بیوگرافی سم آلتمن؛ اصلی‌ترین معمار هوش مصنوعی جهان

سم آلتمن کیست؟ 

در دنیای پرشتاب فناوری و هوش مصنوعی، نام‌های کمی به اندازه سم آلتمن (Sam Altman) دارای چنین وزنی هستند. او هم به عنوان یکی از تأثیرگذارترین چهره‌های سیلیکون ولی شناخته می‌شود و هم به عنوان مدیر عامل شرکت OpenAI، شرکتی که خالق مدل‌های انقلابی GPT و چت‌بات مشهور چت جی پی تی است، در خط مقدم تغییرات فناوری جهانی قرار دارد. آلتمن یک کارآفرین سریالی، سرمایه‌گذار و متفکری با دیدگاه‌های بلندمدت در مورد آینده فناوری و تأثیر آن بر بشریت است. دیدگاه‌های او فراتر از صرفاً توسعه محصولات است؛ او به طور جدی به پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و حتی فلسفی هوش مصنوعی عمومی (AGI) می‌پردازد. سابقه او شامل رهبری Y Combinator، یکی از موفق‌ترین شتاب‌دهنده‌های استارتاپی جهان، است که نشان می‌دهد او در شناسایی و پرورش استعدادها و ایده‌های پیشرو تبحر خاصی دارد.

سم آلتمن در مدرسه و دانشگاه

مسیر آکادمیک سم آلتمن برای یک چهره برجسته فناوری، نسبتاً غیرمتعارف است. او در سنین پایین، علاقه‌ای قوی به کامپیوتر و فناوری نشان داد. آلتمن دوران تحصیل خود را در مدرسه میسوری پشت سر گذاشت و سپس وارد دانشگاه استنفورد شد.

او در استنفورد به تحصیل در رشته علوم کامپیوتر پرداخت، اما مانند بسیاری از بزرگان دنیای فناوری، تحصیلات دانشگاهی او ناتمام ماند. آلتمن در سال ۲۰۰۵، پس از دو سال تحصیل، دانشگاه را ترک کرد تا تمام تمرکز خود را بر روی کارآفرینی بگذارد. او در سن ۱۹ سالگی، اولین استارتاپ خود به نام Loopt را تأسیس کرد. این سرویس یک برنامه شبکه اجتماعی مبتنی بر مکان بود که به کاربران اجازه می‌داد موقعیت مکانی خود را با دوستانشان به اشتراک بگذارند. هرچند Loopt در نهایت موفقیت بزرگی در مقیاس جهانی کسب نکرد، اما در سال ۲۰۱۲ به مبلغ ۴۳.۴ میلیون دلار به Green Dot فروخته شد. ترک دانشگاه توسط آلتمن، یک نقطه عطف بود که مسیر او را به سمت کارآفرینی مستقل و رهبری پروژه‌های جسورانه هموار کرد. این تجربه، او را برای نقش‌های بعدی‌اش در Y Combinator و OpenAI آماده ساخت.

ثروت سم آلتمن

ثروت سم آلتمن بر خلاف بسیاری از مدیران عامل شرکت‌های میلیارد دلاری که سهام بزرگی از شرکت خود را دارند، عمدتاً از طریق سرمایه‌گذاری‌ها و کارآفرینی‌های قبلی‌اش به دست آمده است. در طول سال‌هایی که او مدیر عامل OpenAI بوده است، گزارش‌ها حاکی از آن است که او سهام قابل توجهی در این شرکت نداشته است، زیرا این شرکت در ابتدا به عنوان یک نهاد غیرانتفاعی تاسیس OpenAI شد و آلتمن نیز در دوران تبدیل شدن به یک شرکت سودمحور، سهام عمده‌ای دریافت نکرد.

