هجوم سرمایه‌گذاران خطرپذیر به خاورمیانه

0

فناوری به‌آرامی خاورمیانه را دچار دگرگونی می‌کند. فضا‌های استارتاپی پررونق و سودزا کشورهای عربی را تحت تاثیر قرار داده و این منطقه به مقصدی مناسب برای سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) تبدیل شده است. جزر و مدهای اقتصادی شرایط را برای کشورهای خاورمیانه مساعد کرده به گونه‌ای که این کشورها از شرکت‌های استارتاپی استقبال کرده‌اند و به کارآفرینان جوان خاورمیانه امکان داده شده منطقه را متحول کنند. استارتاپ‌های خاورمیانه‌ای و سرمایه‌گذاران خطرپذیر بیشتر روی شهرهای سازگار با کسب‌وکار مانند دبی، عمان، بیروت، و قاهره متمرکز شده‌اند زیرا در این مناطق کارآفرینی به رسمیت شناخته می‌شود و میلیون‌ها دلار سرمایه از شهرها و سایر کشورهای خاورمیانه به سمت این مناطق سرازیر شده است.

در گذشته به دلیل هرج‌ومرج‌های سیاسی، زیرساخت ضعیف و بوروکراسی ناکارآمد عملیات استارتاپی در خاورمیانه بسیار دشوار بود. رویدادهای مهم مانند جنگ داخلی در سوریه، بازسازی در عراق، جام جهانی ۲۰۲۲ در قطر و افزایش عملیات مخرب گروه داعش در ذهن دنیا تصویری منفی از این منطقه ایجاد کرده است. این عوامل باعث شده‌اند کارآفرینی در این منطقه و از آن مهم‌تر جذب سرمایه‌گذار خارجی بسیار دشوار شود.

به دلیل زیرساخت ضعیف و نرخ بالای بیکاری، بخش فناوری با چالش‌های دشواری مواجه است. نرخ بیکاری در بین جوانان در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا بدین گونه است: ۲۱ درصد در خاورمیانه و ۲۵ درصد در شمال آفریقا. این مقدار بیکاری از هر منطقه دنیا بیشتر است و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی تقریبا ۳۰ درصد از جمعیت بیکار را در منطقه خاورمیانه تشکیل داده‌اند. واضح است که نیروی کار بااستعداد در این منطقه زیاد است و این افراد توانا می‌توانند در هر کجای دنیا اکوسیستم‌های استارتاپی قوی را ایجاد کنند.

با این حال، محیط استارتاپی نوپا و جدیدی که منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا می‌سازد، تصویری کاملا متفاوت است. زمانی هیچ خبری از شرکت‌های سرمایه‌گذار نبود اما در حال حاضر شرکت‌های سرمایه‌گذاری از قبیل شتاب‌دهندگان استارتاپی و بیش از ۲۰ سرمایه‌گذار خطرپذیر محلی در این منطقه وجود دارد و هرروز به تعداد آن‌ها اضافه می‌شود. گسترش شرکت‌های سرمایه‌گذاری در سراسر منطقه نشان‌دهنده استعداد، انرژی و نیروی کاری است که استارتاپ‌های خاورمیانه می‌توانند ارائه دهند. این انکوباتورهای خلاق ایده‌های الهام‌گرفته از سیلیکون‌ولی را ارائه می‌دهند، و فرصتی برای کارآفرینان ایجاد می‌کنند تا کسب‌وکار خود را راه بیندازند و با راهکارهای خلاقانه مشکلات جامعه مدنی را حل کنند.

علت اصلی جابه‌جایی کارآفرینانه در استارتاپ‌های خاورمیانه و شمال آفریقا افزایش دسترسی به اینترنت تلفن همراه است. در حال حاضر عرب‌زبانان بیشتری به اینترنت وصل می‌شوند و نرخ کلی استفاده از اینترنت توسط افراد این منطقه ۲/۵۲ درصد یا بیش از نیمی از کل منطقه است. طبق داده‌های سال ۲۰۱۳، نرخ نفوذ تلفن همراه در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا ۱۰۹ درصد بود و این میزان در عربستان سعودی به ۱۷۰ درصد رسید. به‌علاوه ۸۸ درصد از جمعیت آنلاین در خاورمیانه روزانه از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند که نسبت به سایر نقاط جهان آمار بسیار بالایی است. کاربران معمولا از فیس‌بوک، توییتر یا واتس‌اپ استفاده می‌کنند. تقاضا برای خدمات اینترنتی در چند سال آینده به دلیل وجود شبکه‌های فیبر نوری در سرعت‌های بسیار بالا در شهرهای بزرگ، رشد محتوای اینترنتی و گسترش دستگاه‌های تلفن هوشمند، به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت.

همانطور که در بازارهای نوظهور مانند برزیل یا هند دیده می‌شود، وقتی پایگاه کاربر اینترنت به اندازه قابل‌توجهی رشد می‌کند، بلافاصله مقدار سرمایه در این مناطق افزایش می‌یابد. با نفوذ اینترنت و پیشرفت آن تا آستانه حساس، منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا با رشد بیش‌ازحد سرمایه‌گذاری خطرپذیر بین‌المللی مواجه خواهد شد. آن‌ها مدل‌های کاری مورد تایید در سطح جهانی را از سایر بازارهای توسعه‌یافته یا درحال‌توسعه تقلید می‌کنند و سرمایه‌گذاران منطقه‌ای یا محلی نیز دنبال‌روی آن‌ها خواهند بود.

مهم‌تر از آن، بسیاری از استارتاپ‌های منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا مشغول حل مشکل مربوط به شکاف جنسیتی هستند که سیلیکون‌ولی سال‌هاست آن را نادیده گرفته است. با اینکه کارآفرینان اینترنتی زن فقط ۱۰ درصد از کل کارآفرینان دنیا را تشکیل می‌دهند، ۲۳ درصد از آن‌ها در این منطقه فعالیت می‌کنند. از آنجا که مصرف اینترنت برای اکثر کشورهای این منطقه نسبتا جدید است، تعصبات فرهنگی علیه زنان در این حوزه چندان پررنگ نیست. درحالی‌که بیش از نیمی از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در خاورمیانه زنان هستند و فقط ۲۱ درصد از نیروی کار به این قشر اختصاص داده شده است. با این حال، اینترنت فضایی دور از مسائل جنسیتی ایجاد کرده که زنان خاورمیانه می‌توانند از طریق این فضا وارد نیروی کار فناوری شوند. فناوری موجب شده نوآوری جمعی و تبادل بین‌المللی ایده‌ها گسترش یابد و زنان را در بخش فناوری در خط مقدم قرار داده است.

در این شرایط، استارتاپ‌های فناوری به زنان در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا امکان می‌دهند تا استعدادهای خود را به دنیای کسب‌وکار نشان دهند. درنتیجه زنان و مردان در خاورمیانه دسترسی بیشتر و آسان‌تری به سرمایه و بازارها پیدا می‌کنند.

ارسال دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.