اکوسیستم فعلا گیج است

از یلدای گذشته تا الان، یک سال پرهیاهو و جنجالی‌ داشتیم؛ از جنجال مربوط به اپلیکیشن‌های تاکسیرانی گرفته تا مسائلی مربوط به ‌ای‌نماد و انتخابات مربوط به نظام صنفی رایانه‌ای و تشکیل اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای اینترنتی. الان اکوسیستم گیج است و نمی‌داند به کدام سمت باید برود و چه باید بکند. مجوزهای متعدد الان دغدغه‌ فعلی بچه‌های اکوسیستم است و بسیار نگران‌کننده است. مرکزی به نام مرکز توسعه که وظیفه‌اش ارائه مجوز تسهیل‌کننده و روان‌کننده است، به مرکزی برای صدور مجوز تبدیل شده و به جای تسهیل مسیر، ترمزهای متعدد در مسیر ایجاد کرده است. این نماد به نماد بی‌اعتمادی تبدیل شده است.

بحث فیلترینگ هم از جمله مسائلی بوده که در یک سال اخیر استارتاپ‌های زیادی را درگیر کرده است. از حوزه فین‌تک شروع شده و تا استارتاپ‌های دیگر هم کشیده شده است. این فیلترینگ به غرض‌ورزی از سمت دولت و گاه اشخاص متعدد تبدیل شده و از بزرگ‌ترین موانع رشد استارتاپ‌ها شده است. هنوز فیلترینگ قانون مشخصی ندارد و سردرگمی‌های زیادی به همراه داشته است. بنابراین به نظر من علی‌رغم وجود تجارب مثبت، نمی‌توان از یلدای گذشته تا یلدای پیش رو برآورد مثبتی داشت.

البته ناگفته نباشد که همیشه باید جنبه‌های امیدبخشی را هم مد نظر قرار بدهیم، چون همیشه نقدهای منفی و غرزدن‌های مداوم مشکلی را حل نمی‌کند. سرمایه‌گذاری‌های زیادی در حال انجام است، جلسات منتوری خوبی در حال برگزاری است، راه برای ورود سرمایه‌گذاری خارجی باز‌شده و ده‌ها اتفاق مثبت دیگر. اما من یک نگرانی هم دارم که مربوط به نرخ‌های کذایی است که در حال رد‌ و بدل شدن است. این نرخ‌های کذایی می‌تواند اکوسیستم را پرتوقع کند و همانجایی که نقطه قوت است، موجب ضرر و زیان و ناامیدی شود، چون ممکن است این رویه را ایجاد کند که یک کمپانی برای توسعه کسب‌وکارش، تنها به این امر فکر کند که رشدی را به طریق ایجاد کند که بتواند به قیمت خوبی شرکتش را بفروشد؛ یعنی بازار کاسبی و دلالی راه‌ می‌افتد به جای بازار خدمت‌رسانی. اگر به این سمت نرویم، خیلی خوب است. اما با وجود این مسائل مثبت باید اذعان کنیم که تا حدودی حباب هم در اکوسیستم به چشم می‌خورد که نگران‌کننده است.

مثلا اتفاق مربوط به ادغام علی‌بابا و زورق اتفاق خوبی است و حتی می‌توان به این شکل تعبیر کرد که رقبا کنار هم می‌نشینند و شرکت بزرگ‌‌تری را ایجاد می‌کنند. این نقطه امیدی است. سرمایه‌گذاری‌ها رو به رشد است و خوب است و می‌تواند به رشد اکوسیستم کمک کند. بهادادن بانک‌ها به فین‌تک‌ها از دیگر نقاط امیدبخش است و شاید بتوانند برای رقیق‌کردن حوزه‌های مالی حساب ویژه‌ای روی فین‌تک‌ها بازکنند.