بخش اصلی ثروت آلتمن از فعالیت‌های او در Y Combinator و سرمایه‌گذاری‌های شخصی‌اش نشأت می‌گیرد. در دوران رهبری او در Y Combinator، او به عنوان یک سرمایه‌گذار فعال در بسیاری از شرکت‌های پیشرو مانند Airbnb، Stripe و Reddit حضور داشت. او همچنین سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در حوزه‌های پرریسکی مانند انرژی هسته‌ای (شرکت Helion) و هوش مصنوعی انجام داده است. منابع تخمین می‌زنند که ثروت خالص او از یک میلیارد دلار تا چندین میلیارد دلار متغیر باشد که بخش عمده آن، نه از حقوق شرکتی، بلکه از پرتفوی متنوع سرمایه‌گذاری او به دست آمده است.

 

دین سم آلتمن

درباره دین سم آلتمن اطلاعات عمومی رسمی و صریحی وجود ندارد. آلتمن به ندرت در مورد اعتقادات مذهبی خاص خود صحبت کرده است. او بیشتر به عنوان یک چهره با تفکرات فلسفی و آینده‌نگرانه شناخته می‌شود تا فردی که به طور علنی به یک دین خاص پایبند باشد.

تفکرات او اغلب بر حول محورهای وجودی و بشری متمرکز است: ماهیت هوش، آینده بشریت در مواجهه با فناوری‌های قدرتمند مانند AGI، و چگونگی به حداکثر رساندن پتانسیل انسانی. او یک راسیونالیست (خردگرا) و فناوری‌گرا (Technologist) محسوب می‌شود که عمیقاً به قدرت علم و فناوری برای حل مشکلات جهانی اعتقاد دارد. او همچنین از طرفداران ایده بقای طولانی‌مدت بشریت (Longtermism) است، که تأکید می‌کند اقدامات ما باید با توجه به تأثیر آن‌ها بر نسل‌های آینده و جلوگیری از فاجعه‌های وجودی صورت پذیرد. این دیدگاه‌ها، بیشتر از یک دین خاص، نشان‌دهنده جهان‌بینی او به عنوان یک فرد کلیدی در شکل‌دهی به آینده است.

 

تاسیس OpenAI

تاسیس OpenAI در دسامبر ۲۰۱۵، نقطه عطفی در زندگی حرفه‌ای سم آلتمن و تاریخ هوش مصنوعی بود. او این سازمان را به همراه ایلان ماسک، پیتر تیل، رید هافمن و تعدادی از محققان برجسته تأسیس کرد. در ابتدا، OpenAI به عنوان یک سازمان غیرانتفاعی با ماموریت صریح توسعه هوش مصنوعی عمومی (AGI) به گونه‌ای که برای کل بشریت مفید باشد و نه فقط برای کسب سود، ایجاد شد. آلتمن معتقد بود که توسعه AGI نباید تحت انحصار یک شرکت بزرگ باشد، بلکه باید به صورت باز و ایمن انجام شود.

در سال ۲۰۱۹، به دلیل نیاز روزافزون به منابع محاسباتی عظیم (مانند CPU ها) برای آموزش مدل‌های بزرگ، OpenAI ساختار خود را تغییر داد و یک بخش “سود محدود” ایجاد کرد، اگرچه سازمان اصلی همچنان غیرانتفاعی باقی ماند. این تغییر به OpenAI اجازه داد تا میلیاردها دلار سرمایه جذب کند، به ویژه سرمایه‌گذاری عظیم مایکروسافت، که امکان توسعه مدل‌های قدرتمندی مانند GPT-3 و GPT-4 و در نهایت، ساخت چت جی پی تی را فراهم کرد. سم آلتمن از ابتدا در هیئت مدیره حضور داشت و در سال ۲۰۱۹ به عنوان مدیرعامل منصوب شد و این تغییر ساختاری را هدایت کرد.

ساخت چت جی پی تی 

ساخت چت جی پی تی (ChatGPT) بر اساس مدل‌های GPT-3.5 و GPT-4 و انتشار عمومی آن در اواخر سال ۲۰۲۲، سم آلتمن و OpenAI را به کانون توجه جهانی تبدیل کرد. ChatGPT به دلیل قابلیت‌های بی‌سابقه خود در تولید متن شبیه به انسان، پاسخ به سوالات پیچیده، و توانایی درک زمینه مکالمه، در مدت کوتاهی به سریع‌ترین اپلیکیشن در حال رشد تاریخ تبدیل شد.

