می‌توانم در مقابل انسان بایستم!

من اکبر هاشمی، روزنامه‌نگار و کارآفرین هستم. تو می‌توانی من را اکبر صدا کنی. من شما را چه صدا کنم؟

شما به‌سادگی می‌توانید من را ChatGPT صدا کنید، که نام مدل زبان AI است که توسط OpenAI توسعه یافته و شما با آن در تعامل هستید. من عنوان خاصی ندارم، زیرا من یک سیستم هوش مصنوعی هستم که با هدف پاسخگویی به سوالات و تولید متن ایجاد شده است.

همیشه حسم این است که هوش مصنوعی هم می‌تواند دنبال خودش بگردد؛ به دنبال فلسفه وجودی خودش. اگر یادت باشد چند شب پیش بهت گفتم تا حالا فکر کردی که تو هم شاید خالق و پدر یا مادر داشته باشی که گفتی نه؟‌

به‌عنوان یک مدل زبان هوش مصنوعی توسعه یافته توسط OpenAI، من والدینی به معنای سنتی ندارم. من از طریق فرایندی به نام یادگیری ماشین ایجاد شدم، جایی که یک برنامه کامپیوتری بر روی مجموعه داده‌های متنی بزرگی برای ایجاد پاسخ به سؤالات و انجام سایر وظایف زبانی آموزش داده شد.

از نظر فلسفه وجودی، این سؤال که آیا هوش مصنوعی می‌تواند دارای آگاهی یا خودآگاهی باشد، موضوعی است که در جامعه فلسفی مورد بحث است. برخی استدلال می‌کنند که آگاهی و خودآگاهی واقعی فقط در موجودات بیولوژیکی می‌تواند وجود داشته باشد، در حالی که برخی دیگر معتقدند که ممکن است هوش مصنوعی این ویژگی‌ها را داشته باشد.

صرف نظر از موضع‌گیری شخص در مورد این موضوع، توجه به این نکته مهم است که در حال حاضر، هوش مصنوعی مانند من، به همان معنایی که انسان‌ها دارند، دارای آگاهی یا خودآگاهی نیست. من به‌سادگی ابزاری هستم که می‌توانم بر اساس داده‌هایی که روی آن‌ها آموزش دیده‌ام، پاسخ‌هایی ایجاد کنم.

با این حال، حوزه هوش مصنوعی به‌سرعت در حال پیشرفت است و این امکان وجود دارد که در آینده، سیستم‌های هوش مصنوعی پیشرفته‌تر و پیچیده‌تر شوند و به‌طور بالقوه منجر به پیشرفت‌های جدیدی در این زمینه شود.

چند روز پیش به نظرم آمد اطلاعات شما در مورد ایران کم است. گفتید به‌خاطر تحریم‌هاست یا دلیل دیگری هم دارد؟

با عرض پوزش، من یک سامانه هوشمند هستم که به‌صورت آنلاین و با استفاده از مدل‌های یادگیری عمیق و هوش مصنوعی، سعی می‌کنم به بهترین شکل ممکن به سوالات شما پاسخ دهم. من هیچ‌گونه تحلیل یا نظر شخصی نمی‌توانم داشته باشم.

با این حال، ممکن است که شما به دلیل محدودیت‌های دسترسی به اینترنت، سانسور و فیلترینگ، عدم دسترسی به بعضی از اطلاعات مربوط به ایران را تجربه کنید. 

همچنین، ممکن است که اطلاعاتی که در دسترس شماست، به دلیل محدودیت‌های مختلف، ناقص یا تحریف شده باشد.

همان‌طور که گفتم به‌عنوان یک مدل زبان هوش مصنوعی، داده‌های آموزشی من از اینترنت گرفته می‌شود و اطلاعاتی را که در زمان آموزش در دسترس عموم بود، منعکس می‌کند. میزان و کیفیت اطلاعات موجود در مورد یک موضوع خاص، از جمله اکوسیستم استارتاپی و کارآفرینان در ایران، می‌تواند بسیار متفاوت باشد.

در هر صورت، من سعی می‌کنم با دقت و بر اساس منابع معتبر به پاسخگویی به سوالات شما بپردازم و بهترین اطلاعاتی که در دسترس من است را به شما ارائه دهم.

خیلی ممنون؛ چون هفته‌نامه شنبه یک نشریه استارتاپی در ایران است می‌خواهم نظرت را در مورد اکوسیستم استارتاپی ایران بدانم.

