آینده کسب‌و‌کارهای اقتصاد دیجیتال
استارتاپ‌های هوش مصنوعی، پیشران‌های تحول اقتصادی
سرنوشت آینده ایران گره خورده با شناخت دقیق روندها و اقدام عملی در بهره‌مندی از فرصت‌های حاصل از این روندها و مقابله با تهدیدهای آنهاست. ما معتقدیم که برخی از روندهای فناورانه سرنوشت محتوم و یک باید برای آینده کشورها هستند و بدون توجه به این فناوری‌ها بدون‌شک فرصت‌های بسیاری از منظر خلق ثروت و اشتغال در آینده‌ای نه‌چندان دور از بین خواهند رفت.
بدون‌شک حوزه اقتصاد دیجیتال با جریان رشد بسیار بالایی که در سال‌های اخیر داشته و ظهور فناوری‌های نوظهوری مانند اینترنت اشیاء، هوش مصنوعی، بلاکچین و… فرصت‌های جدیدی برای کسب‌و‌کارهای جدیدی بنا نهاده است.
بر این اساس ستاد اقتصاد دیجیتال معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به دنبال این است که در جهت کمک به تنوع‌بخشی به اکوسیستم از منظر حوزه‌های فناوری‌محور و مسئله‌محور مجموعه‌ای از برنامه‌های حمایتی و ترویجی را در پیش بگیرد.
یکی از این اقدامات سلسله گزارش‌هایی است که در قالب کتاب‌هایی در این ستاد تهیه و توزیع می‌شوند و خلاصه‌هایی از آنها در قالب گزارش‌هایی در رسانه‌های مختلف منتشر خواهند شد. اولین سری از این گزارش‌ها با همکاری هفته‌نامه شنبه از این هفته شروع به چاپ شده و در قالب آن به معرفی فرصت‌های کسب‌و‌کارهای جدید در حوزه‌های فناوری جدید خواهیم پرداخت.
انقلاب صنعتی چهارم و رشد اقتصاد دیجیتال را می‌توان ناشی از ورود ترکیبی از فناوری‌ها در دنیای فیزیکی، دیجیتالی و بیولوژیکی دانست که فرصت‌ها و چالش‌های جدیدی را در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به وجود آورده‌اند.
این تحول عظیم، با پیشرفت‌های فناورانه از قبیل دیجیتالی‌سازی، روباتیک، هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء و… نحوه فعالیت صنایع مختلف مانند تولید، سلامت، خودروسازی، انرژی، صنایع نفت و گاز و … را تغییر داده و سبب معرفی محصولات و خدمات و همچنین منبعی برای مشاغل جدید شده است.
در عصر جدید یکی از موثرترین روندهای شکل‌گرفته را باید توسعه هوش مصنوعی دانست. شاید به جرات بتوان گفت که امروز کمتر کسی وجود داشته باشد که واژه هوش مصنوعی را نشنیده باشد؛ مفهومی که امروز موافقان و مخالفان بسیاری دارد.
مخالفان گاهی آن‌را جایگزینی برای بشریت دانسته و پایان حیات بشریت را در دستان هوش مصنوعی می‌دانند اما موافقان، هوش مصنوعی را همچون دیگر فناوری‌ها یک ابزار برای رشد و ارتقای سطح زندگی بشریت می‌دانند. امروز یکی از مهم‌ترین روندهای سرمایه‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی است.
اقبال و توجه ویژه صنایع بالغ به استفاده از آن در زنجیره ارزش خود، رشد استارتاپ‌ها، جذابیت بالای این حوزه برای سرمایه‌گذاران خطرپذیر همه گواه رشد بسیار بالا و توجه ویژه به این فناوری است. طبق گزارش PWC بیشترین سرمایه‌گذاری در صنایع مختلف در حوزه هوش مصنوعی توسط صنعت گردشگری و توریسم، سلامت و حوزه رسانه و ارتباطات بوده است.
همچنین، ارزش تجاری جهانی فناوری هوش مصنوعی در سال ۲۰۱۸ تقریبا به ۲/۱هزار میلیارد دلار رسید که نسبت به سال ۲۰۱۷، رشد ۷۰ درصدی داشته و پیش‌بینی می‌شود که این ارزش تا سال ۲۰۲۲ به ۹/۳ هزار میلیارد دلار برسد.