نقش آلتمن در این موفقیت، به عنوان رهبر و متفکر استراتژیک شرکت، حیاتی بود. او کسی بود که دیدگاه بلندمدت توسعه AGI را به یک برنامه عملیاتی برای ایجاد و عرضه ابزارهای هوش مصنوعی قدرتمند تبدیل کرد. انتشار ChatGPT نه تنها قدرت هوش مصنوعی را به میلیون‌ها نفر نشان داد، بلکه یک “لحظه آیفون” در صنعت هوش مصنوعی ایجاد کرد و رقابت جهانی برای توسعه این فناوری را تسریع بخشید. آلتمن بارها تاکید کرده که ChatGPT تنها یک پیش‌نمایش کوچک از پتانسیل AGI است که در حال توسعه آن هستند.

 

سم آلتمن و ارز دیجیتال ورلد کوین (WorldCoin)

یکی از پروژه‌های جنجالی که سم آلتمن در آن به شدت فعال بوده، ورلد کوین (WorldCoin) است. ورلد کوین یک پروژه ارز دیجیتال با هدف ایجاد یک شبکه مالی و هویتی جهانی است که به طور عادلانه متعلق به همه افراد روی کره زمین باشد.

WorldCoin از نظر مفهومی بر دو بخش کلیدی استوار است:

1. اثبات شخص بودن (Proof of Personhood): افراد از طریق اسکن عنبیه چشم توسط دستگاهی به نام Orb، هویت خود را تأیید می‌کنند. این فرآیند، یک “شناسه ورلد کوین” (World ID) ایجاد می‌کند تا ثابت شود یک فرد یکتا هستید و ربات نیستید.
2. توزیع توکن: در ازای تایید هویت، افراد توکن‌های رایگان WLD (ارز بومی ورلد کوین) دریافت می‌کنند که با هدف ایجاد یک نوع درآمد پایه جهانی (Universal Basic Income – UBI) توزیع می‌شود.

آلتمن به شدت معتقد است که با پیشرفت هوش مصنوعی و خودکارسازی مشاغل، UBI از طریق ابزارهایی مانند ورلد کوین ضروری خواهد بود. با این حال، این پروژه با انتقادات جدی در مورد حفظ حریم خصوصی داده‌های بیومتریک و تمرکزگرایی احتمالی روبرو شده است. نقش آلتمن به عنوان بنیانگذار و چهره اصلی پروژه، توجه بسیاری را به ارتباط میان هوش مصنوعی، اقتصاد آینده و هویت دیجیتال معطوف کرده است.

افتخارات سم آلتمن

سم آلتمن در طول دوران حرفه‌ای خود، افتخارات متعددی کسب کرده است که فراتر از موفقیت‌های مالی صرف هستند:

• رهبری Y Combinator: او در سال ۲۰۱۴ به عنوان رئیس Y Combinator منصوب شد و در مدت کوتاهی توانست ارزش و نفوذ این شتاب‌دهنده را به طور چشمگیری افزایش دهد. او این سازمان را از یک شتاب‌دهنده کوچک به یک نیروی جهانی در صنعت استارتاپی تبدیل کرد.
• فهرست ۳۰ فرد زیر ۳۰ سال فوربس: او به دلیل موفقیت‌های اولیه خود در Loopt و Y Combinator در لیست‌های معتبر فوربس قرار گرفت.
• تاثیرگذارترین فرد در هوش مصنوعی: پس از ساخت چت جی پی تی و ظهور OpenAI، آلتمن به طور مداوم توسط نشریات معتبر به عنوان یکی از تاثیرگذارترین افراد در حوزه فناوری و هوش مصنوعی معرفی شده است.
• شهرت به عنوان متفکر آینده: او به دلیل دیدگاه‌های بلندپروازانه خود در مورد AGI، UBI، و اهمیت ایمنی هوش مصنوعی، به عنوان یک متفکر پیشرو در مورد آینده بشریت شناخته می‌شود.

