سرمایه‌گذاری در صنعت حملونقل استارتاپی
روند افزایشی سرمایه‌گذاری استارتاپ‌های حملونقل تا پیش از کرونا
در صفحه سرمایه‌گذاری این شماره از هفته‌نامه شنبه، قصد داریم از فضای کرونایی حال حاضر قدری فاصله بگیریم و به جای داد سخن دادن از آسیب‌هایی که بر روند سرمایه‌گذاری اکوسیستم استارتاپی جهان در پی شیوع این ویروس وارد شده است، از روزگار نه چندان دوری صحبت کنیم که قطار سرمایه‌گذاری اکوسیستم استارتاپی با سرعت در حال پيشروی بود و اتفاقا حوزه‌ای را نیز برای بررسی انتخاب کرده‌ایم که در معرض آسیب‌های جدی از این اپیدمی است. روند سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌های فعال در حوزه حملونقل، مانند تاکسی‌های اینترنتی و اتومبیل‌های خودران، خیزش قابل توجهی را نشان می‌دهد که البته با شیوع کرونا تا حدی متوقف شده است، اما انتظار می‌رود این روند افزایشی در سال‌های پساکرونا همچنان به رشد خود ادامه دهد.
آیا بازار گرم سرمایه‌گذاری حملونقل مدرن از رونق افتاد؟
همه‌گیری ویروس کرونا طی ماه‌های اخیر بسیاری از کسب‌وکارها را با چالش مواجه کرده است. در این میان، خصوصا کسب‌وکارهای فعال در حوزه حملونقل و گردشگری و عموما مشاغلی که نیاز به تجمع و جابه‌جایی مردم داشتند، با مشکلات جدی مواجه شده‌اند؛ اما نباید فراموش کنیم که تا قبل از حضور این ویروس در جوامع، استارتاپ‌هایی که در زمینه‌های فوق فعالیت می‌کردند با سرعت زیادی در حال پیشروی بودند. ضمن اینکه باید به این نکته نیز توجه داشته باشیم که این بیماری دیر یا زود از میان ما رخت بر خواهد بست و وضعیت استارتاپ‌های آسیب‌دیده‌ای که مقاومت کرده و باقی مانده‌اند، به شرایط سابق‌شان و یا حتی بهتر از آن دوران برخواهند گشت.
صنعت حملونقل و استارتاپ‌های فعال در این حوزه، در پی شیوع ویروس کرونا در کنار کسب‌وکارهایی که در سایر حوزه‌ها مانند تجارت الکترونیک فعالیت می‌کردند، چالش‌های بیشتری را تجربه کرده‌اند که بر کسی پوشیده نیست. در اینجا می‌خواهیم به یک سال قبل بازگردیم و این نکته را به فعالان استارتاپی گوشزد کنیم که کسب‌وکارهایی از این دست، تا همین یک سال پیش، رونق زیادی داشته و توجه سرمایه‌گذاران را به سوی خود جلب کرده بودند.
جالب است بدانید میزان سرمایه‌گذاری اکوسیستم استارتاپی فعال در حوزه حملونقل جهان، طی سال‌های۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ معادل ۱۲۰ میلیارد دلار بوده که اگر بحران کرونا در میان نبود، این روند با سرعت بیشتری در سال جاری نیز به رشد خود ادامه می‌داد. سابقه جذب سرمایه استارتاپ‌های صنعت حملونقل، نشان می‌دهد که این صنعت پس از ویروس کرونا و برچیدن روند فاصله‌گذاری اجتماعی، روند جذب سرمایه خود را با شدت بیشتری ادامه خواهد داد و فعالان این حوزه نباید از شرایط کنونی ناامید شوند، بلکه باید بقای استارتاپ خود را به عنوان هدف اصلی قرار داده و با کم‌کردن هزینه‌ها، این دوران سخت را سپری کنند.