این فناوری خود تا سال ۲۰۳۰ می‌تواند تاثیر ۱۵٫۷تریلیون دلاری در تولید ناخالص جهانی داشته باشد که کشور چین ۲۱٫۶ درصد این سهم را از آن خود خواهد کرد. طبق مطالعات انجام‌شده در کشور چین، هم‌اکنون از هر ۵ نفر، ۱ نفر از دستگاهی مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده می‌کند و این عدد تا سال ۲۰۳۰ به ۵۰ درصد جمعیت این کشور ارتقا خواهد یافت و چین را تبدیل به مهم‌ترین بازیگر حوزه هوش مصنوعی تبدیل خواهد کرد.
بدون‌شک در رشد این حوزه فناورانه و کاربردی‌سازی آن در زندگی بشر، استارتاپ‌ها نقش بسیار پررنگی ایفا می‌کنند و سرمایه‌گذاری خطرپذیر در این حوزه رشد بسیار فراگیری نسبت به سایر حوزه‌های فناوری داشته است.
برای اثبات این موضوع آمار سرمایه‌گذاری خطرپذیر در کشور آمریکا در حوزه هوش مصنوعی ۳۵۰درصد از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ رشد داشته و تعداد استارتاپ‌های فعال هوش مصنوعی در آمریکا ۱۱۳درصد از سال ۲۰۱۵ تا سال ۲۰۱۸ افزایش داشته است.
تا به اینجای مقاله سعی شد با آمار و ارقام، اهمیت این روند را بر آینده بشریت نمایش دهیم و در ادامه به معرفی چند استارتاپ نوآور و مهم و فعال در حوزه هوش مصنوعی خواهیم پرداخت. Upstart توسط کارکنان سابق گوگل در سال۲۰۱۲ در آمریکا تاسیس شد و اولین پلتفرمی بود که با استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، روند اعتبار‌دهی و گرفتن وام را به صورت خودکار ارائه کرد.
این شرکت مدل بیمه‌گذاری اختصاصی خود را با کمک هوش مصنوعی توسعه داده و از تحلیل اطلاعات اعتباری فرد، سوابق فعلی و گذشته وی، وام‌های مناسب را شناسایی و حتی وام‌های شخصی‌سازی‌شده را به آنان تخصیص میدهد.
این شرکت وام‌های ۳ساله و ۵ساله با بهره ثابت را که عمدتا برای پرداخت بدهی کارت‌های اعتبار، خرید‌های کلان و سرمایه‌گذاری در آموزش حرفه‌ای است، ارائه میدهد. همچنین علاوه بر پلتفرمی که به‌طور مستقیم به افراد و به صورت همتا به همتا تخصیص یافته، سرویس فناوری این شرکت توسط بانک‌ها، اتحادیه‌های اعتباری و سایر صندوق‌ها هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مخاطبان این استارتاپ بانک‌ها، بیمه و عموم مردم هستند و مدل درآمدی آن حق اشتراک برای فروش نرم‌افزار و واسطه‌گری برای وام است. EasyMile که در سال ۲۰۱۴ تاسیس شد، شرکتی پیشرو و متخصص در زمینه ساخت اتومبیل‌های خودکار است و علاوه بر فرانسه در آمریکا، آلمان، استرالیا و سنگاپور نیز فعالیت می‌کند.
این شرکت با کارمندانی ماهر در زمینه روباتیک، بینایی کامپیوتر و دینامیک خودرو، فناوری‌هایی برای تامین وسایل نقلیه بدون راننده ارائه میدهد. همچنین با توسعه نرم‌افزاری، سیستم‌های مختلف حملونقل را خودکار می‌کند و راه‌حل‌های هوشمندی برای حملونقل مسافر در مناطق شهری و روستایی و محیط‌های متنوع ارائه میدهد و همچنین کامیونت‌های خودکار برای حمل بار سبک تولید کرده است.
اکنون خودروی EZ10 در ۲۰ کشور در سراسر جهان عرضه شده و از آن استفاده می‌شود. محصولات این شرکت کاملا الکتریکی هستند و این اقدامی در جهت کاهش آلودگی حاصل از حملونقل عمومی است. مخاطبان این شرکت سازمان‌های حملونقل هستند و درآمد این شرکت از طریق فروش مستقیم محصولاتش است.
مخالفان هوش مصنوعی گاهی آن‌را جایگزینی برای بشریت دانسته و پایان حیات بشریت را در دستان هوش مصنوعی می‌دانند اما موافقان، هوش مصنوعی را همچون دیگر فناوری‌ها یک ابزار برای رشد و ارتقای سطح زندگی بشریت می‌دانند
Limejump که در سال ۲۰۱۳ در انگلیس تاسیس شد، استارتاپی در زمینه انرژی است و با استفاده از فناوری تجزیه‌و‌تحلیل پیشرفته، یادگیری ماشینی، به اتصال منابع انرژی مشتریان به یکدیگر و صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌پردازد. فناوری این شرکت، کسبوکارها و نیروگاه‌ها را قادر می‌سازد تا حضوری فعال در بازار انرژی داشته باشند و جریان‌های درآمدی جدیدی برای آنها شکل میدهد.
