به بهانه برگزاری نمایشگاه اینوتکس ۲۰۱۸ با سیدعلی هزاوه، مدیر مرکز شتابدهی نوآوری که یکی از زیرمجموعه‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است، گفت‌وگویی داشتیم.
به گفته او، این مرکز به دلیل تجربه‌ای که در ارتباط هر‌روزه و کار با استارتاپ‌ها داشته، برای برگزاری نمایشگاه اینوتکس، در کنار دبیرخانه و فن‌بازار به عنوان مجریان این رویداد، قرار‌گرفته تا اینوتکس ۲۰۱۸ بهتر از همیشه برگزار شود.
هزاوه در این گفت‌وگو از بخش‌ها و رویدادهای مختلفی که در نمایشگاه اینوتکس ۲۰۱۸ برگزار می‌شود، برایمان می‌گوید.
-
آقای هزاوه، مهم‌ترین ویژگی هفتمین دوره اینوتکس چیست؟
امسال دوره هفتم اینوتکس برگزار می‌شود؛ در ۵دوره اول آن، تنها شرکت‌های بزرگ در نمایشگاه حضور داشتند. سال گذشته اولین دوره بود که بخش استارتاپی به نمایشگاه اینوتکس اضافه شد ولی به صورت محدود برگزار شد ولی اینقدر تجربه خوبی بود و فیدبک‌های خوبی از آن گرفته شد که تصمیم گرفتیم این بخش را توسعه دهیم و امسال به صورت گسترده‌تر اجرا شد.
-
چه بخش‌های خاصی برای استارتاپ‌ها در نظر گرفته شده است؟
در اینوتکس ۲۰۱۸ رویدادها و اتفاقاتی داشتیم که همه در سال‌های گذشته هم انجام می‌شدند ولی این اتفاقات امسال در اندازه وسیع‌تری برگزار شدند. مهم‌ترین نکته اینوتکس این است که ما در بخش استارتاپی سعی کردیم نقش‌آفرینان مختلف اکوسیستم استارتاپی حضور داشته باشند و برای هر بخش، هویت جداگانه‌ای در نظر گرفته شده.
مثلا بخشی برای استارتاپ‌ها، بخشی برای شتاب‌دهنده‌ها در حوزه‌های تخصصی مختلف، بخش جداگانه‌ای برای وی‌سی‌ها، بخش خاصی برای انجل‌ها داریم که در قدم‌های اولیه روی استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند، بخشی برای برگزارکننده‌های رویدادهای کارآفرینی درنظر گرفته شده که من به یاد ندارم تا به حال در نمایشگاهی چنین بخشی وجود داشته باشد. رویدادهای کارآفرینی که تبدیل به یک برند شدند و در نقاط مختلف کشور برگزار می‌شوند، در این بخش حضور دارند و رویداد خود را ارئه می‌کنند و از این طریق شبکه خود را توسعه می‌دهند. در بخش دیگر نمایشگاه هم، مخترعان حضور دارند.
در این نمایشگاه بخش خاصی هم برای رسانه‌های استارتاپی در نظر گرفته شده است. به این علت که به نظر ما رسانه‌های استارتاپی نقش خیلی مهم و جدی در اکوسیستم دارند و باید هویت مستقل خود را داشته باشند.
ارائه‌دهندگان زیرساخت به استارتاپ‌ها در کشور هم بخشی مختص به خود را دارند مثل ای‌نماد، پلیس فتا و… نهادهای مالی و بانکی هم در بخش خاص خود حضور دارند که البته تعدادی از آنها نهادهای دولتی هستند. تمام این بخش‌ها از نقش‌آفرینان و تشکیل‌دهنده قسمت‌های مختلف اکوسیستم استارتاپی هستند که در اینوتکس حضور دارند.
در اکوسیستم ایران این بازیگران، نقش زیادی دارند و تاثیر جدی بر اکوسیستم استارتاپی می‌گذارند. شاید برای همه نقش‌آفرینان اکوسیستم استارتاپی این فرصت فراهم نباشد تا از نزدیک با این نهادها ارتباط مستقیم داشته باشند و مطمئنا خیلی از دغدغه‌های فعالان اکوسیستم استارتاپی توسط همین واحدها می‌تواند حل شود، چنین فرصتی کمک می‌کند تا بدون واسطه این دو گروه با هم در تعامل باشند و از دغدغه‌ها و برنامه‌های یکدیگر مطلع شوند.