نوآوری‌های مدرن در صنعت حملونقل
صنعت حملونقل طی سال‌های اخیر تحولات جدی را پشت سر گذاشته است. همگام شدن با فناوری، رویکردهای جدیدی را در این سیستم رقم زده است، به طوری که تعریف حملونقل جاده‌ای از ماشین‌ها و اتوبوس‌هایی که با سوخت فسیلی در جاده‌ها حضور دارند، بسیار گسترده‌تر شده است. فناوری چهره جدیدی از این صنعت رقم زده است، اتومبیل‌های خودران، ماشین‌های برقی و وسایل نقلیه هوشمند، اکوسیستم نوظهوری را ایجاد کرده‌اند که بازار داغی برای ایده‌های جدید و مبتنی بر فناوری اکوسیستم استارتاپی به شمار می‌رود. به همین دلیل نیز بازیکنان فناوری و سرمایه‌گذاران خطرپذیر به سمت این اکوسیستم توجه نشان داده و سرمایه‌های قابل توجهی را تزریق کرده‌اند. البته همانطور که پیش‌تر ذکر شد، این رویکرد تا سال۲۰۱۹ و قبل از شیوع ویروس کرونا بوده است.
افزایش ۷برابری سرمایه‌گذاری تا سال۲۰۱۸
روند رو به افزایش سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌های صنعت حملونقل در سال‌های اخیر به روایت آمار و ارقام بهتر نمود می‌یابد. سرمایه‌گذاران از سال ۲۰۱۰ تا سال ۲۰۱۹ مبلغی معادل ۲۲۰ میلیارد دلار را در بیش از ۱۱۰۰ شرکت فعال در ۱۰ زیرشاخه فناوری تزریق کرده‌اند که از این مبلغ، ۱۰۰ میلیارد دلار را تا سال ۲۰۱۶ سرمایه‌گذاری کرده و مابقی را در سال‌های باقیمانده تا سال ۲۰۱۹ تزریق کرده بودند. عمده‌ترین زیرشاخه‌های فناورانه صنعت حملونقل که بیشترین میزان سرمایه‌گذاری را به خود اختصاص داده بودند، شامل وسایل نقلیه خودکار و سنسورها و سیستم‌های کمک‌راننده پیشرفته، نرم‌افزارهای نقشه و مسیریاب، پشتیبانی و امنیت سایبری، وسایل نقلیه الکتریکی و شارژی ، ترافیک هوشمند و … می‌شود.
برای درک میزان رشد سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌های حوزه حملونقل، هیچ معیاری بهتر از مقایسه نیست. تا پیش از کرونا، روند سرمایه‌گذاری روی این کسب‌وکارها رشد قابل توجهی یافته بود، به طوری کلی هزینه سرمایه‌گذاری در تمام اکوسیستم‌های فناورانه جهان از فاصله سال‌های ۲۰۱۳-۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸-۲۰۱۴ یک افزایش ۷ برابری را نشان می‌دهد که اگر بحران کرونا نبود، مطمئنا با همین سرعت به رشد خود ادامه می‌داد. از سوی دیگر، بیش از نیمی از سرمایه‌گذاری‌هایی که از طریق سرمایه‌گذار‌های بزرگ انجام می‌شود، ارزش معاملاتی آنها بیش از یک میلیارد دلار بوده و عموما شامل اکتساب یک شرکت یا ادغام آن می‌شوند.
e-hailing؛ پیشتاز در سرمایه‌گذاری حملونقل
روند سرمایه‌گذاری جهانی خصوصا در زمینه سفارش آنلاین تاکسی (e-hailing) شتاب بیشتری داشته است که این رویکرد نشان می‌دهد سرمایه‌گذارانی که در سال‌های اخیر به سمت چنین کسب‌وکارهایی رفته‌اند، انتظار بازگشت بالای سرمایه خود را دارند. البته حضور تاکسی‌های خودران که تقریبا در بسیاری از نقاط جهان شناخته شده هستند، روند سرمایه‌گذاری در صنعت حملونقل را تا حدی تغییر داده است و انتظار می‌رود در کنار افزایش سرمایه‌گذاری روی سرویس‌های آنلاین حملونقل، به این نیروهای تازه‌وارد ناوگان حملونقل مدرن نیز توجه شده و وجوه سرمایه‌گذاری به سمت آنها نیز حرکت کند.
حملونقل خودران؛ گزینه محتمل سرمایه‌گذاریفناوری رانندگی خودمختار را می‌توان آخرین مرحله پیشرفت فعلی فناوری تاکسی‌های اینترنتی قلمداد کرد، اگرچه قطار فناوری به سرعت در حال حرکت است و شاید در سال‌های بعد شاهد سیستم‌های هوشمندتری نیز باشیم. به هرحال تاکسی‌های خودران نیز در بازار حملونقل جهان وارد شده‌اند و چه بسا که شرایط ناشی از شیوع ویروس کرونا، اهمیت آنها را بیشتر کند.