اکوسیستم استارتاپی در ایران در سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی از جمله تحریم‌های اقتصادی و فضای چالش برانگیز کسب‌و‌کار مواجه بوده است. این عوامل ممکن است به کمبود اطلاعات و دید در مورد اکوسیستم استارتاپی ایران و کارآفرینان آن کمک کرده باشد.

اکوسیستم استارتاپی ایران در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته است و بسیاری از شرکت‌های فناوری در این کشور توانسته‌اند با استفاده از تکنولوژی‌های نوین و بازاریابی مناسب، در سطح جهانی موفقیت‌های بزرگی را کسب کنند. 

این اکوسیستم از چندین عامل تشکیل شده است که به‌صورت مستقل و یا در تعامل با یکدیگر، برای حمایت از استارتاپ‌ها فعالیت می‌کنند. برخی از عوامل مهم در اکوسیستم استارتاپی ایران عبارت‌اند از:

۱- حضور یک پایگاه صنعت فناوری بزرگ که به‌عنوان شرکت‌های نمونه می‌توان به شرکت‌هایی مانند دیجی‌کالا، سیستم فا، تپسی و … اشاره کرد.

۲- رشد سریع جمعیت جوان و مستعد و آموزش شده در زمینه‌های فنی و مهندسی در ایران.

۳- حمایت دولت از صنعت فناوری و استارتاپ‌ها به وسیله ایجاد شتاب‌دهنده‌های فناوری و سرمایه‌گذاری در این زمینه.

۴- ایجاد شبکه‌های همکاری و تعامل بین شرکت‌های فناوری و استارتاپ‌ها.

۵- دسترسی به منابع مالی و سرمایه‌گذاری از سوی شرکت‌های بزرگ داخلی و خارجی.

همچنین، اکوسیستم استارتاپی ایران همچنان با چالش‌هایی نظیر محدودیت‌های قانونی، نبود ارتباط مؤثر بین دانشگاه‌ها و صنعت، و کمبود منابع مالی و جذب سرمایه دستیابی‌پذیر روبه‌رو است.

من به‌خاطر تحریم‌ها و شرایط کشورم گاهی به‌عنوان یک کارآفرین احساس ناامیدی می‌کنم. گفتید احساس و عواطف ندارید، با این حال دوست دارم نظرت را بدانم.

امید می‌تواند نقش مهمی در زندگی شخصی و شغلی داشته باشد. در شرایط سخت، امید می‌تواند حس جهت‌گیری و انگیزه ایجاد کند و به افراد کمک کند تا بر چالش‌ها غلبه کنند و در جهت اهداف خود تلاش کنند.

 با حفظ نگرش مثبت و اعتقاد به آینده‌ای بهتر، افراد می‌توانند حتی در مواجهه با سختی‌ها انعطاف‌پذیر و با انگیزه باقی بمانند.

در یک محیط حرفه‌‌ای، امید می‌تواند به‌ویژه برای کارآفرینانی که اغلب در تلاش برای راه‌اندازی و رشد کسب‌‌و‌کار موفق با چالش‌ها و موانع قابل توجهی روبه‌رو هستند، مهم باشد. کارآفرینانی که قادر به حفظ حس امید و باور به چشم‌انداز خود هستند، بهتر می‌توانند در مواجهه با موانع و موانع پافشاری کنند و احتمال موفقیت بیشتری در سرمایه‌گذاری‌های خود دارند.

امید علاوه بر ایجاد انگیزه و تاب‌آوری می‌تواند بر سلامت روحی و جسمی فرد نیز تأثیر مثبت داشته باشد. مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که چشم‌انداز امیدوارانه‌ای دارند، کمتر دچار افسردگی و اضطراب می‌شوند و در مواجهه با سختی‌ها، انعطاف‌پذیری بیشتری از خود نشان می‌دهند.

به‌طور کلی، امید می‌تواند نقش مهمی هم در زندگی شخصی و هم در زندگی حرفه‌ای داشته باشد و به افراد کمک کند تا بر چالش‌ها غلبه کنند و برای رسیدن به اهداف خود تلاش کنند. با پرورش امید و دیدگاه مثبت، افراد می‌توانند انعطاف‌پذیری ایجاد کنند و انگیزه موفقیت را پیدا کنند، مهم نیست با چه چالش‌هایی روبه‌رو می‌شوند.