بخش دیگری که در نمایشگاه وجود دارد، ارائه خدمات مشاوره و منتورینگ توسط افراد حقیقی به استارتاپ‌ها‌ست. استارتاپ‌ها قبل از برگزاری نمایشگاه، از طریق سایت وقت مشاوره با آنها گرفته‌اند. مدیریت این بخش را هم یکی از شتاب‌دهنده‌ها به دست گرفته است.
-
دو بخش اینوتکس‌پیچ و استیج هم گویا امسال اضافه شده‌اند؟
یکی دیگر از بخش‌هایی که امسال به اینوتکس اضافه شده، رویداد اینوتکس‌پیچ است که در ۴ شهر برگزار شد و در آن استارتاپ‌ها با هم رقابت کردند و فینال آن بین برندگان هر شهر، در اینوتکس ۲۰۱۸ برگزار می‌شود.
یکی از وجه تمایزات اینوتکس امسال با سال گذشته، برنامه استیج است که این رویداد را از حالت یک نمایشگاه صرف خارج می‌کند. در برنامه استیج ۳ روز، روزی ۱۰ ساعت محتوای متنوع ارائه می‌شود. مانند سخنرانی‌های الهام‌بخش، پنل گفت‌وگو، مسابقات استارتاپی، صحبت‌های زیرساختی مانند ارائه پلیس فتا، فینال رقابت استارتاپی و چند رویداد مانند صبح خلاق و بانی در این برنامه برگزار می‌شود. بنابراین فارغ از غرفه‌ها، بازدیدکنندگان می‌توانند از۳۰ ساعت محتوا استفاده کنند.
اینوتکس فرصتی است برای شناساندن اکوسیستم؛ مخصوصا که از بخش‌های مختلف این اکوسیستم در آن حضور دارند. برای مثال، ممکن است که یک سرمایه‌گذار سنتی از اکوسیستم استارتاپی چیزی شنیده باشد و مایل باشد پولش را بیاورد ولی نمی‌داند نقش‌آفرینان و اجزای آن چه کسانی هستند. او در اینوتکس می‌تواند بخش‌های مختلف را ببیند و بشناسد
-
مشارکت دادن فعالان اکوسیستم در اجرای برنامه‌ها هم نکته جالبی است که امسال خیلی پررنگ است.
بله، نکته مهم این است که بخش‌های مختلفی که به آنها اشاره کردم، توسط فعالان اکوسیستم در بخش خصوصی مدیریت می‌شود؛ یعنی برگزارکننده این نمایشگاه، پارک فناوری پردیس و فن‌بازار و مرکز شتابدهی و معاونت علمی و فناوری هستند ولی مجریان آن، بخش خصوصی است. به عقیده من، این ارزشمندترین بخش اینوتکس است.
درواقع اینوتکس رویدادی است که به یک بخش خاص تعلق ندارد و همه درگیر آن هستند و هرکدام بخش خاصی از آن را جلو می‌برند. برای مثال، بخش وی‌سی‌ها را انجمن وی‌سی ایران مدیریت می‌کند. بخش انجل‌ها را گروه سرمایه‌گذاری کارایا کمک می‌کند و بخش تجربه تکنولوژی (technology experience) که در آن مردم می‌توانند از نزدیک یک سری تکنولوژی‌ها را لمس و استفاده کنند هم توسط یک استارتاپ جلو برده می‌شود یا در بخش دیگری که تور داخل نمایشگاه برگزار می‌شود هم مجموعه تیوان به ما کمک می‌کنند و داخل نمایشگاه تور برگزار می‌کنند به این معنی که یک سری بازدیدکننده وجود دارد که تنها از دور چیزهایی در مورد اکوسیستم استارتاپی شنیده‌اند ولی جزئیاتی از آن نمی‌دانند که شتاب‌دهنده چیست، وی‌سی چیست.
داخل نمایشگاه در ساعت خاصی، جایی جمع می‌شوند و یک سری اطلاعات به آنها ارائه می‌شود. بعد از آن، همراه با یک تور لیدر داخل نمایشگاه می‌چرخند و بخش‌های مختلف را از نزدیک دیده و با آنها و فعالیتشان آشنا می‌شوند. این قسمت از اینوتکس بیشتر یک بخش فرهنگ‌سازی و ترویجی است.