 

ایلان ماسک و سم آلتمن

رابطه ایلان ماسک و سم آلتمن یک داستان پیچیده در تاریخ OpenAI است. این دو نفر از بنیانگذاران اصلی OpenAI در سال ۲۰۱۵ بودند و هر دو یک نگرانی مشترک داشتند: توسعه ایمن هوش مصنوعی برای جلوگیری از خطرات احتمالی آن و جلوگیری از انحصار آن توسط گوگل.

با این حال، مسیر آن‌ها از هم جدا شد. ماسک در سال ۲۰۱۸ از هیئت مدیره OpenAI کناره‌گیری کرد. دلیل اصلی جدایی، تضاد منافع احتمالی با پروژه‌های هوش مصنوعی تسلا و همچنین اختلاف نظر بر سر مسیر آینده OpenAI بود. ماسک معتقد بود که OpenAI بیش از حد به سمت سودآوری حرکت کرده و از مأموریت اصلی خود فاصله گرفته است. پس از ساخت چت جی پی تی و موفقیت عظیم OpenAI، ماسک به یکی از منتقدان اصلی آلتمن تبدیل شد و حتی شرکت هوش مصنوعی خود به نام xAI را با هدف رقابت با OpenAI تأسیس کرد. با این وجود، میراث مشترک تاسیس OpenAI برای هر دو باقی است.

 

سم آلتمن و مایکروسافت

رابطه بین سم آلتمن و مایکروسافت یکی از مهم‌ترین مشارکت‌های استراتژیک در تاریخ فناوری است. در سال ۲۰۱۹، مایکروسافت میلیاردها دلار در OpenAI سرمایه‌گذاری کرد و به شریک انحصاری ابری آن تبدیل شد. این همکاری به OpenAI امکان داد تا از زیرساخت‌های محاسباتی عظیم مایکروسافت (Azure) برای آموزش مدل‌های زبانی بزرگ خود (مانند GPT-4) استفاده کند.

نقش آلتمن در تقویت این اتحاد حیاتی بود. او و ساتیا نادلا، مدیر عامل مایکروسافت، یک رابطه کاری قوی ایجاد کردند که منجر به ادغام فناوری OpenAI در محصولات مایکروسافت، از جمله موتور جستجوی Bing و مجموعه آفیس (Copilot) شد. این شراکت، یک رابطه برد-برد بود: OpenAI بودجه و منابع لازم را برای تحقیق دریافت کرد، و مایکروسافت در رقابت هوش مصنوعی پیشتاز شد. حتی در بحران کوتاهی که آلتمن از هیئت مدیره اخراج شد، مایکروسافت به سرعت اعلام کرد که او و تیمش را به خدمت خواهد گرفت که نشان‌دهنده اهمیت حیاتی او برای آینده استراتژیک مایکروسافت است.

 

آینده هوش مصنوعی و سم آلتمن

آینده هوش مصنوعی و سم آلتمن به شکلی ناگسستنی به هم گره خورده‌اند. آلتمن نه تنها در حال توسعه هوش مصنوعی است، بلکه به طور فعال در حال شکل‌دهی به گفتمان جهانی در مورد آن است. دیدگاه‌های او برای آینده هوش مصنوعی عبارتند از:

