه را نپذیرفته‌اند و بعضا حتی نگاهی همچون حساب بانکی یا حضور در بورس به سرمایه‌گذاری در این حوزه دارند؛ یعنی دنبال سود مشخص در زمان مشخص و… هستند. اما به نظر من رفته‌رفته این نگاه تصحیح می‌شود. اما این بازار باید هر چه بیشتر ابعادش مشخص شود.
