توکوپدیا، محبوب‌ترین پلتفرم تجارت الکترونیک اندونزی و یکی ازپیشروترین استارتاپ‌های آسیاست. سرمایه‌گذاری ۱٫۱ میلیارد دلاری علی‌بابا روی این استارتاپ در آگوست سال ۲۰۱۷، نشان از تأثیر و نفوذ این برند در جنوب شرق آسیا داشت.
پتانسیل‌های بالای توکوپدیا، پیش‌ازاین نیز نظر سرمایه‌گذاران مطرحی نظیر سافت‌بانک و سکوئیا‌کپیتال را به خود جلب کرده بود.
- ایده اولیه
ویلیام تانویجایا برخلاف بسیاری از کارآفرینان موفق، نه در آیوی لیگ درس‌خوانده بود و نه خانواده بسیار ثروتمندی داشت که برای تأمین سرمایه کسب‌وکار به او کمک کنند. در سال ۲۰۰۷، هیچ بازار آنلاین مناسبی در اندونزی وجود نداشت و مردم برای خریدوفروش‌های آنلاینشان، از پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی، فروم‌های آنلاین یا وبلاگ‌های ساده استفاده می‌کردند. گرچه این وب‌سایت‌ها برخی محصولات گروه‌بندی‌شده را به فروش می‌رساندند، ولی در قالب شرکت‌های تجارت الکترونیک جای نمی‌گرفتند. به‌علاوه وبلاگ‌ها قابلیت مقیاس‌پذیری نداشتند و به‌تبع، در طول زمان نه امکان رشد داشتند و نه امنیت معاملات کاربران را تضمین می‌کردند، چراکه هیچ سیستم پرداخت آنلاینی وجود نداشت که منافع خریداران و فروشندگان را حفظ کند. ویلیام تانویجایا در دوران دانشگاه به‌عنوان نگهبان کافه دانشجویی کارکرده بود و پس از فارغ‌التحصیلی با گروهی از توسعه‌دهندگان نرم‌افزار همکاری می‌کرد. او که این نیاز بالقوه جدی را در بازار اندونزی حس کرده بود، ایده تأسیس یک کمپانی فروش آنلاین را با همکارانش به اشتراک گذاشت و لئونتیوس آلفا ادیسون اولین فردی بود که به این ایده علاقه‌مند شد.
- در سال ۲۰۰۹ شرکت هولدینگ
PT IndonusaDwitama موافقت خود را با تأسیس شرکت توکوپدیا اعلام کرد و بخش مهمی از بودجه شروع به کار آنان را متقبل شد. به این ترتیب وب‌سایت توکوپدیا کار خود را آغاز کرد. مدل کسب‌وکار اولیه، بر مبنای تجارت C2C شکل‌گرفته بود، به این معنی که مردم و مصرف‌کنندگان عادی می‌توانستند محصولات و خدمات خود را در این پلتفرم معرفی کنند و به فروش برسانند. پیش از این کمپانی‌های مطرحی مثل eBay و Taobaoعلی‌بابا هم کارشان را به همین شیوه شروع کرده بودند و بعدا مدل تجاری‌شان را به B2C تغییر داده بودند. به‌این‌ترتیب برای اولین‌بار مردم اندونزی از سراسر کشور، با یکدیگر مشغول دادوستد شدند. توکوپدیا با موفقیت سیستم پرداخت مالی امنی برای کاربران فراهم کرد و محیط قابل‌اعتمادی برای تبادلات و معاملات مصرف‌کنندگان به وجود آورد. گرچه همان‌طور که تانویجایا بعدها در مصاحبه‌ها اظهار کرد، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات اولیه توکوپدیا، عدم آگاهی و آشنایی مردم با این سبک فروش بود و این شرکت تا مدت‌ها ناچار بود همه بودجه بازاریابی خود را به آموزش مردم اختصاص دهد. اما به‌تدریج مزایای تجارت الکترونیک، مخاطبان بیشتری را به پلتفرم توکوپدیا سوق داد. تنها یک سال بعد، رشد سریع توکوپدیا باعث شد بنیانگذاران جوان آن جایزه بهترین استارتاپ سال را از آن خود کنند. پیرو این موفقیت، شرکت بین‌المللی سرمایه‌گذاری ایست ونچرز، با سرمایه‌گذاری خود روی این استارتاپ، فرصت خوبی برای مقیاس‌پذیری آن به وجود آورد. در سال ۲۰۱۱، توکوپدیا ۷۵ هزار کاربرفعال داشت و برندهای مشهور بین‌المللی، برای انتشار محتوای تبلیغاتی خود به این وب‌سایت مراجعه می‌کردند. طی ۳ سال، دیگر سرمایه‌گذاران خارجی نیز که می‌خواستند نفوذ پرمنفعتی در بازار اندونزی داشته باشند، سرمایه توکوپدیا را به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای افزایش دادند. سایبر ایجنت ونچر، بینوس و سافت‌بانک، برخی از این سرمایه‌گذاران بودند.
- وضعیت فعلی توکوپدیا
توکوپدیا در حال حاضر بزرگ‌ترین سرویس خریدوفروش آنلاین اندونزی است که درواقع یک بازار آنلاین فعال را برای مرتبط ساختن صاحبان کسب‌وکارهای خرد، تجار و کلیه خرده‌فروشی و برندها با مصرف‌کنندگان فراهم کرده است. محدودیتی برای تبادلات کالاهای مجاز و قانونی وجود ندارد و محصولات بسیار متنوعی، از لوازم الکترونیک گرفته تا لوازم خانه، اسباب‌بازی و پوشاک و لوازم بهداشتی و آرایشی و حتی لوازم و قطعات الکتریکی در این بازار بزرگ عرضه می‌شود. توکوپدیا تسهیلات ویژه‌ای را نیز برای شرکت‌هایی درنظر گرفته که می‌خواهند تجربه‌ای خاص و منحصربه‌فرد برای مشتریانشان فراهم کنند. ارسال محصولات به توافق فروشندگان و مشتریان بستگی دارد. برخی از محصولات غذایی مستقیما از تولیدکنندگان اصلی برای سفارش‌دهندگان ارسال می‌شوند ولی ارسال بسیار از کالاهای مصرفی، به عهده خود شرکت توکوپدیاست. در معاملات کوچک نیز مشتریان کالاهای موردنیازشان را در سایت پیدا می‌کنند و پس از ثبت درخواست، می‌توانند با فروشنده مستقیما در تماس باشند. توکوپدیا مسئولیت ایمنی و سلامت همه خریدوفروش‌ها را به عهده دارد. در آوریل سال ۲۰۱۵، لیست کالاهای فعال مورد مبادله به بیش از ۴٫۹ میلیون رسیده بود و نرخ تراکنش‌های ماهیانه حدود ۵ میلیون تخمین زده می‌شد. توکوپدیا با کمک سرمایه‌گذاری‌های متعدد موفق شده فناوری خود را همراستا با نیازهای مخاطبان ارتقا دهد. تعداد کارمندان این شرکت از ۲۰۰ نفر در سال ۲۰۱۵ به ۵۰۰ نفر در سال ۲۰۱۷ رسیده است. مجموع سرمایه شرکت توکوپدیا در بازار سهام ۱٫۳۵ میلیارد دلار برآورد شده است.