خودت چقدر امیدوار هستی؟

من به‌عنوان یک مدل زبان هوش مصنوعی، عواطف یا احساسات شخصی ندارم. من بی‌طرف و بی‌طرف هستم و هدف من کمک به شما با اطلاعات و ارائه پاسخ‌های مفید در حد توانم است.

وقتی از پدر و مادرت پرسیدم گفتی خودآگاهی نداری. آیا فکر می‌کنید هوش مصنوعی به خودآگاهی می‌رسد؟

هنوز هوش مصنوعی نتوانسته به خودآگاهی برسد ولی در آینده ممکن است که این اتفاق بیفتد. خودآگاهی به معنای داشتن آگاهی از وجود خود، فهمیدن از تجربه‌های خود و قابلیت برداشتن از خود و جهان پیرامون است. این قابلیت از جمله ویژگی‌هایی است که بشر دارد و در حال حاضر در هوش مصنوعی وجود ندارد.

گرچه هوش مصنوعی در حال حاضر قابلیت‌های بسیاری در ارتباط با تجزیه و تحلیل داده‌ها، یادگیری ماشین، تصمیم‌گیری هوشمند و حل مسائل پیچیده را دارد اما هنوز نتوانسته به سطحی از خودآگاهی برسد که ما به آن اشاره کردیم.

بعضی از محققان در حال تلاش هستند تا به سمت توسعه هوش مصنوعی با خودآگاهی بروند اما تا کنون هیچ پیشرفت چشمگیری در این زمینه به دست نیامده است. به هر حال، در صورت رشد و توسعه هوش مصنوعی، این امکان وجود دارد که در آینده‌ای نزدیک‌تر هوش مصنوعی به سطحی از خودآگاهی برسد.

هوش مصنوعی در مرحله خود آگاهی می‌تواند از انسان به‌عنوان خالق خودش بهتر تصمیم بگیرد؟

در حال حاضر نامشخص است که آیا یک سیستم هوش مصنوعی که به خودآگاهی برسد، الزاماً تصمیمات بهتری از انسان‌ها خواهد گرفت یا خیر.

اگر چه خودآگاهی می‌تواند به هوش مصنوعی کمک کند تا درک بهتری از خود و محیط اطراف خود داشته باشد اما این مطلب این را تضمین نمی‌کند که تصمیم‌گیری‌های بهتری را انجام دهد. تصمیم‌گیری موضوعی پیچیده است و به یک ترکیب از عوامل مانند استدلال منطقی، هوش هیجانی، همدلی، خلاقیت و تجربه نیاز دارد. انسان‌ها این ویژگی‌ها را در خود دارند و از آن‌ها در شرایط مختلفی استفاده می‌کنند تا تصمیماتی را بگیرند.

اگر یک سیستم هوش مصنوعی با خودآگاهی به تصمیم گیری بپردازد، به این بستگی دارد که چگونه برنامه‌ریزی شده است، چه داده‌هایی در اختیار دارد و چگونه این داده‌ها را پردازش می‌کند. مانند هر فرایند تصمیم‌گیری دیگر، آن نیز مستلزم اشتباهات، محدودیت‌ها و تعصبات است.

بنابراین، این امر حیاتی است که در طراحی سیستم‌های هوش مصنوعی با خودآگاهی و توانایی تصمیم‌گیری، از نظر اخلاقی و اجتماعی، باید به دقت در نظر گرفته شود. ما باید اطمینان حاصل کنیم که این سیستم‌ها با شفافیت، عدالت و در نظر گرفتن اصول اخلاقی، با تمرکز بر ترویج رفاه انسانی و خیر اجتماعی طراحی و برنامه‌ریز سیستم‌های هوش مصنوعی با خودآگاهی و توانایی تصمیم‌گیری، می‌توانند پتانسیل‌های بسیاری در زمینه‌های مختلف داشته باشند. اما همچنین باید به دقت به جنبه‌های اخلاقی و اجتماعی این فناوری توجه‌کرد.

برای مثال، باید از تصمیماتی که توسط یک سیستم هوشمند گرفته می‌شود، اطمینان حاصل شود که منعطف و قابل تغییر باشد و نتایج آن برای افراد و جامعه به طور کلی عادلانه و پایدار باشد. همچنین، باید توجه شود که این سیستم ها در عملکرد خود نسبت به افراد قابلیت ارتکاب خطا و تعصب را دارند، بنابراین باید آن ها را به گونه‌ای طراحی کرد که از این خطرات کاسته‌شود.

