جذب سرمایه

اگر کسب‌کار جدیدی را راه انداخته‌اید، احتمالاً ابتدا ایده‌ی خوبی به ذهنتان رسیده. ایده‌ای که در آن با یک برنامه‌ی مناسب، محصولات یا خدماتی ارزشمند برای مشتریان خود تولید و به‌کمک آن کسب درآمد می‌کنید. شاید کارکنانی را هم استخدام کرده‌اید و محصولات یا خدمات خود را به مرحله‌ی فروش رسانده‌اید. اما با گذر زمان و افزایش تعداد مشتریان، مجبور خواهید شد تا اهداف و سازوکارهای کسب‌وکار خود را توسعه دهید تا بتوانید تقاضای بازار خود را به‌خوبی پاسخ دهید. برای انجام این کار به جذب سرمایه نیاز خواهید داشت.

جذب سرمایه کار ساده‌ای نیست و چالش‌های زیادی در راه خود دارد. سرمایه‌گذاری خارجی این فرصت را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند تا با سرمایه‌گذاری نقدی در یک کسب‌وکار درحال رشد، سهمی در مالکیت آن شرکت بدست بیاورند. این فرایند شامل مراحلی است که در اصطلاح به آن‌ها تأمین مالی سری A، سری B و سری C می‌گویند.
البته برای جذب سرمایه روش‌های دیگری نیز وجود دارد. برخی از استارتاپ‌ها از رویکردی به نام «تأمین مالی بذر» و یا تأمین مالی به‌وسیله‌ی «سرمایه‌گذار فرشته» استفاده می‌کنند. در ادامه اگر نیاز باشد می‌توان جذب سرمایه را در سطوح تأمین مالی سری A، سری B و C ادامه داد. این روش به‌ویژه برای کارآفرینانی که ترجیح می‌دهند کسب‌وکار خود را به‌طور مستقل و خودگردان به‌پیش ببرند اهمیت زیادی دارد.

تأمین مالی پیش از کشت بذر (Pre-seed Funding)

اولین مرحله‌ی جذب سرمایه برای یک استارتاپ جدید، سرمایه‌گذاری «پیش از کشت بذر» نامیده می‌شود. همان دوره‌ای که در آن بنیان‌گذاران کسب‌وکار تازه شروع به عملی کردن ایده‌ی خود کرده اند. این مرحله آن‌قدر ابتدایی است که گاهی اوقات آن را جزو مراحل جذب سرمایه به‌حساب نمی‌آورند. در اکثر موارد، سرمایه‌گذاران مرحله‌ی پیش از کشت بذر، خود بنیان‌گذاران استارتاپ،‌ اعضای خانواده، حامیان و دوستان نزدیک هستند. این که این مرحله چقدر طول بکشد، به نوع کسب‌وکار و هزینه‌ی اولیه‌ی موردنیاز برای عملی کردن ایده‌ی آن بستگی دارد.

تأمین مالی بذر (Seed Funding)

تأمین مالی بذر، اولین مرحله‌ی رسمی تأمین سرمایه‌ی سهامی است. این نوع از جذب سرمایه، شباهت زیادی به کاشت یک درخت دارد. اولین پشتوانه‌ی مالی که برای توسعه‌ی کسب‌وکارتان به‌دست می‌آورید به‌منزله‌ی «بذر» آن است. با یک استراتژی کسب‌وکار مناسب، پشتکار زیاد و درآمد کافی، شرکت شما به یک درخت تبدیل می‌شود. تأمین مالی بذر به شما کمک می‌کند تا بتوانید منبع مالی گام‌های اولیه‌ی کسب‌وکارتان (مانند تحقیقات بازار و توسعه‌ی محصول) را تأمین کنید.
در این مرحله، جذب سرمایه می‌تواند از منابع مختلفی صورت بگیرد: بنیان‌گذاران، دوستان، خانواده، مراکز رشد (انکوباتور)، شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر و غیره. یکی از رایج‌ترین انواع سرمایه‌گذارهایی که در این مرحله به کمک شما می‌آیند اصطلاحاً شرکت‌های سرمایه‌گذار فرشته نام دارند. این نوع از سرمایه‌گذارها حاضرند در ازای برخورداری از سهم مالکیت در آینده‌ی شرکت، در استارتاپ‌های نوپا و پرریسک سرمایه‌گذاری کنند. این سطح از تأمین مالی ممکن است برای رشد و توسعه‌ی برخی از استارتاپ‌ها کافی باشد؛ اما احتمال دارد که به تأمین مالی سری A و بالاتر هم نیاز پیدا کنید.