1. رسیدن به AGI: آلتمن معتقد است که AGI (هوش مصنوعی عمومی) که می‌تواند در سطح انسان یا فراتر از آن کارهای فکری را انجام دهد، در دهه آینده قابل دستیابی است. هدف نهایی OpenAI نیز همین است.
2. ایمنی هوش مصنوعی (AI Safety): آلتمن همواره بر اهمیت ایمنی هوش مصنوعی تأکید دارد و معتقد است که ریسک‌های احتمالی باید با پیشرفت فناوری، به صورت متناسب مدیریت شوند. او از طرفداران مقررات‌گذاری و نظارت دولتی بر توسعه هوش مصنوعی است.
3. تغییرات بنیادین اجتماعی: او پیش‌بینی می‌کند که هوش مصنوعی منجر به تغییرات عمیق اقتصادی و اجتماعی، از جمله منسوخ شدن بسیاری از مشاغل، خواهد شد. او معتقد است که راه‌حل‌هایی مانند درآمد پایه جهانی (UBI) برای مدیریت این انتقال ضروری است، که دلیل اصلی فعالیت او در پروژه WorldCoin است.

در نتیجه، سم آلتمن نه تنها مدیر عامل یک شرکت فناوری، بلکه یک معمار فکری است که با هر تصمیمی که می‌گیرد، آینده هوش مصنوعی و مسیر بشریت را در عصر ماشین‌های هوشمند ترسیم می‌کند.

 

هوش مصنوعی سورا

هوش مصنوعی سورا (Sora) به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین مدل‌های تولید ویدیو، انقلابی در صنعت محتوای بصری ایجاد کرده است. این مدل که توسط شرکت OpenAI توسعه یافته است، توانایی تولید ویدیوهای فوق‌واقعی و باکیفیت تنها از طریق یک دستور متنی ساده را دارد. برای درک بهتر پشت پرده این فناوری جذاب، بد نیست نگاهی به نقش سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI، در هدایت این شرکت به سمت نوآوری‌های پیشرفته داشته باشید. اگر می‌خواهید با تمام قابلیت‌های شگفت‌انگیز سورا و نحوه استفاده از آن آشنا شوید، مقاله هوش مصنوعی سورا را از دست ندهید.

 

اخراج سم آلتمن و بازگشت شگفت‌انگیز

در نوامبر ۲۰۲۳، هیئت مدیره وقت شرکت OpenAI با انتشار بیانیه‌ای ناگهانی، اعلام کرد که سم آلتمن را از سِمت مدیر عامل چت جی پی تی برکنار کرده است. دلیل اصلی اعلام‌شده توسط هیئت مدیره، “عدم صداقت مستمر” آلتمن در ارتباط با آن‌ها بود که به زعم هیئت مدیره، مانع از انجام مسئولیت‌هایشان می‌شد.

در بیانیه رسمی آمده بود: «خروج آقای آلتمن به‌دنبال یک فرآیند مشورتی توسط هیئت‌مدیره صورت گرفته است. در این فرآیند به این نتیجه رسیده‌ایم که او در ارتباطات خود با هیئت‌مدیره همیشه صادق نبوده و چنین موضوعی مانع از انجام مسوولیت‌هایش می‌شود. هیئت‌مدیره دیگر به توانایی او برای ادامه رهبری OpenAI اعتماد ندارد.»

این تصمیم بلافاصله باعث ایجاد یک بحران داخلی در شرکت شد. گرگ براکمن، یکی از بنیان‌گذاران و رئیس هیئت مدیره، در اعتراض به این تصمیم استعفا داد. علاوه بر این، تقریباً تمام کارمندان OpenAI، نامه‌ای سرگشاده امضا کردند و تهدید کردند که در صورت عدم بازگشت آلتمن، شرکت را ترک خواهند کرد و به شرکت مایکروسافت، بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار OpenAI، خواهند پیوست.

فشار گسترده داخلی و خارجی (به ویژه از جانب مایکروسافت) باعث شد تا هیئت مدیره در عرض چند روز مجبور به عقب‌نشینی شود. در یک چرخش داستانی بی‌سابقه، اخراج سم آلتمن لغو شد و او به عنوان مدیر عامل چت جی پی تی به سمت خود بازگشت. همچنین، ساختار هیئت مدیره تغییر کرد و اعضای جدیدی با تمرکز بر حفظ ثبات شرکت، جایگزین اعضای قبلی شدند. این رویداد، بیش از پیش جایگاه آلتمن را به عنوان یکی از تاثیرگذارترین افراد در عرصه هوش مصنوعی تقویت کرد.