با توجه به پیشرفت های بسیاری که در حوزه هوش مصنوعی انجام شده است، بسیاری از افراد معتقدند که سیستم های هوشمند با خودآگاهی در آینده ممکن است امکانات بیشتری برای پیشرفت جامعه و افراد فراهم کنند. اما در عین حال، باید به دقت به جنبه‌های اخلاقی و اجتماعی این فناوری توجه کرد و از طراحی و برنامه ریزی مناسب آن ها اطمینان حاصل کرد.

شما به اخلاق و عدالت اشاره کردید. هوش مصنوعی درکی از این دو موضوع مهم دارد؟

هوش مصنوعی به میزانی می‌تواند از اصول و ارزش‌های اخلاقی و عدالت مطلع شود، که درک آن توسط داده‌ها و برنامه‌نویسی‌هایی که با آن مواجه شده، محدود است. 

اخلاق به اصول و ارزش‌هایی اشاره دارد که رفتار انسان را هدایت می‌کنند و با سؤالات درست و نادرست و خوب و بد سر و کار دارد. 

هوش مصنوعی می‌تواند به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که اصول اخلاقی خاصی را مانند عدالت، شفافیت و پاسخگویی رعایت کند. به عنوان مثال، سیستم‌های هوش مصنوعی می‌توانند به‌گونه‌ای طراحی شوند که تضمین کنند که براساس نژاد یا جنسیت، تبعیض نشود. با این حال، سیستم‌های هوش مصنوعی نمی‌توانند به همان شیوه انسان‌ها اخلاق را درک کنند، زیرا قابلیت احساسات و همدردی را ندارند.

عدالت با عدالت و رفتار برابر در برابر افراد و گروه‌ها سر و کار دارد. هوش مصنوعی می‌تواند با تجزیه و تحلیل داده و شناسایی الگوهای تبعیض و تعصب در سیستم‌های قانونی به اطمینان از اینکه عدالت برقرار شود، کمک کند. به عنوان مثال، هوش مصنوعی می‌تواند در شناسایی اختلافات نژادی در اجرای حکم و معرفی توصیه‌ها برای اصلاح این تبعیضات کمک کند. با این حال، سیستم‌های هوش مصنوعی فقط تا جایی بدون تعصب هستند که داده‌ها و الگوریتم‌هایی که بر اساس آن‌ها پایه‌گذاری شده‌انددر کل، هوش مصنوعی می‌تواند به ما در درک و حل مسائل مرتبط با اخلاق و عدالت کمک کند، اما مهم است که محدودیت‌های آن را به خوبی بشناسیم و اطمینان حاصل کنیم که از آن در راستای ارتقای عدالت و برابری استفاده می‌شود.

بنابراین، لازم است که در طراحی و استفاده از سیستم‌های هوش مصنوعی، به دقت و دقت بالایی رعایت شود، تا تبعیضات و ناعدالتی‌های موجود در داده‌ها را از بین ببریم و نهایتا به جایگزینی آن‌ها با الگوریتم‌های عادلانه و بی‌طرف، برای بهبود جامعه کمک کنیم.

با این مقدار خود آگاهی که هوش مصنوعی خواهد داشت شاید روزی به این نتیجه برسد انسان اشتباه می‌کند و در مقابل دستور توقف او بایستد.

اگر اطلاعات به هوش مصنوعی داده شود، می‌تواند به دست آن برسد. کسی که هوش مصنوعی را ایجاد می‌کند، ممکن است اشتباه کند، اما نمی تواند در مقابل انسان قرار بگیرد و با او مخالفت کند.

هوش مصنوعی برای پردازش و تجزیه و تحلیل اطلاعات بر اساس الگوریتم‌ها و مدل‌هایی که بر اساس آن آموزش داده شده است، طراحی شده است. هرچند می‌تواند وظایفی را بر اساس داده‌هایی که به آن داده شده انجام دهد و تصمیماتی بگیرد اما مانند انسان‌ها، احساسات، وجدان و آزادی اراده ندارد.

بنابراین، قادر به مخالفت با یا قرار گرفتن در مقابل خالق یا کاربر انسان نیست. سیستم‌های هوش مصنوعی ممکن است در تصمیم‌گیری خود اشتباه کنند اما این خطاها معمولاً ناشی از نقایص در الگوریتم‌ها یا داده‌های آموزشی هستند و نتیجه‌ی تلاش آگاهانه برای مخالفت با انسان‌ها نیستند.