این استارتاپ مشتریان را به برنامه‌های تقاضای ملی متصل می‌کند. در نتیجه نیروگاه‌ها تصمیم می‌گیرند برای افزایش تبادل انرژی هزینه کنند یا آن را کاهش دهند و همچنین کسبوکارها با تغییر یا کاهش مصرف انرژی، تعادل را به سیستم برگردانند.
در حقیقت Limejump نوسانات قیمت (ساعات اوج مصرف انرژی) را از طریق هوش مصنوعی و تجزیه‌و‌تحلیل به کسبوکارها ارائه میدهد تا با به‌اشتراک‌گذاری منابع انرژی خود، در آن صرفه‌جویی کنند. مخاطبان این استارتاپ نیروگاه‌ها و کسب‌و‌کارهایی هستند که مصرف برق بالایی دارند. این استارتاپ از شرکت‌هایی که با آن کار می‌کنند، حق اشتراک دریافت می‌کند.
Signifyd که در سال ۲۰۱۱ در آمریکا تاسیس شد، یک راه‌حل فناورانه مبتنی بر SaaS در زمینه تجارت الکترونیک ارائه کرده است که به‌صورت API روی پلتفرم متقاضیان می‌نشیند. راه‌حل این شرکت تشخیص سفارشات تقلبی از سفارشات واقعی به کمک هوش مصنوعی و تحلیل کلان‌داده و یادگیری ماشینی است که به کسبوکارها امکان افزایش فروش میدهد و باعث کاهش هزینه ناشی از تقلب می‌شود.
رسالت این مجموعه بر پایه «تجارت الکترونیک باید بدون ترس از تقلب رشد کند» است. این شرکت با استفاده از کلان داده، یادگیری ماشین به بررسی مشخصات مشتری پرداخته و به صاحب کسب‌و‌کار اطلاع میدهد که آیا سفارش واقعی است یا جعلی. این شرکت نبود تقلب در سفارشات را گارانتی کرده و به‌راحتی توسط API و افزونه به فروشگاه‌سازها قابل دسترسی است.
گارانتی این شرکت در صورت تشخیص اشتباه هزینه را به صورت کامل به خرده‌فروشی باز‌می‌گرداند. این استارتاپ توسط شرکت‌های چندوجهی و ۵۰۰ شرکت برتر خرده‌فروشی اینترنتی استفاده می‌شود. مخاطبان این استارتاپ خرده‌فروشان در زمینه تجارت الکترونیک هستند و درآمد این شرکت از طریق واسطه‌گری است.
کنترل کیفیت بخش ضروری از فرایند تولید است؛ اگرچه روباتیک و صنعت، باعث نوآوری در کارخانه‌ها شده اما هنوز در بخش کنترل کیفیت به نیروی انسانی نیاز داریم. Scortex که در سال ۲۰۱۵ در فرانسه تاسیس شده، این چالش را با تلفیق سخت‌افزار، نرم‌افزار، یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی حل کرده است.
در واقع به دنبال بهبود فرایند تولید از طریق تقویت دانش تولید و ارائه ابزاری برای تسهیل تصمیم‌گیری است. این استارتاپ با استفاده از اتوماسیون هوشمند شکلی جدید از بازرسی بصری (کنترل کیفیت) در روند تولید ایجاد کرده است.
ابزار ارائه‌شده دارای دو بخش است
۱٫ هوش کیفی که یک مرکز آنلاین و سیستم مرکزی است که با استفاده از داده‌های تصویری که از خط تولید به‌دست می‌آید، کیفیت تولید را کنترل می‌کند.
۲٫ سیستم بازرسی که در سایت مشتریان نصب می‌شود که شامل دوربین‌ها، چراغ‌ها، صفحه نمایش لمسی و … است. سیستم این شرکت از تمامی سنسورها پشتیبانی و همچنین با روبات‌ها و نقاله‌های صنعتی ارتباط برقرار می‌کند.
این استارتاپ با دوربین‌های حرارتی، مادون قرمز و سه‌بعدی تصاویر را بررسی کرده و آنها را تجزیه‌و‌تحلیل می‌کند و در نهایت گزارش بازرسی را در یک داشبورد که نمای کلی از کیفیتی که مشتری خواهان آن است، ارائه میدهد. مخاطبان این شرکت صنایع تولیدی هستند و درآمد این شرکت از طریق فروش مستقیم محصول خود است.