تأمین مالی سری A

وقتی تجربه‌ی کاری شرکت شما افزایش پیدا کرد و به یک بازار قابل اعتنا و درآمد ثابت دست پیدا کردید، ممکن است برای بهبود محصولات و پاسخگویی بهتر به نیاز مشتریان به تأمین مالی سری A نیاز پیدا کنید. در این سطح از تأمین مالی، داشتن ایده‌های عالی برای جلب توجه سرمایه‌گذاران کافی نیست. بلکه باید علاوه‌بر آن، استراتژی قدرتمندی برای توسعه و سودآوری ایده‌های خود داشته باشید. سرمایه‌گذارانی که در سطح سری A سرمایه‌گذاری می‌کنند معمولاً شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر عادی هستند. در این مرحله برخی از شرکت‌ها سیاست بیشتری به خرج می‌دهند و با چند سرمایه‌گذار مختلف قرارداد می‌بندند.
همچنین «سرمایه‌گذاری جمعی» نیز در این مرحله طرفداران زیادی دارد؛ چون درعمل بسیاری از شرکت‌ها حتی اگر در سطح تأمین مالی بذر موفق عمل کرده باشند، در ادامه نمی‌توانند برای تأمین مالی سری A سرمایه‌گذار جذب کنند. درواقع در حدود نیمی از شرکت‌هایی که از تأمین بذر برخوردار بوده‌اند درنهایت به تأمین مالی سری A روی می‌آورند.

تأمین مالی سری B

هدف تأمین مالی سری B این است که به‌کمک آن، کسب‌وکار خود را از مرحله‌ی رشد فراتر ببرید. سرمایه‌گذاران در این سطح با گسترش بازار هدف، استارتاپ شما را به مرحله‌ی بعدی می‌رسانند. اگر شرکت شما از مراحل تأمین بذر و سری A عبور کرده باشد، یعنی جایگاه نسبتاً مطمئنی در بازار پیدا کرده و به سرمایه‌گذاران اثبات کرده‌اید که شرکت شما آمادگی گسترش ابعاد کسب‌وکار خود را دارد. تأمین مالی سری B به شرکت شما کمک می‌کند تا بتوانید پاسخگوی سطح جدیدی از تقاضای بازار باشید.
برای موفقیت در این مرحله، نیاز دارید تا از کمک تیمی از افراد متخصص و بااستعداد بهره ببرید. برای توسعه‌ی کسب‌وکار، فروش، تبلیغات، فناوری، پشتیبانی و کارکنان جدید به سرمایه‌ی بیشتری نیاز دارید. از نظر فرآیندهای کلی، تأمین مالی سری B مشابه سری A است. بیشتر اوقات همان تأمین‌کنندگان اصلی مراحل قبل در سری B نیز سرمایه‌گذاری می‌کنند. با این تفاوت که در این سطح، شرکت‌های سرمایه‌گذاری دیگری فعالیت می‌کنند که به‌طور تخصصی در سرمایه‌گذاری در حجم‌های بالا فعالیت دارند.

تأمین مالی سری C

رسیدن به مرحله‌ی سری C به این معناست که کسب‌وکار بسیار موفقی داشته‌اید و حالا برای تولید محصولات جدید، قدم گذاشتن در بازارهای جدید و حتی تصاحب شرکت‌های دیگر به سرمایه‌ی بیشتری احتیاج دارید. سرمایه‌گذارانی که در سطح سری C روی شرکت‌های موفق سرمایه‌گذاری می‌کنند انتظار دارند سودی بیش از دوبرابر سرمایه‌شان دریافت کنند. در این مرحله باید ابعاد شرکت به‌صورت موفقیت‌آمیز و هرچه سریع‌تر گسترش پیدا کند.
درواقع تا این مرحله ثابت کرده‌اید که شرکتتان مدل تجاری موفقی داشته است. هرچه ریسک سازمان کاهش یابد، سرمایه‌گذاران بیشتری به آن علاقه نشان می‌دهند. در سری C علاوه‌بر گزینه‌های مراحل قبل، گروه‌هایی چون صندوق‌های پوشش ریسک، بانک‌های سرمایه‌گذار و شرکت‌های خصوصی نیز به‌میان می‌آیند تا با سرمایه‌گذاری مبالغ قابل توجهی، به شرکت‌های موفق کمک کنند تا جایگاه خودشان را نیز در دنیای تجارت تثبیت کنند.

تأمین مالی جمعی (Crowdfunding)

در روش تأمین مالی جمعی، شرکت‌ها از سرمایه‌ی اندک مجموعه‌ای عظیمی از دوستان، اعضای خانواده، مشتریان و اشخاص حقیقی استفاده می‌کنند. در این روش می‌توان با استفاده از پلتفرم‌های آنلاین سرمایه‌گذاری جمعی و رسانه‌های اجتماعی، به تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران منفرد دست پیدا کرد.
می‌توان گفت این روش نقطه‌ی مقابل روش‌های سنتی تأمین مالی است. در حالت عادی، اگر قصد راه‌اندازی یک استارتاپ جدید داشته باشید، باید برنامه‌های خود را به تعداد اندکی از اشخاص ثروتمند و شرکت‌های سرمایه‌گذار ارائه کنید تا از نظر مالی استارتاپ شما را تأمین کنند. در روش تأمین مالی جمعی، می‌توانید با کمک وب‌سایت‌هایی که در این حوزه فعالیت دارند، در ازای واگذاری سهام، پاداش و وام به تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران کوچک دست پیدا کنید. اگر استارتاپ شما یک کسب‌وکار محلی و یا غیرانتفاعی باشد، با این روش حتی می‌توانید از سرمایه‌ی خیّرین نیز کمک بگیرید.