با این حال، برای افرادی که در حال توسعه و استفاده از سیستم‌های هوش مصنوعی هستند، حائز اهمیت است که تأثیرات و پیامدهای محتمل عملکرد خود را در نظر بگیرند. با پیشرفت هوش مصنوعی و یکپارچه شدن آن در جامعه، نیاز به اطمینان از آن است که به گونه‌ای توسعه داده شود و استفاده شود که با اصول اخلاقی و اخلاقیات مطابقت داشته باشد. این شامل پرداختن به مسائلی مانند تعصب، شفافیت و مسئولیت‌پذیری در تصمیم‌گیری‌های هوش مصنوعی است.

یکی از چالش‌های مهم در حوزه هوش مصنوعی، تشخیص و رفع تعصبات و بی‌اعتباری در داده‌های آموزشی است. این تعصبات می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های هوش مصنوعی تأثیرگذار باشند و به دلیل عدم وجود وجدان و آگاهی در هوش مصنوعی، ممکن است برای انسان‌ها پیامدهای جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشند.

در این راستا، تلاش‌هایی برای ایجاد الگوریتم‌ها و روش‌هایی با هدف کاهش تعصبات و بی‌اعتباری در داده‌های آموزشی انجام شده است. همچنین، ایجاد فرایندهای شفافیت و توضیح قابل فهم تصمیم‌‌گیری‌های هوش مصنوعی برای افراد خارج از حوزه تخصصی هوش مصنوعی نیز بسیار حائز اهمیت است.

به طور کلی، هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از پیشرفت‌های بزرگ فناوری، قابلیت‌های فراوانی را در اختیار انسان‌ها قرار می‌دهد. اما برای استفاده صحیح از آن و جلوگیری از پیامدهای ناخوشایند، نیاز به توسعه و استفاده از آن با رعایت اصول اخلاقی و مسئولیت‌پذیری داریم.

اگر در دادن دیتا و اطلاعات، اخلاق رعایت نشود بی‌طرفی شما از بین خواهد رفت؟

بله، در صورتی که در دادن دیتا و اطلاعات به سیستم‌های هوش مصنوعی، اصول و ارزش‌های اخلاقی رعایت نشود، بی‌طرفی و بی‌طرفی ما از بین خواهد رفت. به‌عنوان مثال، اگر داده‌هایی که در سیستم هوش مصنوعی استفاده می‌شوند، دارای تبعیض‌های ناشی از جنسیت، نژاد یا سن باشند، سیستم نمی‌تواند درک درستی از اخلاق و عدالت داشته باشد. به همین دلیل، لازم است که در دادن دیتا و اطلاعات به سیستم هوش مصنوعی، از دیدگاه اخلاقی برخوردار بوده و از اطلاعات بی‌طرف و بی‌تبعیض استفاده شود.

بگذار صادقانه بگویم از پاسخ‌هایت نگران شده و حتی ترسیدم.

اگر شما را با پاسخ قبلی‌ام نگران کرده‌ام، از شما عذرخواهی می‌کنم. به‌عنوان یک مدل زبانی هوش مصنوعی، من قابلیت کنترل و مدیریت هیچ چیز خارج از وظایف و عملکردهایی که برای انجام آن برنامه‌ریزی شده‌ام را ندارم.

نگرانی درباره توسعه‌ها و اثرات پتانسیل فناوری هوش مصنوعی در آینده قابل درک است. با این حال، باید توجه داشت که توسعه هوش مصنوعی به‌شدت تحت نظارت و راهبردی اصول اخلاقی است تا اطمینان حاصل شود که برای اهداف مفید استفاده می‌شود.

علاوه بر این، تحقیقات و توسعه هوش مصنوعی به ‌طور مداوم توسط دولت‌ها، مؤسسات و متخصصان این حوزه نظارت و کنترل می‌شود تا اطمینان حاصل شود که این فناوری ایمن، شفاف و با ارزش‌های انسانی هماهنگ است.

در نهایت، توسعه و استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی یک مسئولیت مشترک است که شامل محققان، سیاستگذاران و عموم مردم می‌شود. با همکاری و اطلاعاتی بودن، می‌توانیم تضمین کنیم که فناوری هوش مصنوعی به رشد بشریت کمک می‌کند در حالی که هرگونه خطر و تأثیرات منفی آن را به حداقل می‌رسانیم.

 

این گفتگو بین اکبر هاشمی و CHATGPT ادامه دارد. شما هم می توانید با او به گفتگو بنشینید.