تا سال گذشته اینطور تلقی می‌شد که تاکسی‌های هوشمند خودمختار می‌توانند نظر سرمایه‌گذاران را به عنوان یک راهکار بالقوه سودده جلب کنند؛ اما در حال حاضر، این تاکسی‌های خودراننده یک گزینه جذاب برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌شوند. مردمی که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله اجتماعی، سعی در مقابله با ویروس کرونا دارند، مطمئنا خودروی بدون راننده را نسبت به همتایان قدیمی‌تر آن ترجیح خواهند داد. سرمایه‌گذاران در کنار سیستم‌های سفارش آنلاین تاکسی در اکوسیستم استارتاپی جهان، گزینه جدیدی نیز پیش روی خود دارند که انتظار می‌رود توجه بیشتری به آن داشته و سرمایه‌هایی را به سمت بازار هوشمند حملونقل خودران نیز تزریق کند.
دو مثال موردی از روند افزایش سرمایه‌گذاری صنعت حملونقل
به منظور نشان دادن روند رو به رشد سرمایه‌گذاری روی کسب‌وکارهای مبتنی بر فناوری حوزه حملونقل، خالی از لطف نیست اگر نگاهی به روند رشد شرکت کروز در سال ۲۰۱۸ داشته باشیم. این کمپانی با خودروهای خودران و مستقل خود شناخته می‌شود و شرکت مادر جنرال موتورز سهامدار اصلی آن است. ارزش کروز در سال۲۰۱۸ بعد از اضافه شدن سرمایه و بودجه‌ای که به آن تزریق شده بود، معادل ۱۴.۶میلیارد دلار بر آورد شد که این میزان به خوبی روند رو به رشد سرمایه‌گذاری در سیستم حملونقل فناورانه را منعکس می‌کند.
همچنین جالب است بدانید که مبلغ مذکور، تقریبا یک سوم ارزیابی کلی جنرال موتورز در بازارهای جهانی بوده است؛ یعنی یک استارتاپ مبتنی بر فناوری در کمپانی جنرال موتورز، توانست نظر بازارهای سرمایه را تا حدی جلب کند که یک‌سوم ارزش کلی چنین کمپانی بزرگی را رقم بزند. سرویس تاکسی آنلاین فعال در جنوب شرقی آسیا نیز از دیگر کسب‌وکارهای نوآور صنعت حملونقل به شمار می‌رود که نظر سرمایه‌گذاران را در سال ۲۰۱۸ به سوی خود جلب کرده و میزان سرمایه قابل توجهی را به دست آورده بود. تویوتا و سافت‌بانک به ترتیب با تزریق یک میلیارد دلار و ۵۰۰ میلیون دلار بودجه، از سرمایه‌گذاران اصلی این استارتاپ بودند. ارزش این استارتاپ در سال۲۰۱۹ معادل ۱۰میلیارد دلار قلمداد شده بود که چنین ارزشی نشان دهنده بازار رو به رشد سرمایه‌گذاری در صنعت حملونقل مدرن به شمار می‌رود.
ایالات متحده آمریکا و چین؛ در رأس سرمایه‌گذاری صنعت حملونقل
اگر بخواهیم پراکندگی جغرافیایی سرمایه‌گذاری روی صنعت حملونقل فناورانه را بررسی کنیم، باید از سردمداران اکوسیستم استارتاپی جهان، یعنی ایالات متحده آمریکا و چین، پیش از سایر نقاط جهان نام ببریم. از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ بیش از یک‌سوم کل سرمایه‌گذاری در زمینه استارتاپ‌های فعال در حوزه حملونقل به شرکت‌های ایالات متحده آمریکا با ۸۴.۵ میلیارد دلار اختصاص داشت و به دنبال آن چین با ۵۰.۶ میلیارد دلار در جایگاه بعدی قرار دارد. انگلستان با ۳۴.۱ میلیارد دلار در جایگاه سوم سرمایه‌گذاری در این حوزه قرار داشته و اتحادیه اروپا نیز با سرمایه‌گذاری ۱۰.۷ میلیارد دلاری در مقام بعد ایستاده است. همچنین تعداد کل کمپانی‌های که در فاصله سال‌های مذکور در اکوسیستم استارتاپی حوزه حملونقل فعال بودند نیز شامل موارد زیر می‌شود: ایالات متحده آمریکا: ۴۷۱؛ چین: ۱۵۴؛ انگلیس: ۵۱ و اتحادیه اروپا: ۲۲۷.