در مجموع می‌خواهم بگویم ارزشمندترین مورد این است که چنین بستری فراهم شده تا هرکدام از فعالان اکوسیستم استارتاپی بیایند و در بخشی از نمایشگاه کمک کنند و بحث‌های اجرایی را جلو ببرند. البته این مورد جای رشد دارد و امیدواریم در سال‌های آینده هرچه بیشتر و بیشتر بچه‌های اکوسیستم بتوانند درگیر شوند و قطعا نتیجه آن اتفاق خیلی خوبی خواهد بود.
پارسال هم به همین صورت بود ولی تفاوتی که داشت این بود که بخش استارتاپی، بخش کوچکی از نمایشگاه بود ولی آن را هم به همین شیوه اجرا کردیم و مدیریت اجرای هر بخش را یک مجموعه برعهده داشت ولی امسال توسعه زیادی پیدا کرده و شاید وجه تمایز اینوتکس با خیلی از نمایشگاه‌های دیگر همین مورد باشد. معمولا رویدادها یا نمایشگاه‌ها به این صورت است که یک برگزارکننده تمام مراحل کار را خود انجام می‌دهد.
-
در چنین رویدادهایی بحث ارتباط با سرمایه‌گذار هم خیلی مهم است. اینوتکس چه تسهیلاتی در این زمینه فراهم کرده است؟
در اینوتکس ۲۰۱۸ یک استارتاپ برای ارتباط بین استارتاپ‌هایی که مایل به جذب سرمایه هستند و سرمایه‌گذاران تلاش می‌کند. اسم آن هم کافه سرمایه است و به این صورت عمل می‌کند که طرفینی که علاقه‌مندی نزدیک‌تری به هم دارند را از بین استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاران یا انجل‌ها به هم وصل کند. درکنار آن مذاکرات و مشاوره‌هایی هم انجام می‌دهد تا استارتاپ‌ها را برای فرایند مذاکره با سرمایه‌گذار آماده‌تر کند.
-
کارکرد اینوتکس تلنت چیست؟
اینوتکس تلنت که توسط یک استارتاپ برگزار می‌شود، این فرصت را فراهم می‌کند تا افراد خودشان را بهتر پرزنت و معرفی کنند تا بتوانند تیم‌هایی که به آنها احتیاج دارند را پیدا کنند و در جاهای درستی که نیاز است، قرار بگیرند و ارزش‌آفرین باشند.
مورد دیگری که ما برای اینوتکس در نظر داشتیم، این بود که گفتیم که خود نمایشگاه اینوتکس می‌تواند یک بازار خوب برای استارتاپ‌ها باشد؛ به این صورت که کلی غرفه در آن وجود خواهد داشت که همه به غرفه‌سازی، تبلیغات و خدمات زیاد دیگری نیاز خواهند داشت. چقدر خوب است که این بازار در اختیار استارتاپ‌ها باشد و خدمات مورد نیاز از طریق استارتاپ‌ها تامین شود. در این زمینه هم ما یک سری شرکت‌هایی که علاقه‌مند بودند را شناسایی و معرفی کردیم تا بتوانند از این موقعیت استفاده کنند.
حتی برای خدمات دیگری مانند رفت‌وآمد به نمایشگاه از استارتاپ‌های توسعه‌یافته‌تری مثل اسنپ کمک گرفتیم، به این صورت که درصد تخفیف خاصی برای رفت‌وآمد به نمایشگاه گذاشتند. به صورت خلاصه بگویم، سعی کردیم که در حد توانمان و به نسبت اولین تجربه، استارتاپ‌ها را از A تا Z ماجرا درگیر کنیم که ان‌شاءالله این روند برای سال‌های آینده بهتر و بهتر انجام خواهد شد.
-
با آنچه که در نمایشگاه دیدید، فکر می‌کنید حال اکوسیستم استارتاپی ایران چگونه است؟
در اینکه این روزها اکوسیستم تا حدی حال خوبی ندارد، شکی نیست ولی در بخش‌های مختلف این مورد متفاوت است. بعضی مناطق اکوسیستم کمی حال بهتری دارد و بعضی جاها کمی بدتر است. به دلیل داستان‌های اقتصادی که در کل کشور جریان دارد، ولی در همین شرایط اقتصادی هم استارتاپ‌ها می‌توانند ارزش‌آفرینی زیادی داشته باشند و راه‌حل‌های زیادی ارائه دهند در یک اقتصاد مبتنی بر نوآوری و استارتاپی. بخش حاکمیتی هم باید به این باور برسد که استارتاپ‌ها می‌توانند راه‌حل ارائه دهند.