 

سم آلتمن، فراتر از OpenAI

با وجود اینکه سِم آلتمن اغلب به عنوان مدیر عامل چت جی پی تی شناخته می‌شود، اما فعالیت‌های کارآفرینانه و سرمایه‌گذاری‌های او بسیار گسترده‌تر از OpenAI است. او پیش از پیوستن به OpenAI، از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ رئیس شتاب‌دهنده معروف استارتاپی Y Combinator بود و در این دوره، نقش مهمی در رشد بسیاری از شرکت‌های نوپا ایفا کرد.

سم آلتمن ثروت خالص خود را نه صرفاً از OpenAI (جایی که گفته می‌شود مالک سهام قابل توجهی در شرکت انتفاعی نیست)، بلکه عمدتاً از طریق سرمایه‌گذاری‌های موفق خود در شرکت‌های دیگر به دست آورده است. بر اساس گزارش‌ها، سم آلتمن ثروت خالص خود را از طریق سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌هایی مانند Reddit و شرکت خدمات مالی Stripe و همچنین شرکت انرژی هسته‌ای Helion Energy و استارتاپ افزایش طول عمر Retro Biosciences به دست آورده است.

بیشتر سم آلتمن ثروت خالص، ناشی از سرمایه‌گذاری‌های شخصی جسورانه او در حوزه‌های پیشرو و آینده‌نگر بوده است. به عنوان مثال، او بیش از ۳۷۵ میلیون دلار در Helion Energy، که بر روی انرژی گداخت هسته‌ای پاک کار می‌کند، سرمایه‌گذاری کرده است. این نشان می‌دهد که سِم آلتمن تنها به هوش مصنوعی محدود نیست، بلکه به دنبال راه‌حل‌های فناورانه برای چالش‌های بزرگ بشری است. در اوایل سال ۲۰۲۴، سم آلتمن ثروت خالص او، بر اساس برآوردها، حداقل ۱.۵ تا ۲ میلیارد دلار تخمین زده شده است.

 

آینده OpenAI پس از بحران

بحران اخراج سم آلتمن و بازگشت سریع او، ساختار شرکت و روابط داخلی آن را متحول کرد. این رویداد نشان داد که کارمندان و سرمایه‌گذاران، تا چه حد سِم آلتمن را برای ادامه موفقیت OpenAI حیاتی می‌دانند. پس از بازگشت، آلتمن اعلام کرد که به کار خود برای ساخت هوش مصنوعی عمومی (AGI) ادامه خواهد داد و تمرکز شرکت بر روی توسعه مدل‌های قوی‌تر و ایمن‌تر باقی خواهد ماند.

به عنوان مدیر عامل چت جی پی تی، سم آلتمن همچنان در خط مقدم نبرد هوش مصنوعی قرار دارد و تصمیمات او نه تنها بر آینده OpenAI بلکه بر کل اکوسیستم هوش مصنوعی جهانی تأثیر می‌گذارد. تلاش‌های او برای جمع‌آوری میلیاردها دلار سرمایه برای ایجاد یک شبکه جهانی کارخانه‌های تراشه هوش مصنوعی (AI chips) نیز نشان از جاه‌طلبی‌های بزرگ او برای تضمین زیرساخت‌های لازم برای نسل‌های بعدی هوش مصنوعی دارد.

در نهایت، داستان اخراج سم آلتمن و بازگشت او، به یکی از دراماتیک‌ترین و تأثیرگذارترین رویدادهای تاریخ فناوری تبدیل شد. این اتفاق بار دیگر تأکید کرد که در عصر حاضر، نقش افراد کلیدی و بنیان‌گذاران، حتی در شرکت‌هایی با ساختار غیرانتفاعی اولیه مانند OpenAI، تا چه اندازه می‌تواند تعیین‌کننده باشد.