یادداشت محمدرضا فرحی | سریال اعلام عمومی اعداد نجومی برای ارزش استارتاپهای ایرانی، گویا پایان ندارد. اول اسنپ و حالا دیرین‌دیرین. دیروز، آقای دکتر ستاری، معاون علمی و فناوری رئیسجمهور، از مجموعه دیرین دیرین بازدید کرده‌اند. در حاشیه این بازدید، ارزش برند دیرین دیرین، ۳۵۰ میلیارد تومان اعلام شده است. با توجه به شناختی که من از آقای دکتر ستاری و وزانت علمی و دقت نظر ایشان دارم، بسیار بعید میدانم که ایشان چنین عددی را بیان کرده باشند و قاعدتا، کار خود دوستان دیرین‌دیرین بوده است.
ابتدا این را روشن کنم که از دید من، مجموعه دیرین دیرین تا الان بسیار موفق بوده است. تیمی جوان و باانگیزه و پر از خلاقیت که توانستهاند اکثر استارتاپها، برندهای بزرگ و… را در رقابت برای سفارش دادن به دیرین‌دیرین و اسپانسر‌شدن، درگیر کنند. خسته نباشید و بیش باد. اما نباید این موفقیت، منتهی به ایجاد توهم و بلندپروازی غیر‌واقعی و نامنطبق با شرایط فعلیِ دیرین دیرین شود. برای ارزش‌گذاری درست دیرین‌دیرین، حتی ارزش‌گذاری غیر تحلیلی و سرانگشتی، باید نکات زیر را حتما در نظر گرفت:
۱- دیرین‌دیرین یک استارتاپ نیست؛ چون یک عنصر مشترک در تمام تعاریف موجود از استارتاپ، مقیاسپذیری بالا‌ست. در واقع، وقتی تعداد مشتریان شما در یک استارتاپ مثلا ۱۰برابر میشوند، هزینه شما برای خدمترسانی باید دو برابر شود. در این صورت، استارتاپ حلاوت بزرگ‌شدن را به طور کامل خواهد چشید و روزبه‌روز با افزایش حاشیه سودش، بر جذابیت آن افزوده میشود. نکتهای که در مورد دیرین‌دیرین وجود ندارد و هر ویدئوی جدید، نیازمند ساعتها تمرکز و صرف وقت توسط تیمهای خلاقه، طراح، انیماتور، دوبلور و… است. در نتیجه پتانسیل رشد دیرین‌دیرین، برخلاف مجموعههایی مانند دیجیکالا، اسنپ و… محدود است و میتوان گفت هماکنون به نقطه بلوغ خود رسیده و از این به بعد رشد آن بر مبنای عوامل فاندامنتال، مانند رشد جمعیت، رشد تعداد شرکتها و برندهای مطرح و… پیش خواهد رفت.
۲- به خاطر تکیه بسیار کم دیرین‌دیرین به زیرساخت و لجستیک و نبود اثر شبکه‌ای در آن، مانع طبیعی برای ورود به چنین کسب‌و‌کاری کم است. در نتیجه، چنانچه رقیب بهتری به بازار بیاید، تمام مشتریان بدون پرداخت هزینه خاصی میتوانند به بازیگر جدید روی بیاورند.
۳- با توجه به این پتانسیل محدود رشد و همچنین نبود مانع طبیعی برای ورود، حتی اعمال ضرایب درآمدی مرسوم در بازار بورس ایران برای ارزش‌گذاری دیرین‌دیرین، کاری غیر محتاطانه است و منتهی به ارزش‌گذاری بالا میشود. اما بیایید همین ضرایب را به کار ببریم. اگر قرار باشد دیرین دیرین ۳۵۰ میلیارد تومان بی‌ارزد، باید در سال درآمدی برابر با ۱۲۰ میلیارد تومان خلق کند. با در نظر گرفتن مبلغ حدود ۲۰ میلیون تومانی که دیرین‌دیرین برای هر ویدئو دریافت میکند و با در نظر گرفتن روزهای کاری موجود در هر سال، عملا شرکت باید در هر روز به طور میانگین ۳۰ سفارش تولید دریافت کند!
در حالی که با بررسی شبکههای اجتماعی دیرین‌دیرین و تولیدات فعلی آن، تولید روزانه دیرین‌دیرین بین ۱ تا ۲ عدد در روز است. در نتیجه، ارزش‌گذاری آن نیز باید در چارچوب همین واقعیت انجام شود.
بر مبنای نکات فوق، ارزش دیرین‌دیرین بسته به جزئیات فروش و درآمد و حاشیه سود و… ، بین ۲۵ الی حداکثر ۶۰ میلیارد تومان است.