-
چه توقعی از اینوتکس تعریف شده و هدف کلی آن چیست؟
با توجه به اینکه اینوتکس وجوه مختلفی دارد، باید در هر وجهی از آن انتظار خاصی داشت؛ مثلا در بخش غرفه‌ها فرصت خوبی برای مذاکره وجود دارد. در اصل اینوتکس یک اتفاق بزرگ استارتاپی است که در طول سال یک بار کل نقش‌آفرینان اکوسیستم استارتاپی را دور هم جمع می‌کند و به صورت تخصصی در یک حوزه خاص نیست و زمانی‌که حوزه‌های مختلف در کنار هم قرار بگیرند، می‌توانند ارزش‌آفرینی زیادی داشته باشند و مشکلات زیادی را در کنار یکدیگر برطرف کنند.
در رویدادهایی مانند اینوتکس فرصت دیگری هم وجود دارد؛ اینکه یک سری آدم‌ها و مجموعه‌ها هستند که می‌توانند به اکوسیستم کمک کنند ولی اکوسیستم را نمی‌شناسند. اینوتکس فرصتی است برای شناساندن اکوسیستم؛ مخصوصا که از بخش‌های مختلف این اکوسیستم در آن حضور دارند.
برای مثال، ممکن است که یک سرمایه‌گذار سنتی از اکوسیستم استارتاپی چیزی شنیده باشد و مایل باشد پولش را بیاورد ولی نمی‌داند نقش‌آفرینان و اجزای آن چه کسانی هستند. او در اینوتکس می‌تواند بخش‌های مختلف را ببیند و بشناسد. پس یکی از خروجی‌های اینوتکس می‌تواند همین شناساندن و توسعه‌دادن این اکوسیستم به سرمایه‌گذاران سنتی یا کسانی که می‌توانند باعث به وجود آمدن نتورک خوبی در اکوسیستم شوند، باشد.
فرصت دیگری که در اینوتکس وجود دارد، این است که در کنار استارتاپ‌ها، شرکت‌های بزرگ هم در حوزه‌های تخصصی مختلف حضور دارند و بسیاری از شرکت‌های بزرگ، در اصل فرصت‌های زیادی برای استارتاپ‌ها به حساب می‌آیند؛ به عنوان بازار یا سرمایه‌گذار یا شبکه. در بین این شرکت‌ها، شرکت‌های خارجی هم حضور دارند و همراه خود فرصت‌های بین‌المللی را دارند.
تاکید می‌کنم که این نمایشگاه متعلق به تمام اکوسیستم است و در آن تعداد زیادی از فعالان این حوزه در بخش‌های مختلف کمک می‌کنند و ما از این اتفاق بسیار استقبال می‌کنیم. مشتاقیم که در سال‌های آینده این کمک استارتاپ‌ها خیلی بیشتر باشد و بخش‌های مختلف اکوسیستم این نمایشگاه را متعلق به خود بدانند و هر کاری که می‌توانند انجام دهند، مراجعه کنند و فعالیتشان را پیشنهاد دهند تا سال آینده بتوانیم این بخش را توسعه دهیم و با نقش‌آفرینی همه بتوانیم پویایی خیلی خوبی را در نمایشگاه ببینیم.
-
تاکیدی که اینوتکس روی برگزاری بخش‌های جانبی داشته ناشی از چیست؟
وجود بخش‌های جانبی نمایشگاه مثل استیج می‌تواند سواد اکوسیستم را بالا ببرد؛ یعنی افراد با نقش‌های مختلف در این اکوسیستم می‌توانند افرادی عمیق‌تر و باسوادتری در اکوسیستم شوند که برای ما این نکته هم از اهمیت زیادی برخوردار بوده است.
یا بخش صحبت‌های الهام‌بخش که در استیج انجام می‌شود، می‌تواند با یک جمله از یک آدم با‌تجربه و تاثیرگذار، مسیر زندگی یک کارآفرین را تغییر دهد. همان داستانی که در اکوسیستم ایران یا خارج، نمونه‌های زیادی از آن را دیده و شنیده‌ایم که جایی، جمله‌ای کل مسیر زندگی فرد را تغییر داده است.
