احمدعلی فرهودی مدیرعامل صباسل | استارتاپهایی که براساس تکمحصول و نیازهای روزمره راهاندازی میشوند یک نکته مهم درموردشان وجود دارد و آن این است که سرمایهگذاریهای پرریسکی هستند. چون این مسئله که بازاری برایشان وجود داشته باشد یا نه، بسیار محل بحث است. مثلا محصولاتی مانند نوشابه و آب معدنی بسیار پرمصرف هستند اما در ایران در هر کوچهای یک سوپرمارکت وجود دارد که مشتری میتواند کالایش را از آنجا تهیه کند. بنابراین ریسک بیشتر به دلیل شبکه توزیع در ایران ایجاد میشود. خارج از ایران این همه سوپرمارکت در فواصل اندک وجود ندارد. همچنین در ایران کماکان خرید انبوه محصولات و کالاهای روزمره کمتر به صورت آنلاین انجام میشود و این هم از دلایل ازدیاد سوپرمارکتهاست. در حقیقت گستردگی شبکه توزیع سنتی در ایران این چالش را ایجاد میکند که آیا این بیزینسهای آنلاین موفق میشوند یا نه؟!
نکته مهم دیگر این است که وقتی استارتاپی برای این منظور در حال شکلگیری است، هزینههای ثابت برای دیلیوری و ارسال و… دارد که تفاوت زیادی با شرکتهای بزرگ ارسال محصول و کالا ندارد. این هزینه ثابت وجود دارد و در نهایت روی یک محصول تمرکز دارند که همان محصول در شبکه گسترده توزیع سنتی در دسترس همگان قرار دارد. اما محصولاتی هم وجود دارند که ممکن است هر روز خریداری نشوند و در طول هفته دو تا سه بار خریداری میشوند؛ مانند نان. این محصولات به نسبت آینده بهتری دارند چون شبکه نانواییها به اندازه سوپرمارکتها گسترده نیستند و دوم اینکه در شهرهای بزرگ ایران سبک زندگی تا حدود زیادی تغییر کرده و کسی وقت ندارد که در صف نانوایی بایستد. پس محصولاتی که شبکه توزیعشان خیلی گسترده نیست و فرکانس خریدشان هم زیاد بالا نیست، به نظر من گزینههایی هستند که میتوان رویشان کار کرد. اتفاقا این گزینهها ویژه ایران است که هنوز نوستالژی مصرف نان داغ در میان مردم وجود دارد.
از تبعات شهرنشینی و زندگی در شهرهای بزرگ، تغییر سبک زندگی است. این اتفاق به زودی در شهرهای کوچکتر از تهران و اصفهان و تبریز هم اتفاق میافتد و این تغییر ناگزیر است. چون از الزامات توسعه اقتصادی است. بنابراین شهرستانها هم کمکم با استراحتهای سر ظهر و بعد از ظهر خداحافظی میکنند. همین امر به خودی خود زمینهساز ایجاد نیاز به خدماتی است. به تبع آن ظرفیتهای زیادی ایجاد میشود. مثلا خدمات منازل که اتفاقا در اکوسیستم ایران هم به دنبالش رفتهاند. در همین زمینه و البته خارج از ایران به دنبال همین تغییراتی که در سبک زندگی آدمها رخ داده است، زمینههای نوینی برای راهاندازی استارتاپ ایجاد شده است که اینترنت اشیاء جنبهای از همین امر است و یکی از این نمونههایش قفل هوشمند منازل است. قفل هوشمند به این صورت کار میکند که مثلا در صورت خانه نبودن صاحبخانه، به پستچی اجازه میدهد که تا یک جایی وارد خانه شود و بسته را در خانه بگذارد. همین الان در تهران بسیاری از بستههای پستی برگشت میخورد چون اغلب صاحبخانهها سر کار هستند و کسی برای تحویل گرفتن بستهها در خانه نیست. قفل هوشمند این مشکل را حل میکند. دوربینی هم تمام مراحل را کنترل میکند. در حال حاضر چنین استارتاپی را چند جوان ایرانی در کالیفرنیا و با نام «گیت» راهاندازی کردهاند. این قفل هوشمند کسی را که به در خانه آمده، میبیند و به صاحبخانه زنگ میزند و او هم فرد مورد نظر را میبیند و اگر تایید کرد، قفل هوشمند در منزل را برای افرادی مانند پستچی باز میکند و کاملا تحت کنترل میگیرد. ایدهیافتن برای راهاندازی چنین کسبوکارهایی کار سختی نیست و میتوان کارهای زیادی در این زمینه مدرن و نوین انجام داد. در واقع تنها کافی است که علاقهمندان به این حوزه رصد خوبی از نیازهای حاصل از تغییر سبک زندگی داشته باشند و به سمت رفع نیازهایی بروند که هزینههای اولیه کمتری داشته باشد و اینکه کمتر در آن زمینه استارتاپ راهاندازی شده و به تعبیری بکر باشد. در این صورت شانسهای زیادی برای موفقیت وجود دارد.
مسئله دیگر که باید مد نظر باشد این است که حتما توجه شود که آیا در منطقهای که خدمات آنلاین ارائه میکنیم، نیاز به این خدمات وجود دارد یا نه. الان در بسیاری از مناطق تهران، زنان شاغل نیستند.